سارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه: روزهای ابتدایی امسال بود که حرف از تشکیل دانشکدگان در دانشگاه آزاد اسلامی به گوش رسید؛ دانشکدگانی که قرار است در معاونت‌های موضوعی به‌عنوان بازوی علمی عمل کرده و از ظرفیت علمی و فکری کل اعضای هیات‌علمی دانشگاه استفاده کند. در چهار معاونت موضوعی دانشگاه آزاد قرار است حدود 20 دانشکدگان تشکیل شود که تاکنون در معاونت علوم انسانی و هنر این دانشگاه، سه دانشکدگان به نام‌های دانشکدگان جامعه و حکمرانی، هنر و رسانه و فرهنگ و تمدن شکل گرفته است. ریاست دانشکدگان جامعه و حکمرانی برعهده اکبر اشرفی گذاشته شده است. او در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید هدف از ایجاد این دانشکدگان ایجاد یک بازوی علمی متشکل از اعضای هیات‌علمی دانشگاه در کنار بازوی اجرایی در دانشگاه است. شبکه‌ای که به گفته او به سازمان مرکزی متصل می‌شود تا از ظرفیت علمی استادان و اعضای هیات‌علمی در یک شبکه به‌هم‌پیوسته استفاده شود. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید.
اکبر اشرفی رئیس دانشکدگان جامعه و حکمرانی و قائم‌مقام معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه درخصوص تاریخچه و چگونگی راه‌اندازی این نهاد و ساختار آن گفت: «در فروردین ماه سال جاری طرح تاسیس دانشکدگان از سوی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر طهرانچی به‌منظور ایجاد یک بازوی علمی در کنار بازوی اجرایی در دانشگاه ارائه شد. یعنی در ساختار اجرایی دانشگاه آزاد، رئیس دانشگاه و معاونان ایشان در سازمان مرکزی، روسای استان‌ها و روسای واحدها به‌عنوان بازوی اجرایی دانشگاه حضور دارند. اما موضوع دانشکدگان این است که در کنار این بازوی اجرایی دانشگاه، یک بازوی علمی شبکه‌ای متشکل از اعضای هیات‌علمی دانشگاه به وجود آید.» اشرفی با بیان اینکه البته در سطح واحدها، اعضای هیات‌علمی در گروه‌های مختلف در دانشکده‌ها در حال فعالیت علمی هستند، توضیح داد: «اما این بازوی علمی در همان سطح متوقف می‌شود و فراتر از واحدها استمرار ندارد. برای آنکه این شبکه علمی به سازمان مرکزی دانشگاه متصل شود، این طرح طراحی شد تا از ظرفیت علمی استادها و اعضای دانشگاه در یک شبکه به‌هم‌پیوسته استفاده شود. براساس این فلسفه در معاونت‌های مختلف دانشگاه در سازمان مرکزی دانشکدگانی شکل گرفت.»
3 دانشکدگان در معاونت علوم انسانی و هنر تشکیل شد
رئیس دانشکدگان جامعه و حکمرانی در ادامه درخصوص تشکیل این دانشکدگان در معاونت علوم انسانی و هنر تصریح کرد: «در معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه سه دانشکدگان به نام‌های دانشکدگان جامعه و حکمرانی، هنر و رسانه و فرهنگ و تمدن شکل گرفته است. هر کدام از این دانشکدگان شامل شش کلان‌رشته هستند و هر کدام از این رشته‌ها در ذیل خود گرایش‌های دیگری هم دارند. به‌عنوان مثال مدیریت به‌عنوان یک کلان‌رشته است که در ذیل آن مدیریت بازرگانی، صنعتی، دولتی و... وجود دارد. در دانشکدگان جامعه و حکمرانی شش کلان‌رشته مدیریت، اقتصاد، حقوق، حسابداری و مالی، علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، فلسفه و الهیات و معارف اسلامی وجود دارند که هر کدام از این گروه‌ها توسط یک مدیرگروه کشوری مدیریت می‌شود.»
