سیدمهدی طالبی، خبرنگار گروه جهانشهر: شامگاه دوشنبه دو پهپاد انتحاری، به پایگاه آمریکاییها در جنوب غربی سوریه حمله کردند. آمریکاییها مدعی هستند که این پهپادها پیش از اصابت به پایگاه منهدم شدند اما گروه مقاومت اسلامی در عراق که این حملات را انجام داده اعلام کرده که سه پایگاه ارتش آمریکا در عراق و سوریه را هدف گرفته است. شبکه المیادین هم از حمله به «سه پایگاه آمریکایی» در میدان نفتی العمر در ریف دیر الزور، پایگاه التنف و نیز پایگاه الشدادی خبر داد. این حملات باعث شد جو بایدن رئیسجمهور آمریکا با دستپاچگی سخنرانی مهمش درباره مسائل اقتصادی را نیمهکاره رها کند تا به اتاق بررسی وضعیت برود. او گفت که «مسالهای وجود دارد که باید با آن برخورد کنم.» منابع غربی میگویند که این حمله حداقل پنجمین حمله پهپادی یا موشکی به نیروهای آمریکایی در خاورمیانه در یک هفته گذشته است. آمریکا در حال حاضر حدود 900 سرباز در سوریه و حدود 2500 سرباز در عراق دارد. آمریکاییها از احتمال تشدید خشونت در منطقه خبر میدهند و این همان معضلی است که میتواند برای جو بایدن در انتخابات سال آینده میلادی مشکلساز شود. در این گزارش به بررسی حملات اخیر علیه پایگاههای آمریکایی پرداخته شده است.
بایدن؛ فرمانده جنگ علیه فلسطین
شواهد میدانی و بررسی مواضع سیاستمدارن غربی و صهیونیست نشان میدهد احتمال ورود زمینی به غزه و تشدید درگیریها در این منطقه بسیار بیشتر از قبل شده است. «جو بایدن» رئیسجمهور آمریکا شامگاه دوشنبه در پاسخ به سوالی درخصوص آتشبس در باریکه غزه گفت که «نخست باید گروگانها آزاد شوند» و پس از آن ممکن است درباره آن صحبت کنیم. رئیسجمهور آمریکا این موضع تند را با کلماتی نرم و با پیوند آن با موضوعی بشردوستانه درباره اسرا اتخاذ کرده است اما معنای عملی و سیاسی آن «اصرار بر جنگ» است. چند ساعت قبل از بایدن، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، صریحتر مواضع واشنگتن را بیان کرده بود. او ضمن رد آتشبس گفت هرگونه آتشبس به حماس «فرصت» میدهد تا برای ادامه حملاتش علیه اسرائیل به «تجدید قوا» بپردازد.
اظهارات رئیسجمهور و سخنگوی وزارت خارجه آمریکا حکایت از اصرار بر جنگ دارد اما دیگر صداهای شنیده شده از کاخ سفید بر «بازدارندگی» در جنگ متمرکز بودند. «جان کربی» هماهنگکننده ارتباطات راهبردی کاخ سفید روز دوشنبه گفت که آمریکا به تقویت حضور نیروی دریایی خود در منطقه ادامه میدهد تا پیام «بازدارندگی قوی» به هر طرفی که ممکن است بخواهد درگیری را گسترش دهد، ارسال کند. او همچنین از ارسال «کمکهای امنیتی روزانه» به اسرائیل خبر داد. «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا نیز صبح روز دوشنبه اعلام کرد درصورتیکه نیروهای آمریکایی در جریان جنگ میان رژیمصهیونیستی و حماس مورد حمله قرار بگیرند، آماده است تا «اقدامات تلافی جویانه»ای را در منطقه انجام دهد. اظهارات مقامات صهیونیست نیز در چهارچوب اصرار بر ادامه جنگ معنا پیدا میکند. «یوآو گالانت» وزیر جنگ رژیمصهیونیستی اواسط هفته در جریان بازدید از سواحل غزه گفت که حمله، به صورت «هوایی، زمینی و دریایی» بوده و «صدایی بلند» خواهد داشت. «مارک رگیو» مشاور ارشد نخستوزیر رژیمصهیونیستی نیز روز دوشنبه «پایان جنگ» را به «نابودی کامل حماس» پیوند زد.
