سارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه: «دانشکدگان» کلید‌واژه‌ای است که این روزها در دانشگاه آزاد به گوش می‌رسد. مدتی است که مسئولان دانشگاه آزاد راه‌اندازی دانشکدگانی را کلید زده‌اند که حرکت در مسیر حکمرانی علم اساس اصلی تشکیل آنهاست. در ذیل هر کدام از معاونت‌های موضوعی دانشگاه آزاد چندین دانشکدگان شکل گرفته است. در معاونت علوم تربیتی و مهارتی دو دانشکدگان شکل گرفته که یکی از آنها با عنوان «تعلیم و تربیت اسلامی» شناخته می‌شود.
مسئولان دانشگاه برای اینکه «مدرسه دانشگاه» را درون نظام دانشگاه آزاد ببینند در ابتدا اقدام به راه‌اندازی معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی و در گام بعد ایجاد معاونت علوم تربیتی و مهارتی کردند. آن طور که دکتر طهرانچی گفته است معاونت علوم تربیتی و مهارتی می‌خواهد برای «امر ربانی» معلم تربیت کند. «انقلاب» در تعلیم و تربیت تعبیری است که او برای تاسیس دانشکدههای تعلیم و تربیت به کار برده و می‌گوید دانشکدههای تعلیم و تربیت، امور مدارس را از یک امر کالبدی به «امر ربانی» گذار خواهند داد. به گفته او چیستی، چرایی و چگونگی باید در دانشکدگان تعلیم و تربیت رقم بخورد. بنابراین در معاونت علوم تربیتی و مهارتی دانشکدگان تعلیم و تربیت راه‌اندازی و مسئولیت آن برعهده فاطمه حمیدی‌فر گذاشته شد. حمیدی‌فر معاونت آموزش عمومی و تعالی مدارس سما، عضو شورای راهبردی پیش‌دفاع متمرکز دانشگاه آزاد و عضو شورای تخصصی گسترش علوم انسانی و هنر را در کارنامه خود دارد. او در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره هدف از تشکیل دانشکدگان در این دانشگاه، جزئیات تشکیل دانشکدگان تعلیم و تربیت، مهم‌ترین اقدامات این دانشکدگان در گام‌های اول و دوم سخن گفت.
بازنگری ساختار نظام آموزشی اولین هدف تشکیل دانشکدگان است
او در ابتدای سخنان خود درخصوص اهداف تشکیل دانشکدگان در دانشگاه آزاد گفت: «در راستای تحقق برنامه تحول و تعالی دانشگاه در زمینه بازنگری ساختار نظام آموزشی با تاکید بر حوزه‌های دانشی میان‌رشته‌ای و ایجاد دانشکدههای موضوعی و فناوری و مهارتی تاسیس دانشکدگان در دانشگاه آزاد کلید خورد.» او ادامه داد: «مرجعیت بخشی به نگاه تخصصی و بهره‌گیری از توان نیروی انسانی متخصص در راستای اصلاح و بازنگری رشته‌های تحصیلی برای افزایش اثربخشی میان رشته‌هایی تحصیلی و ظرفیت‌ها و نیازهای آمایشی منطبق بر رصد روندهای علم، فناوری و مشاغل جدید و آینده‌پژوهی دانش مهم‌ترین هدف از تشکیل این دانشکدگان بود. مسئولان دانشگاه همچنین با تاسیس دانشکدگان تلاش دارند تا توانمندسازی و شبکه‌سازی و تقویت هم‌افزایی اعضای هیات‌علمی، نخبگان و پژوهشگران در پاسخگویی به نیازهای ملی و محلی و حوزه دانش‌های مرجع و مرزشکن را دنبال کنند.»
ایجاد گروه‌های دانشی برای حل مسائل روز ملی
رئیس امور دانشکدگان تعلیم و تربیت دانشگاه آزاد در ادامه درخصوص اجزای این دانشکدگان نیز صحبت به میان آورد و گفت: «این دانشکدگان دربرگیرنده گروه‌های دانشی حول موضوعی مشخص برای حل مسائل و نیازهای روز ملی یا بین‌المللی در راستای برنامه تحول و تعالی دانشگاه است.»
حمیدی‌فر در ادامه درخصوص دانشکدگان تعلیم و تربیت که به تازگی مسئولیت آن را نیز پذیرفته است، گفت: «در میان علوم انسانی، تعلیم و تربیت از اولین حوزه‌هایی است که متفکران مسلمان در مواجهه با آن به تامل در رابطه این حوزه دانشی با دین اسلام و آموزه‌های اسلامی پرداختند، زیرا ماموریت انبیا دعوت مردم به مکارم اخلاقی و زمینه‌سازی برای رشد استعدادهای انسانی شمرده شده و وظیفه نبی‌اکرم در مرحله نخست تزکیه و تعلیم بوده است.»
