فرهیختگان: چند روزی می‌شود که در فضای مجازی و برخی از رسانه‌ها اخبار و گزارش‌هایی پیرامون بررسی و چک کردن رجیستری تلفن همراه در متروی تهران منتشر شده است. آن‌گونه که در گزارش‌ها آمده بود گفته شده رجیستر بودن یا نبودن گوشی‌های همراه مسافران متروی تهران توسط ماموران مترو مورد پرسش قرار می‌گرفت و پس از طرح سوال، ماموران مترو گوشی تلفن مسافران را مورد بررسی قرار می‌دادند. «فرهیختگان» در این گزارش به صحت‌سنجی ادعاهای مطرح‌شده رفته و خطوط زیر، ماحصل متروگردی و مشاهدات خبرنگار «فرهیختگان» در ایستگاههای مختلف متروی تهران است. ماجرا از ایستگاه حسن‌آباد شروع شد. چند دقیقه‌ای برای مشاهده وقوع اتفاق در ایستگاه متروی حسن‌آباد گذشت اما خبری نشد و مردم فقط از خرابی دستگاه‌های ایستگاه حسن‌آباد شکایت می‌کردند و اصلا حتی خبری از مامور و پرسش درباره گوشی موبایل نبود. تصمیم بر آن شد که به سمت ایستگاههای نزدیک به غرب شهر تهران و مرکز برویم. دو ایستگاه مقصد شادمان و تئاترشهر بود. تئاترشهر معمولا ایستگاه متروی منتخب برای اغلب طرح‌های پایلوت اجتماعی است و به دلیل تردد بالای مسافر همیشه در متروی تئاترشهر خبرهایی است. با این وجود اما تا رسیدن به ایستگاه شادمان و بعد هم تئاترشهر در ایستگاههای نواب‌صفوی، توحید و انقلاب اسلامی پیاده شدیم. چند دقیقه‌ای در متروی شادمان گذشت اما خبری از چک کردن گوشی نبود.
شنیده‌ها از طرح اجرای ماموران متروی تهران
به سمت یکی از غرفه‌های داخل مترو رفتیم و ماجرا را از آنها جویا شدیم. غرفه‌داران ایستگاه متروی شادمان خبر را تایید کردند. اما آن‌طور که غرفه‌داران می‌گفتند سراغ تمام مسافران نمی‌روند و تا جایی که دیده بودند سراغ اتباع و مسافرانی با چهره مشکوک می‌روند. فرقی هم ندارد کجای ایستگاه هستند. دم مترو یا دم ورودی گیت. اگر به مورد شک کنند ماموران از او می‌خواهند تا گوشی را در اختیارشان قرار دهد تا از مسروقه و قاچاق نبودن گوشی مطمئن شوند. آخر گفت‌وگو هم با خنده می‌پرسند: «چرا سراغ موضوع را گرفتید؟ نکند گوشی مسروقه دست شماست!» بدون توجه به این جمله عبور می‌کنیم و در گوشهای به انتظار وقوع این اتفاق منتظر می‌ایستیم. پس از حدود گذشت 15 دقیقه یکی از ماموران ایستگاه از یکی از عابران می‌خواهد که گوشی‌اش را بررسی کند. مسافر ظاهر غیرموجهی ندارد. گوشی را محترمانه در اختیار پلیس قرار می‌دهد و پلیس هم کمتر از دو دقیقه نگذشته، گوشی را تحویل مسافر می‌دهد. ایستگاه بعدی مترو، متروی انقلاب بود. به سراغ خود ماموران مترو می‌رویم و وقتی از آنها صحت ماجرای مطرح‌شده را می‌پرسیم، پاسخ می‌دهند: «نخیر! چرا باید گوشی مسافران را چک کنیم؟» باز هم به سراغ یکی دیگر از غرفه‌داران رفتیم اما این‌بار این غرفه‌دار ترجیحش این بود که با احتیاط پاسخ دهد و اصلا وارد مساله نشود. با جواب سربالا و اینکه اصلا خبر ندارد و چرا باید از ماجرا خبر داشته باشد، سر و ته ماجرا را جوری هم آورد که در آخر ما مجبور به عذرخواهی شدیم!