نامگذاری دانشکدگان‌ها چگونه انجام شد؟
قائم‌مقام معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه در ادامه اظهار کرد: «بنابراین هر یک از چهار معاونت موضوعی دانشگاه به چند دانشکدگان تقسیم می‌شوند. دانشکدگان نیز در ذیل خود گروه‌های کشوری را دارند که به گروه‌های استانی متصل می‌شوند و درنهایت این گروه‌های استانی نیز به گروه‌های موجود در واحدها وصل می‌شوند. بنابراین اعضای هیات‌علمی دانشگاه از طریق این بازوی علمی به رأس دانشگاه برای انجام کارهای علمی متصل می‌شوند.» رئیس دانشکدگان جامعه و حکمرانی دانشگاه آزاد درباره فلسفه نامگذاری دانشکدگان مختلف گفت: «این اسم‌گذاری و عنوان‌ها براساس اشتراکات رشته‌هایی که در ذیل آنها تعریف شده، نامگذاری شده است. به‌عنوان مثال در دانشکدگان جامعه و حکمرانی شش رشته مدیریت، اقتصاد، حقوق، حسابداری، الهیات و علوم سیاسی هستند. یعنی این شش گروه به علت نقشی که در شیوه حکمرانی در جامعه می‌توانند ایفا کنند در ذیل یک دانشکدگان قرار گرفته‌اند. به عبارت دیگر در این گروه‌ها شیوه حکمرانی و مطالعه در جامعه از منظرهای مختلف فقهی، سیاسی، مدیریتی، حقوقی یا اقتصادی بررسی می‌شود.» اشرفی درمورد ماموریت‌های جدید تبیین شده برای این ساختار جدید در دانشگاه آزاد اظهار کرد: «ماموریت‌های زیادی همچون چگونگی بازبینی رشته‌های مختلف در دانشگاه، تاسیس رشته‌های جدید، یا تغییر و تلفیق رشته‌ها، ایجاد گروه‌های میان رشته‌ای، چگونگی برگزاری امتحان جامع به صورت استانی یا کشوری، تالیف منابع درسی، تاسیس مجلات علمی، بازنگری سرفصل‌ها و به‌طور کلی هر موضوع علمی مربوط به آموزش و پژوهش دانشجویان و اعضای هیات‌علمی از این طریق قابل انجام است.»
مدیرگروه‌های کشوری ضلع سوم دانشکدگان را شکل می‌دهند
رئیس دانشکدگان جامعه و حکمرانی دانشگاه آزاد درخصوص تغییر شکل وظایف و ساختار معاونت علوم انسانی بعد از ایجاد دانشکدگان مختلف گفت: «درواقع یک بعد جدید به ساختار معاونت‌های موجود در دانشگاه آزاد اضافه شده است. به‌عنوان مثال در معاونت علوم انسانی و هنر، دو اداره کل آموزش و پژوهش وجود داشت که کارهای مربوط به امور آموزش و پژوهش دانشجویان و اعضای هیات‌علمی را مدیریت می‌کردند که الان با حذف آن دو اداره کل سابق، وظایف آنها هم در قالب این دانشکدگان انجام می‌گیرد اما یک بازوی علمی دیگر تحت عنوان مدیرگروه‌های کشوری هم به این دانشکدگان اضافه شده است. این مدیرگروه‌های کشوری درواقع ضلع سوم دانشکدگان یا همان امور علمی را شکل می‌دهند. بنابراین ساختاری به صورت مشخص برای اتصال مدیرگروه‌های واحدها و استان‌ها برای همفکری به صورت شبکه علمی برای بررسی و تصمیم‌گیری درباره موضوعات علمی دانشگاه تاسیس شده است.»
18 گروه کشوری در معاونت علوم انسانی و هنر فعالند
او درباره گروه‌های کشوری که چه مواردی را شامل می‌شود و اینکه نقش این گروه‌ها به چه صورت است، توضیح داد: «در معاونت علوم انسانی و هنر به‌طور کلی 18 گروه کشوری وجود دارد که هر شش گروه در ذیل یک دانشکدگان قرار دارند. در ذیل دانشکدگان جامعه و حکمرانی شش گروه مدیریت، اقتصاد، حقوق، علوم سیاسی، الهیات و حسابداری وجود دارد که در رأس همه اینها مدیران گروه‌های کشوری وجود دارد. مدیرگروه کشوری در رأس یک شورای 15 نفره است که پنج نفر از این شورا با معرفی او و حکم معاون موضوعی منصوب می‌شوند و 10 نفر دیگر اعضای شورای کشوری هستند که مدیران گروه‌های استان‌ها هستند.» قائم‌مقام معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه در ادامه افزود: «به عبارت دیگر 10 استان عضو این شورا هستند. این امر نیز برای تشکیل شبکه‌ای است که بتواند در کل کشور گسترش داشته باشد و همه نظریات و افکار اعضای هیات‌علمی به سرعت برای تصمیم‌گیری به سازمان مرکزی منتقل شود.» رئیس دانشکدگان جامعه و حکمرانی دانشگاه آزاد در پاسخ به سوال میزان مشارکت اعضای هیات‌علمی و گروه‌های تخصصی برای تعالی گروه‌های علوم انسانی و هنر خاطرنشان کرد: «شیوه مشارکت اعضای هیات‌علمی از طریق همین شبکه است. درمجموع چهار معاونت موضوعی، حدود 20 دانشکدگان وجود دارد که هر یک از این دانشکدگان شامل چندین گروه علمی است و هرکدام از این گروه‌ها 15 عضو دارند.»