او اضافه کرد: «تربیت در رویکرد اسلامی به رشد و شکوفایی استعدادهای انسان به‌ویژه در نیازهای حیات معنوی او توجه دارد و محدود به رفتار یا حتی قوای ذهنی نیست، بلکه مخاطب اصلی تربیت قلب انسان‌هاست. از نظر انسان‌شناسی اسلامی، هدف از تربیت ساخته شدن شاکله وجودی هر شخص براساس استعدادهای فطرت پاک الهی انسانی و با یاری‌گری عوامل محیطی و مبتنی‌بر اختیار انسان است.»
رئیس امور دانشکدگان تعلیم و تربیت دانشگاه آزاد با بیان اینکه در تربیت کرامت اکتسابی انسان تحصیل می‌شود، اظهار کرد: «هر چند افراد دارای اختیار هستند، اما نیازمند یاری‌گری عوامل محیطی است تا استعدادها و گرایش‌های فطری به‌صورت کامل شکوفا شود. تربیت انسان در محیط‌های مختلف به‌ویژه محیط خانوادگی، محیط آموزشی، محیط رفاقتی و محیط شغلی صورت می‌گیرد.»
آغاز به کار دانشکدگان تعلیم و تربیت با 9 گروه کشوری
او در ادامه تصریح کرد: «با توجه به این نکات، در کنار ساختارهای دانشی موجود در دانشگاه‌های کشور همچون دانشکدههای علوم تربیتی، وجود ساختاری چندرشته‌ای و موضوعی در کشور به‌شدت احساس می‌شود که با تمرکز «تعلیم و تربیت اسلامی» محوریت بر حوزه تعلیم و تربیت و موضوعات مرتبط با آن با جهت‌گیری اسلامی و با رویکرد تحول‌گرایانه به تحقق اهداف و رسالت‌های نظام تربیتی کشور کمک کند.»
حمیدی‌فر تاکید کرد: «تمام اهداف، ماموریت‌ها، راهبردها، برنامه‌ها، فعالیت‌ها، تولیدات و خدمات دانشکدگان و زیست‌بوم تربیتی آن در‌جهت تقویت و تعالی ارزش‌های اسلامی و نقش‌آفرینی موثر نهاد تعلیم و تربیت در پیشرفت همه‌جانبه کشور است. در این راستا دانشکدگان تعلیم و تربیت اسلامی با 9 گروه کشوری کار خود را در زیرمجموعه معاونت علوم تربیتی و مهارتی آغاز کرده است.»
رئیس امور دانشکدگان تعلیم و تربیت دانشگاه آزاد درخصوص این گروه‌های کشوری نیز توضیح داد: «این گروه‌ها شامل مدیریت آموزشی و آموزش عالی و بهسازی منابع انسانی، علوم تربیتی و خانواده، روان‌شناسی تربیتی و کودکان استثنایی و مشاوره شغلی و مدرسه، تربیت معلم و مربی، آموزش زبان‌های خارجی، آموزش علوم پایه (ریاضی، علوم، شیمی و...)، برنامه‌ریزی آموزشی و درسی، سنجش و اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، تکنولوژی آموزشی و آموزش الکترونیکی است.» به گفته او درحال‌حاضر مدیران گروه کشوری این دانشکدگان انتخاب احکام سرپرستی آنها با امضای نادی معاون علوم تربیتی و مهارتی دانشگاه آزاد صادر شده است. همچنین هرکدام از مدیران گروه کشوری در‌جهت تعلیم و تربیت اسلامی با اهم وظایف درج شده در احکام آنها با معاونت همکاری می‌کنند. حمیدی‌فر در ادامه درخصوص جزئیات تشکیل و نحوه فعالیت این دانشکدگان نیز توضیح داد: «در راستای نیل به اهداف بسته‌های کاری مندرج در سند تحول و تعالی دانشگاه با موضوعات ارتقای کیفیت و کارآمدی دوره‌های تحصیلی، ارتقای پاسخگویی و قابلیت حل مساله و فعالیت منسجم و هم‌افزایی شبکه‌ای در «سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد» و به‌منظور ارتقای سطح علمی دانشگاه و افزایش سطح مشارکت اعضای هیات‌علمی دانشگاه آزاد، اصلاح «نظام‌نامه مدیریت دانشی دانشگاه آزاد» و ابلاغ این نظام‌نامه از طرف ریاست محترم دانشگاه، این دانشکدگان ایجاد و احکام آنها با امضای ریاست دانشگاه برای روسای دانشکدگان صادر شد.»
او در ادامه اظهار کرد: «دانشکدگان در چهارچوب کلی راهبری کلان جریان دانشی دانشگاه در آن حوزه موضوعی و نظارت بر حسن اجرای امور توسعه‌ای مربوط به دانشکدگان در واحدها، با رعایت گردش کار و دستورالعمل‌های موجود، علاوه‌بر مشاوره و انجام امور محوله از سوی معاون موضوعی، در موضوعات و فرآیندهای دانشگاهی و آموزشی معمول از قبیل تاسیس دانشکده، گروه و رشته‌های جدید و جابه‌جایی رشته محل‌ها، منابع درسی و کمک‌درسی، سرفصل‌ها و برنامه‌های درسی، همکاری با سازمان‌ها، انجمن‌ها و مراکز علمی، پیشنهاد برای حل مسائل کشور، ارتقای کیفی دفاع و پیش‌دفاع، انجمن‌های علمی، همایش‌های ملی و بین‌المللی، کرسی‌های تخصصی و ترویجی، نشریات علمی، مصاحبه دکتری تخصصی، عناوین و سرفصل‌های دوره‌های عمومی و تخصصی، دوره‌های توان‌افزایی اعضای هیات‌علمی، جذب و ارتقای اعضای هیات‌علمی و تدوین نظام‌نامه‌ها و آیین‌نامه‌ها ایفای نقش می‌کنند.»
