ندا اظهری، مترجم: در میان فناوری‌های نوظهوری که امروزه حرف اول را در فناوری‌های روز دنیا می‌زنند، هوش مصنوعی یکی از مهم‌ترین‌هاست که حتی مسیر حرکتی بسیاری از فناوری‌های دیگر را نیز تغییر داده و با توسعه‌ای که پیدا کرده سرعت پیشرفت دیگر فناوری‌ها را نیز بیشتر کرده است. همین عامل باعث شده تا بسیاری از شرکت‌های فناوری روی هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کنند که موجب گسترش هرچه بیشتر این حوزه از فناوری در دنیا شده است. در عین اینکه آمریکا و چین، کشورهای پیشگام در این حوزه به شمار می‌روند، هنوز هم به سرمایه‌گذاری گسترده روی این حوزه مشغول هستند؛ به‌طوری که آمریکا بالاترین نرخ سرمایه‌گذاری روی هوش مصنوعی را در دنیا به خود اختصاص داده است. اهمیت این حوزه، حتی غول‌های فناوری را هم بر آن داشته تا سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی را روی این فناوری آینده‌دار داشته باشند و تاکنون نیز سرمایه‌گذاری‌های زیادی را در بخش R&D صرف کرده‌اند.
سهم 73 درصدی حوزه رباتیک از سرمایه‌گذاری‌های هوش مصنوعی
بررسی‌ها نشان داده است که تاکنون شایع‌ترین دلیل برای استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی در بخش‌های مختلف، کمک به ایجاد استراتژی و تولید بوده است. بالاترین سهم سرمایه‌گذاری، به حوزه رباتیک با سهم 73 درصدی برمی‌گردد که صنایع مختلف روی آن سرمایه‌گذاری می‌کنند. رتبه بعدی به حوزه پردازش زبان طبیعی با 52 درصد می‌رسد که بیشتر از سوی بخش دولتی روی آن سرمایه‌گذاری می‌شود. سومین بخش دید کامپیوتری است که با 45 درصد سومین سهم بالا را از سرمایه‌گذاری سایر صنایع به خود اختصاص داده است.
بیشترین سهم صنایع در پذیرش هوش مصنوعی در بخش استراتژی
در بررسی میزان پذیرش هوش مصنوعی توسط صنایع در سال 2022، بالاترین پذیرش به بخش خرده‌فروشی و تلکام، هر کدام با سهم 45 درصدی در حوزه استراتژی رسید. پس از آن هم، بخش توسعه محصول در صنعت امور مالی با 43 درصد بالاترین پذیرش را دارد. به‌طورکلی، در صنعت خدمات قانونی و کسب‌وکار بالاترین سهم پذیرش با 28 درصد به استراتژی رسید. در صنعت خرده‌فروشی هم بالاترین پذیرش هوش مصنوعی به استراتژی با سهم 45 درصدی رسید و پس از آن منابع انسانی با 22 درصد بالاترین سهم را به خود اختصاص داد. در صنعت امور مالی هم توسعه محصول با سهم 43 درصدی و استراتژی با سهم 32 درصدی در رده‌های بعدی قرار گرفتند. همچنین در صنعت مراقبت‌های بهداشتی، منابع انسانی با 34 درصد بالاترین سهم را کسب کرد. صنعت تلکام نیز با سهم 45 درصد در بخش استراتژی بالاترین سهم پذیرش هوش مصنوعی را به خود اختصاص داده بود.
74 درصد سرمایه گذاری‌ها تا 2030 در دست آمریکا و چین
در ارزیابی وضعیت کشورها تا سال 2030 پیرامون سرمایه‌گذاری روی هوش مصنوعی، آمریکا بالاترین میزان سرمایه‌گذاری روی فناوری هوش مصنوعی را با حدود 230 میلیارد دلار به خود اختصاص خواهد داد. در این بین، چینی‌ها با سرمایه‌گذاری تقریبا بیش از 150 میلیارد دلاری، رده دوم جهان را از آن خود خواهند کرد. درمجموع، آمریکا و چین 74 درصد از کل سرمایه‌گذاری روی هوش مصنوعی را تا سال 2030 در دست خواهند داشت. کل سرمایه‌گذاری کشورهای برتر دنیا تا 2030 رقمی بالغ بر 473 میلیارد دلار می‌رسد.
جهت‌گیری سرمایه‌گذاران خطرپذیر به سمت هوش مصنوعی
سرمایه‌گذاران خطرپذیر موفقی چون a16z و Y-Combinator که در فناوری‌های جدید تخصص دارند، اکنون بیشتر روی هوش مصنوعی متمرکز شده‌اند. شرکت سرمایه‌گذار خطرپذیر a16z (اندرسون هوروویتز) در سرمایه‌گذاری‌های اولیه و مرحله رشد در شرکت‌های فناوری در بخش‌های مختلفی چون نرم‌افزار، اینترنت، بیوتکنولوژی، فین‌تک، هوش مصنوعی، بلاک‌چین و... تخصص دارد. این شرکت در طیف گسترده‌ای از شرکت‌های متمرکز بر هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کرده است که در یادگیری ماشینی، پردازش زبان طبیعی، دید کامپیوتری، رباتیک و... فعالیت دارند.
