«چشمانت را ببند»/Close Your Eyes 2023
کارگردان: ویکتور اریس
نویسنده: ویکتور اریس، میشل گازتامید
فیلمنامه: اورجینال
ژانر: درام
در سال ۲۰۱۲، حدود بیست سال پس از ناپدید شدن اسرارآمیز بازیگری به نام خولیو آرناس در ساحل دریا هنگام فیلمبرداری فیلمی با عنوان نگاه خداحافظی، یک برنامه تلویزیونی پرهیجان این پرونده را احیا میکند.
ویژهها: محصول اسپانیا و آرژانتین. شرکت در هفتادوششمین جشنواره فیلم کن
آراز مطلبزاده، منتقد: «چشمهایت را ببند» بازگشتی است باشکوه برای ویکتور اریسه، فیلمساز بزرگ اما مهجور اسپانیایی. اریسه بزرگ به سینمای داستانی بازگشته است. پس از آثار درخشان جنوب (۱۹۸۳) و روح کندوی عسل( ۱۹۷۳) مجددا اریسه آمده تا قصه بگوید و قصهاش آنچنان شنیدنی است که بیتردید این قصه را با خود به آینده میبری و طی سالیان طولانی، مدام و پیوسته مرورش میکنی و با هربار مرورش وجه جدیدی از آن را مییابی. با تماشای چشمهایت را ببند مطمئن میشوی که اریسه فیلمسازی است مولف که در هر اثرش عناصری شخصی، برخاسته از روزگار رفته و سن گذشته در آن میآیند و میروند و در پایان هر اثرش تو میمانی و غم مرغوب و دلنشین آثارش.
چشمهایت را ببند فیلمی است درباره غیاب، تروما و سینما. غیاب در جزء به جزء شمایل بصری فیلم هویداست. اتاقی خالی، سینمایی خالی از تماشاگر، مردی تنها به رو طبیعت و با سیگاری روشن و... همین غیاب در سیر روایی هم به چشم میخورد. آدمها در قصه اریسه غایبند و این غیاب گاه فیزیکی است و گاه روانی. به این معنا که آنگاه که آدمها حضور فیزیکی هم دارند از نظر روانی غایبند. خولیو پس از دهها سال پیدا میشود. اما همچنان از نظر روانی غایب است و دیگر کسی را به خاطر نمیآورد. دختر پادشاه در پایان فیلم میگل پیدایش میشود اما دیگر هیچ نسبتی با گذشتهاش ندارد، نام و تبارش را انکار میکند و به یک معنا از حیث روانی غایب است. فیلم روایت رنج غیاب است. غیابی که به تروما بدل میگردد، ریشه میدواند و روابط و روزگارِ آدمی را دگرگون میسازد. با این حال اریسه در پایان گره گاه تروما را جز در سینما نمییابد. سینما بهمثابه عنصری که تروما را فرامیخواند، روانهای فروپاشیده را تکان میدهند و گذشته آدمی را به او بازمیگرداند. چشمهایت را ببند از فیلمهای مهجور امسال است. فیلمی پرجزئیات، پرزحمت و درخشان که جز مخاطبانی معدود و خوشذوق دیگران لذت تماشایش را تجربه نکردهاند. با اطمینان خاطر میتوان فیلم را به هر رفیقی پیشنهاد کرد؛ به جهت تجربه یک ضیافت سینمایی تمامعیار و غم مرغوب برآمده از آن در پایان فیلم. فیلم آنچنان درخور تامل روانکاوانه است که یقینا میتواند محل بحث مقالهای پژوهشی باشد. مضاف بر این فیلم چندین گام از نماینده امسال اسپانیا در اسکار، یعنی «جامعه برفی» زیباتر، مسالهمندتر و به یک معنا سینماتر است.