رئیس امور دانشکدگان تعلیم و تربیت دانشگاه آزاد در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر اینکه ایجاد پیوند میان دانش پایه تعلیم و تربیت و فعالیت‌های عرصه تربیتی و تربیت نیروی انسانی کارآمد برای نهاد تعلیم و تربیت فراتر از رشته‌های علوم تربیتی رسالت این دانشکده‌هاست، توضیح داد: «متاسفانه اکنون بخشی از جامعه علمی علوم تربیتی بیگانه از عرصه‌هایی چون مدرسه، کودکستان، رسانه، مشغول تولید محصولات تربیتی به آموزش و پژوهش هستند و بخشی از فعالان و کنشگران عرصه تربیت بهره اندکی از تخصص دانشگاهی دارند.»
ایجاد پیوند میان دانش پایه و فعالیت در عرصه
او اضافه کرد: «دانشکدههای تعلیم و تربیت اسلامی در راستای ماموریت‌های محوله، برنامه‌ها و ساختار خویش را بنا نهاده است: اول ایجاد پیوند میان دانش پایه و فعالیت در عرصه و بعد مجموعه فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی و خدماتی دانشکده‌ها در راستای ارتقای شایستگی‌های این گروه‌ها و تعالی عرصه‌های مرتبط فعالیت خواهند کرد.» حمیدی‌فر درخصوص نوع تعامل این دانشکدگان با استان‌ها نیز گفت: «با تاسیس معاونت علوم تربیتی و مهارتی و دانشکدگان تعلیم و تربیت اسلامی در سازمان مرکزی و راه‌اندازی دانشکدههای تعلیم و تربیت اسلامی در سطح استان‌ها گام‌های اجرایی در راستای تحقق اهداف این سند برداشته است و از طریق مدیران گروه استان متناظر گروه‌های کشور تعامل با استان‌ها انجام خواهد شد.»
هدایت فعالیت‌های بین‌رشته‌ای با 6 رشته
او در پاسخ به این سوال که بحث بین‌رشته‌ای در دانشکدگان تعلیم و تربیت چگونه است، گفت: «در دانشکدههای تعلیم و تربیت اسلامی با حضور موثر مدیران گروه کشوری در شش رشته، فعالیت‌های بین‌رشته‌ای را مدیریت و هدایت می‌کنند. جامعه و حکمرانی تربیتی، والدگری و تربیت کودک، مدرسه و نوآوری‌های تربیتی، دانشگاه و تعالی سرمایه انسانی، صنایع خلاق آموزشی، خدمات تربیتی- روان‌شناختی و پایش سلامت جسمی کودکان و نوجوانان.»
دانشکدههای تعلیم و تربیت در 15 استان شکل می‌گیرد
حمیدی‌فر همچنین در پاسخ به این سوال که مهم‌ترین دستور‌کار شما در شروع کار دانشکدگان‌ها چیست؟ توضیح داد: «تاسیس و راه‌اندازی دانشکدههای تعلیم و تربیت اسلامی در 15 استان کشور و ابلاغ ساختار تشکیلاتی آنها در چهار سطح با توجه به تعداد دانشجویان و هیات‌علمی فعال در آن دانشکدههای تاسیس‌شده، گام اول ما در دانشکدگان تعلیم و تربیت است. در گام دوم شرح وظایف تشکیلات موجود در هر سطح از دانشکدههای تعلیم و تربیت اسلامی در استان‌ها را ابلاغ می‌کنیم.»
برگزاری دوره‌های موضوعی برای رشته‌های غیرعلوم تربیتی
رئیس امور دانشکدگان تعلیم و تربیت دانشگاه آزاد بیان کرد: «در گام سوم برگزاری دوره‌های موضوعی برای رشته‌های غیرعلوم تربیتی را در دستورکارمان داریم؛ زیرا حوزه تعلیم و تربیت برای ایفای صحیح ماموریت‌های خود به نیروهای متخصص از رشته‌های متنوع نیاز دارد که علاوه‌بر تحصیل عمیق در حوزه تخصصی خود به حوزه تعلیم و تربیت وارد شوند.»
او در پایان گفت: «به‌عبارتی این دانشکده به‌عنوان یک دانشکده موضوعی دوره‌هایی طراحی و در دیگر دانشکده‌ها اجرا و پایان‌نامه‌ها و رساله‌هایی را در حوزه‌های مشترک با همکاری دانشکدههای اصلی هدایت کند.»