سرمایه‌گذاری شرکت Y-Combinator
شواهد حاکی از آن است که شرکت Y-Combinator در 10 حوزه روی شرکت‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند. بیشترین حوزه‌ای که این شرکت روی آن سرمایه‌گذاری می‌کند حوزه مهندسی است که سهم 36 درصدی از کل سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف را شامل می‌شود. پس از آن، حراجی‌ها با 15 درصد، بیشترین میزان سرمایه‌گذاری‌ها را به خود اختصاص داده است. در رده‌های بعدی هم حمایت از مشتری، بهره‌وری، تحلیل و داده، ویدئو و تصویر، صوتی، حسابداری و امور مالی، بازاریابی و مراقبت‌های بهداشتی قرار گرفته‌اند که مراقبت‌های بهداشتی با سهم دو درصدی کمترین حمایت سرمایه‌ای را از این شرکت به خود اختصاص داده است.
آمریکا در صدر سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی
آمریکا بالاترین تقاضا برای سرمایه‌گذاری روی هوش مصنوعی را دارد و همچنان هم قصد دارد پیشگام در این حوزه از بازار باشد اما حوزه هوش مصنوعی در میان چینی‌ها هم از رشد سریعی برخوردار است که انتظار می‌رود این رشد همچنان تا سال‌های آینده هم ادامه داشته باشد. طبق آمار، بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری روی هوش مصنوعی در سال 2023 متعلق به آمریکای شمالی با مبلغ 82 میلیارد و 330 میلیون دلار است و انتظار می‌رود میانگین رشد سالانه آن تا 2030 به 18.3 درصد برسد. پس از آمریکا، اروپا بالاتری سرمایه‌گذاری روی این فناوری نوظهور را با مبلغ 55 میلیارد و 700 میلیون دلار دارد و میانگین رشد سالانه آن تا هفت سال آینده 20.1 درصد خواهد بود. آسیایی‌ها هم با سرمایه‌گذاری 51 میلیارد و 150 میلیون دلاری تا 2030 میانگین رشد 23.3 درصدی خواهند داشت. آفریقای جنوبی هم با سرمایه‌گذاری چهار میلیارد و 850 میلیون دلاری تا 2030 میانگین رشد 22 را از آن خود خواهد کرد. همچنین استرالیا و اقیانوسیه با سرمایه‌گذاری پنج میلیارد و 400 میلیون دلاری و میانگین رشد سالیانه 20.1 درصدی تا 2030 در رده بعدی جا خوش کرده است.
بیشترین افزایش بازار سهام آمریکا در اوج کرونا
سال بهره‌وری که از سوی بسیاری از شرکت‌های متمرکز بر فناوری هوش مصنوعی اعلام شده، بیانگر آن است که جهش بازار به سمت رهبری بخش فناوری است زیرا سهام «اقتصاد قدیمی» همچنان با مشکل مواجه است. در بررسی عملکرد بازار بورس سهام آمریکا موسوم به «نزدک» در مراحل مختلف، عملکرد این بازار در دوران همه‌گیری کرونا در ماه نخست 2020 تا 24 درصد کاهش یافت. اما از اواسط همان سال تا ماه نخست 2021، این روند رو به افزایش گذاشت به‌طوری که در دورانی که حباب کرونا شکل گرفته بود عملکرد بازار تا 84 درصد رشد داشت. از ماه نخست 2021 تا ماه نخست 2022، عملکرد بازار سهام آمریکا در دوران «حباب شدید» تا 21 درصد افزایش یافت. اما از ابتدای 2021 تا ابتدای 2023 که همزمان بود با دوران تورم و نرخ‌های بالاتر، عملکرد این بازار 34 درصد کاهش یافت. همچنین از ابتدای سال 2023 تا حدودا نیمه سال میلادی که سال بهره‌وری هوش مصنوعی لقب گرفت، عملکرد بازار سهام آمریکا بار دیگر روند افزایش 28 درصدی را تجربه کرد.
فعالان فضای هوش مصنوعی
با افزایش پتانسیل و تقاضا در بازار، غول‌های فناوری برای کنترل در اکوسیستم هوش مصنوعی با یکدیگر رقابت می‌کنند. در این میان شرکت‌های مختلف فعال در حوزه فناوری هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف هوش مصنوعی چون علم داده، پلتفرم‌های سازمانی یادگیری ماشینی، تولید داده و برچسب‌گذاری، عملیات‌های یادگیری ماشینی، دید کامپیوتری، حوزه صوتی و پردازش زبان طبیعی و... فعالیت می‌کنند.