در ایستگاه تئاترشهر خبری بود
مقصد بعدی تئاترشهر بود. با توجه به اینکه حجاب‌بانان مترو هم در ابتدا از همین ایستگاه شروع به فعالیت کردند، طبق حدس پیشین خبرنگار «فرهیختگان» احتمالا باز هم در متروی تئاترشهر خبرهایی بود. به ایستگاه متروی تئاترشهر رسیدیم. از قطار خارج شدیم و به سمت گیت‌های ورود و خروج رفتیم. گوشهای ایستادیم. ماموران متروی تئاترشهر قبل از گیت ورود و خروج ایستاده بودند و تقریبا با دقت با چشم‌هایشان مسافران را دنبال می‌کردند. از میان انبوه مسافران به سراغ پسربچه‌ای نوجوان که شاید جمعا 15 سال هم نداشت، رفتند. پیراهن قرمز باشگاهی تنش بود و صورتش از شدت گرمای هوا و عرق، برق افتاده بود. گوشی را تحویل ماموران داد و پس از چند دقیقه‌ای گوشی را به او پس دادند. بعد از اینکه از کنار ماموران گذشت، به سراغش رفتیم. می‌گفت که کدی وارد گوشی کردند تا مطمئن شوند گوشی مسروقه نبود. تمام توضیحش همین بود. از چهره‌اش اما ترس مشخص بود. گوشی توی دستش هم یک گوشی سامسونگ رده‌چندم بود. مدام به چهره و گوشی و ظاهرمان نگاه می‌کرد و با اضطراب توضیح داد. تمام توضیحش هم همان یک جمله بود.
مساله قاچاقی بودن گوشی‌ها مطرح نیست، طرح مقابله با گوشی‌های سرقتی است
در خبرهای منتشرشده از سوی دیگر رسانه‌ها آمده بود که ماجرا برای کنترل آخرین مدل آیفون و کالای قاچاق است، یعنی اینکه اصلا گوشی رجیستری شده است یا نه. اما مهدی عبقری، دبیر انجمن واردکنندگان موبایل در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «این طرح برای چک کردن رجیستری نیست. ماجرا این است، یکی از مزایای رجیستری این است که اصالت گوشی‌ها قابل ردیابی است. آن‌گونه که تا به اینجا برایمان مشخص شده اجرای این طرح برای قانونی بودن و قانونی نبودن یا رجیستری نیست بلکه در رابطه با گوشی‌های سرقتی است. ظاهرا چند مورد مظنونیت سرقت گوشی مشخص شده است و ماموران برای این مساله وارد شده‌اند.»
او همچنین افزود: «همین الان گوشی که دست شماست هر سیم‌کارتی که وارد آن می‌کنید سریال گوشی را ثبت می‌کنید. ماموران این مساله را بررسی می‌کنند و ماجرا هیچ ارتباطی با آیفون 14 و 15 ندارد. من فکر می‌کنم ماجرا شانتاژ خبری بود و اصلا بحث رجیستری و قاچاق بودن مطرح نیست. مساله سرقت است. نه‌تنها در مترو بلکه در همه جا می‌توان چنین اتفاقی را پیگیری کرد. یکی از مزایای رجیستری ردیابی کالاست. امکاناتی که سامانه همتا در اختیار قرار می‌دهد همین است.» عبقری همچنین در گفت‌وگو با «فرهیختگان» تاکید کرد که ماجرا از اساس مساله خاصی نبود و نمی‌داند به چه منظوری رسانه‌ها تا این اندازه پیگیر ماجرا بودند.
طرح مبهمی که در دست اجراست
در رسانه‌ها آمده است که نیروی انتظامی استان تهران به دنبال گوشی‌های سرقتی بوده و این طرح نیز در تمام ایستگاه‌ها اجرا خواهد شد. این در حالی است که تا به امروز هیچ‌گونه اطلاع‌رسانی در رابطه با طرح مورد بحث انجام نشده است. با وجود توضیحات رئیس انجمن واردکنندگان تلفن همراه نیز همچنان طرح ابهامات خاص خود را دارد. اینکه در صورت مسروقه بودن، ماموران مترو چگونه قرار است اقدام کنند و نتیجه چه خواهد بود؟ آیا انتخاب و چک کردن رندوم افراد کمکی به کاهش سرقت گوشی‌های همراه خواهد کرد و منجر به دستگیری مجرمان خواهد شد؟ این طرح قرار است از چه تاریخ و تا چه تاریخی به‌طور رسمی در کلانشهر تهران اجرایی شود؟ به نظر می‌رسد پیش از اجرای هر طرح مرتبط با مسائل و چالش‌های اجتماعی در ابتدا برای به وجود نیامدن شائبه به شهروندان توضیحات لازم ارائه شود تا لااقل شهروندان برای اجرای طرح نیز همکاری کافی با نهادهای مربوطه را داشته باشند.
