فاطمه بریمانی، خبرنگار گروه جهانشهر: جدیدترین نظرسنجی انجامشده از سوی موسسه بینالمللی «جامعهشناسی کییف» در اوکراین، حاکی از دیدگاه جدید مردم نسبت به جنگ و ادامه آن است. آمارها نشان میدهد که شمار موافقان اعطای امتیازات ارضی به روسیه در اوکراین برای دستیابی به صلح افزایش پیدا کرده است. 32 درصد از مردم اوکراین گفتهاند با اعطای امتیاز ارضی برای رسیدن به صلح سریع در جنگ، موافق هستند.
خبرگزاری «رویترز» نتایج نظرسنجی را اینگونه تحلیل کرد که طبق این آمار، «حدود یک سوم از جمعیت مردم اوکراین حاضرند تا خاک خود را از دست بدهند» اما در ازای آن، به صلح سریعتر دست یابند. طبق بررسیهای انجامشده، این آمار نسبت به سال ابتدایی جنگ تقریبا سه برابر شده است. از زمان آغاز جنگ اوکراین و روسیه در فوریه 2022، بیش از 29 ماه میگذرد. در این مدت بر مردم اوکراین و مقامات آن چه گذشته است که در حال حاضر با هر گونه توافق صلح حتی به قیمت از دست دادن خاکشان موافقت کردهاند؟
یکپنجم خاک اوکراین در دست روسها
جنگ اوکراین در سومین سال خود است. طی این مدت روسیه موفق به تصرف تقریبا یک پنجم خاک اوکراین شده است. در حال حاضر روسیه علاوهبر شبهجزیره کریمه که آن را در سال 2014 به تصرف درآورد، چهار استان دونتسک، لوهانسک، خرسون و زاپروژیا را نیز در میزانهای مختلف و نه بهطور کامل، تصرف کرده است. مسکو میگوید این پنج استان را به خاک خود ملحق کرده اما از نظر بینالمللی این الحاقها به رسمیت شناخته نشدهاند.
جنگی سراسر هزینه برای اوکراین
کارشناسان بر اینکه اوکراین شانسی برای پیروزی در جنگ ندارد اتفاق نظر دارند. نشریه آمریکایی «پالتیکو» هم در گزارش جدیدی اوضاع ارتش اوکراین را به لحاظ تسلیحات و تعداد سربازانش ناگوار دانسته و معتقد است که کییف در آستانه شکست از مسکو قرار دارد.
تخمینها نشان میدهند جنگ اوکراین 300 میلیارد دلار هزینه داشته و علاوهبر از دست رفتن این مقدار پول، اوکراینیها همچنان برای موازنه در برابر روسیه به دنبال دریافت موشکهای دوربرد از آمریکا هستند که در این مسیر ناکام بودهاند. اکنون با توجه به درگیری آمریکا در سایر جبههها همچون غرب آسیا، دریای سرخ و شرق آسیا مقامات آمریکایی اعلام کردند که «بودجهای برای جنگ اوکراین ندارد.» اوکراین نیز چند ماه اخیر، در کنار نیاز مبرمی که به تسلیحات و موشک داشت، با بحران کمبود سرباز روبهرو شد. به گزارش برخی رسانهها فرماندهان اوکراینی فریاد شکایت از کمبود سرباز سردادهاند؛ برآوردی از سوی والری زالوژنی، فرمانده ارشد سابق ارتش اوکراین حاکی از نیاز این ارتش به ۵۰۰ هزار سرباز دیگر است. تحلیلگران بر این موضوع اتفاق نظر دارند که شور وطنپرستانهای که در اوایل جنگ باعث هجوم مردم به مراکز سربازگیری میشد از بین رفته است. تخمینها نشان میدهد ۶۵۰ هزار مرد اوکراینی که در سن جنگ قرار دارند، از کشور فرار کردهاند که بیشترشان از طریق قاچاق این کار را انجام دادهاند. تحلیلها حاکی از آن است که مردم نسبت به ادامه جنگ نهتنها خوشبین نیستند، بلکه خسته شده و خواهان توقف هر چه زودتر جنگ به هر قیمتی هستند.
مردم صلح میخواهند
سه سال بمباران، آتش، دود، خون و از دست دادن عزیزان کمر اوکراین را خم کرده است. جنگ برای اوکراینیها هزینههای بسیاری را در بر داشت؛ نهتنها در میانه جنگ با تنهایی بینالمللی یا عدم پشتیبانی کشورهای غربی و آمریکایی مواجه شدند، بلکه از درون نیز دچار خستگی شده و شکافهای جدی برای حضور در جنگ و ادامه آن را تجربه کردند. آندری یرماک، رئیس دفتر زلنسکی در گفتوگو با پالتیکو گفت: «ما میدانیم که مردم در حال خسته شدن هستند و این را از فرمانداران مناطق و از خود مردم میشنویم.» او گفت که به همراه رئیسش به «برخی از خطرناکترین نقاط» سفر میکنند تا شهروندان و سربازان را برای جنگ متحد کنند و تاکید کرد: «ما به مردم میگوییم، نام شما در کتابهای تاریخ ثبت خواهد شد.»
پس از این گفتوگو یکی از تحلیلگران پالتیکو در این خصوص نوشته بود اگر جریان جنگ در سومین سالش به نفع اوکراین برنگردد، این خود کشور اوکراین خواهد بود که روانه صفحات کتابهای تاریخ خواهد شد.» این رسانه درخصوص نیازهای فوری اوکراین در سومین سال جنگ نیز آورده بود «نیاز اوکراین هماکنون گلولههای توپ است و به میلیونها عدد از آنها نیاز دارد.»
مقامهای اوکراینی میگویند برای محافظت از سربازانشان در خطوط مقدم و دفاع از شهر خارکیف، شهری که بعد از کییف دومین شهر بزرگ اوکراین بوده و ماههای اخیر زیر آتش شدید حملات موشکی و توپخانهای روسیه قرار گرفته، نیازمند سامانههای پدافند هوایی بیشتری هستند. اوکراین نگران است روسیه بهزودی حمله زمینی بزرگی را برای تصویب دومین شهر بزرگش به اجرا بگذارد. در این وضعیت فارغ از نیازهای نظامی و عدم آمادگی که در این حیطه وجود دارد، مردم نیز نمیخواهند جنگ ادامه داشته باشد.
خواب بیتعبیر با ناتو
اوکراین در تمام مدت جنگ تلاش میکرد هرچه سریعتر به عضویت ناتو درآمده و بتواند از حمایت اعضای این سازمان در جنگی مستقیم با روسیه بهرهمند شود. با این وجود آمریکاییها شرطی در برابر اوکراینیها قرار دادند که عملا ورودشان را مسدود میکرد. شرط آمریکا بر این مبنا قرار داشت که اوکراین تنها در صورتی میتواند به عضویت ناتو دربیاید که همه خاک خود را از روسیه باز پس گیرد. به عبارتی دیگر اوکراینیها حتی اگر از خیر بخشی از خاک خود گذشته و در توافق صلح آن را به روسیه میدادند، نمیتوانستند عضو ناتو شوند.
این شرطگذاری به نوعی تحریک اوکراینیها به مقاومت بیشتر در برابر روسیه بود تا به نفع غرب، فرسایش توان مسکو ادامه یابد؛ بدون آنکه واقعا دورنمای مثبتی در برابر کییف وجود داشته باشد.
وضعیت اوکراین اما بغرنج شده و نمیتوان امید چندانی به آن داشت. امروز یکسوم مردم خواهان معامله خاک کشورشان برای صلح هستند که به مرور بر تعداد آنها افزوده خواهد شد.