رشد 38 درصدی «بازده YTD» هوش مصنوعی
صندوق‌های قابل معامله (ETF) هوش مصنوعی از شاخص‌های سنتی پیشی می‌گیرند، در عین حال، شرکت‌های متمرکز بر هوش مصنوعی باعث افزایش شاخص S&P 500 (فهرستی از 500 سهام برتر در بازار بورس سهام نیویورک و نزدک) می‌شود. «بازده YTD» مقدار سود یا زیان محقق‌شده توسط یک سرمایه‌گذاری از اولین روز معاملاتی سال جاری است. در بررسی میزان بازده YTD صندوق‌های قابل معامله (ETF) از ابتدای 2023 تاکنون روند بازده سرمایه تقریبا روندی رو به افزایش بوده است به‌طوری که صندوق قابل معامله BOTZ با رشد 38 درصدی در دو ماه گذشته روبه‌رو بوده است. سرمایه این صندوق در ابتدای 2023 صفر بود که با افت‌وخیزهایی که در ماه‌های اخیر پشت سر گذاشت توانست طی هفت ماه به رشد 38 درصدی دست پیدا کند. همچنین صندوق قابل معامله BLOK هم که تقریبا از صفر یا زیر صفر شروع به فعالیت کرد، توانست به رشد 32 درصدی دست پیدا کند. تا 5 ژوئن 2023، میزان شاخص S&P 500 حدود 11.31 درصد رشد یافت که عمدتا ناشی از دستاوردهای شرکت‌های برجسته فناوری است. این شش شرکت درمجموع 26.3 درصد را در این شاخص تشکیل می‌دهند که سهم قابل‌توجهی در عملکرد کلی آنها دارند. تجزیه و تحلیل اخیر شرکت «سوشیت جنرال» بر 20 سهام متمرکز شده است که توسط صندوق‌های قابل معامله در بورس مرتبط با هوش مصنوعی نگهداری می‌شود و در سال جاری شاهد رشد 40 درصدی دارایی‌های تحت مدیریت بوده‌اند. اگر این سهام از شاخص S&P 500 حذف شود، عملکرد این شاخص تقریبا 10 درصد کاهش می‌یابد و 20 سهم را در محدوده منفی سال قرار می‌دهد.
هزینه 275 میلیارد دلاری غول‌های فناوری روی R&D
به‌واسطه استفاده از هوش مصنوعی، میزان هزینه‌ای که برای R&D انجام می‌شود، در صنایع افزایش چشمگیری پیدا کرده است. غول‌های فناوری دنیا برای موفقیت بیشتر در حوزه‌های فناوری، به‌ویژه در سال‌های اخیر بیش از حد روی هوش مصنوعی و R&D آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند. کل هزینه‌ای که این شرکت‌های بزرگ روی تحقیق و توسعه انجام داده‌اند در سال 2020 به رقمی بالغ بر 126 میلیارد و 800 میلیون دلار رسیده بود که با سرمایه‌گذاری بیشتر آنها در این بخش، مبلغ هزینه روی R&D در سال 2021 به 154 میلیارد و 900 میلیون دلار افزایش یافت. طی این دو سال، شرکت آمازون به ترتیب با 42 میلیارد و 700 میلیون دلار در 2020 و مبلغ 56 میلیارد و 100 میلیون دلار بالاترین هزینه را برای تحقیق و توسعه انجام داده است. این فرآیند افزایشی در سال 2022 نیز ادامه داشت و رقم هزینه شرکت‌ها روی R&D به 198 میلیارد و 800 میلیون دلار رسید و همچنان شرکت آمازون با 73 میلیارد و 200 میلیون دلار بالاترین هزینه در این بخش را از آن خود کرد. آمارها حکایت از آن دارد که میانگین رشد سالیانه هزینه غول‌های فناوری روی R&D از 2020 تا 2022 حدود 25 درصد بوده است. پیش‌بینی‌ها بیانگر آن است که کل رقم هزینه شرکت‌های بزرگ فناوری دنیا تا پایان سال 2023 به چیزی بالغ بر 275 میلیارد و 400 میلیون دلار رسید. اما برای نخستین بار طی چهار سال گذشته، شرکت «فورکست» گوی سبقت را از آمازون ربود و با مبلغ کل هزینه 219 میلیارد و 700 میلیون، بخش اعظمی از این مبلغ هزینه روی R&D را به خود اختصاص داد. شواهد نشان می‌دهد که تنها میانگین رشد سالیانه از 2022 تا 2023 بیش از 39 درصد اعلام شده است.