اعضای هیات‌علمی در یک شبکه گسترده به هم متصل می‌شوند
او توضیح داد: «به بیان دیگر در هر دانشکدگانی تقریبا 60 نفر از اعضای هیات‌علمی به صورت مستقیم حضور دارند که درمجموع کل معاونت‌ها شامل 1200 هیات‌علمی می‌شود. از سوی دیگر در شوراهای استانی هم استادان زیادی به تناسب تعداد رشته‌ها در هر یک از این استان‌ها، حضور می‌یابند. به عبارت دیگر گستره این طرح درنهایت همه اعضای هیات‌علمی دانشگاه آزاد را شامل می‌شود. چون همه اعضای هیات‌علمی عضو گروه واحد هستند و مدیرگروه‌های واحدها نیز در گروه‌های استانی عضویت دارند؛ بنابراین این طرح همه اعضای هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی در سراسر کشور را در یک شبکه گسترده به هم متصل می‌کند.» او درباره آینده‌نگری و روند علمی دانشگاه در کنار شکل‌گیری این دانشکدگان گفت: «تشکیل دانشکدگان در راستای ایجاد تحول در مسیر علمی دانشگاه آزاد صورت پذیرفته است تا این دانشگاه نیز از تحولات ملی و جهانی عقب نماند. این تحول اگر قرار است به درستی انجام شود، باید از ظرفیت فکری کل اعضای هیات‌علمی دانشگاه استفاده شود. استفاده از اعضای هیات‌علمی دانشگاه آزاد با توجه به گستره ملی آن و نیز حضور بیش از 20 هزار نفر عضو هیات‌علمی در دانشگاه، نیازمند شبکه‌سازی است تا از طریق به کارگیری فکر استادها در مدیریت دانشی دانشگاه آزاد، این نهاد علمی نیز با روی گشاده به استقبال تحولات علمی و اجتماعی آینده برود.» رئیس دانشکدگان جامعه و حکمرانی دانشگاه آزاد در مورد مهم‌ترین برنامه‌ای که قرار است در این دانشکدگان پیگیری شود، اظهار کرد: «این نهاد به تازگی شکل گرفته و مدیرگروه‌های کشوری منصوب شده‌اند. آنها نیز اعضای شورای حقیقی کشوری یا همان پنج نفر را معرفی کرده‌اند. 10 نفر بقیه اعضای شورای کشوری را هم که مدیرگروه‌های استانی باید شکل بدهند. هنوز این گروه‌های استانی شکل نگرفته است و این اقدام استان به استان در حال انجام است. البته در حال حاضر نیز این گروه‌های کشوری با پنج نفر عضو حقیقی فعالیت خود را آغاز کرده است.» اشرفی عنوان کرد: «هم‌اکنون هر هفته مدیرگروه‌های کشوری دو روز در سازمان مرکزی حضور دارند و باقی روزها در واحدهای خود حاضر می‌شوند و درخصوص مسائلی که در بالا گفته شد مانند تلفیق یا جابه‌جایی رشته‌ها یا بازبینی سرفصل‌های موجود در حال بررسی این مسائل هستند.»
استفاده از آخرین دستاوردها برای ارائه راه‌حل برای مسائل دانشگاه
او در پایان خاطرنشان کرد: «این دانشکدگان بر هدف استفاده از ظرفیت اعضای هیات‌علمی کل دانشگاه شکل گرفته و فلسفه اساسی آن، همین امر بوده است. گرچه برخی از افراد عنوان کرده‌اند که این اقدام برای صرفه‌جویی مالی انجام شده، اما این موضوع برای صرفه‌جویی مالی و اقتصادی نیست و حتی برعکس، این کار هزینه‌هایی هم با خود به همراه دارد که دانشگاه آزاد متحمل شدن این هزینه‌ها را در راستای ایجاد بازوی علمی برای تحول علمی و استفاده از آخرین دستاوردها برای ارائه راه‌حل برای مسائل دانشگاه و در مرحله بعد مشکلات کشور و نیز پیشبرد امور مختلف دانشگاه آزاد مفید می‌داند.»