در حوزه میدانی نیز، ائتلاف واشنگتن- تلآویو اقدامات عملی برای حمله را آغاز کردهاند. صهیونیستها روز یکشنبه تلاش داشتند با یگانی زرهی به بخشی از غزه نفوذ کنند اما به دنبال واکنش یگان ضدزره حماس، یک تانک و دو بولدوزر صهیونیستها هدف قرار گرفت. به همین دلیل پس از آن، صهیونیستها مناطق مسکونی مشرف به مناطق مرزی غزه با سرزمینهای اشغالی را زیر آتش گرفتند تا یگانهای ضدزره حماس را که برای دفاع از منطقه در این نواحی مستقر شدهاند، از بین ببرند. در همین حال آسوشیتدپرس، گزارش کرده آمریکا یکی از مقامات نظامیاش به نام ژنرال «جیمز گلین» را که در جنگهای زمینی خبره است، به سرزمینهای اشغالی اعزام کرده است. ژنرال گلین در جریان اشغال عراق در شدیدترین نبردهای شهری بهویژه نبرد مشهور «فلوجه» حضور داشت و به عملیات نیروهای ویژه در عراق علیه داعش کمک کرده است. این رسانه ادعا کرده گلین قرار است در مورد چگونگی کاهش تلفات غیرنظامیان! در جنگ شهری به تلآویو مشاوره بدهد؛ ادعایی که بیشتر برای توجیه مشارکت فعال آمریکا در جنایات رژیم علیه مردم غزه است. آمریکا با شکست دولت، ارتش و دستگاههای اطلاعاتی رژیم که میتوان از آن با نام فروپاشی نیز یاد کرد، عملا کنترل مستقیم این دستگاهها را برعهده گرفته است. از همینرو جای نتانیاهو، این بایدن است که با آتسبس مخالفت میکند و سخنگوی وزیر خارجهاش هم از دلایل مخالفت با آن صحبت میکند. آمریکا همچنین با تقویت بازدارندگی خود در منطقه آنگونه که بلینکن و کربی گفتهاند به دنبال ایجاد چتری مطمئن برای اقدام علیه غزه است. آمریکا با تحرکات داخلی خود در درون سرزمینهای اشغالی و تحرکات خارجی خود در منطقه، به تنها بازیگری تبدیل شده که به دنبال حمله به غزه است. آشکار است تمرکز توان نظامی و مدیریتی غرب به همراه اراده این جبهه بر فشار به نوار محاصره شده غزه بیش از اندازه خواهد بود و این مساله واکنش محور مقاومت در منطقه را به دنبال خواهد داشت.
هشدار اوباما: جنایت نتیجه عکس میدهد
کمتر پیش آمده باراک اوباما رئیسجمهور اسبق آمریکا درباره مسائل سیاست خارجی کشورش اظهارنظر کند. با وجود این ملاحظه، جنایتهای دیوانهوار رژیمصهیونیستی باعث شد تا او در یادداشتی هشدارهای قابل تاملی به رژیم بدهد. البته پیش از او، جو بایدن در سرزمینهای اشغالی به مواجهه آمریکا با حادثه 11 سپتامبر، اشاره کرد و از «اشتباهات» کشورش برای آنچه «اجرای عدالت» میخواند گفت و از صهیونیستها خواست که «خشم»شان را کنترل کنند. اوباما در یادداشتش صریحتر در اینباره نوشته و به صهیونیستها هشدار داده است که جنایتهایی همچون «عدم اجازه ورود آب و موادغذایی» نهتنها مساله را حل نمیکند که میتواند به موضعگیری شدیدتر فلسطینیها «تا چندین نسل بعد» بینجامد و «نتیجه معکوس» داشته باشد. اوباما در این یادداشت، به هیچ عنوان خواهان کاهش تنش و یا پایان درگیری نیست بلکه او خواسته که آمریکا راهبردی را «تشویق» کند که بتواند حماس را «ناتوان» کند. او به صهیونیستها توصیه کرده برای اینکه بتوانند در آینده زندگی کنند، کمتر جنایت کنند. اوباما نوشته: «جهان از نزدیک شاهد وقوع رویدادهای منطقه است و هرگونه استراتژی نظامی اسرائیل که هزینههای انسانی را نادیده بگیرد، در نهایت میتواند نتیجه معکوس داشته باشد.» رئیسجمهور پیشین ایالات متحده در ادامه نوشت: «تاکنون هزاران فلسطینی در بمباران غزه کشته شدهاند که بسیاری از آنها کودک هستند. صدها هزار نفر مجبور به ترک خانههای خود شدهاند. تصمیم دولت اسرائیل برای قطع غذا، آب و برق به روی جمعیت غیرنظامی محاصرهشده نهتنها تهدیدی برای تشدید بحران فزاینده انسانی است، بلکه میتواند موضع فلسطینیان را برای نسلها بیانعطافتر کند؛ حمایت جهانی از اسرائیل را از بین ببرد؛ به سود دشمنان اسرائیل تمام شود؛ و تلاشهای بلندمدت برای دستیابی به صلح و ثبات در منطقه را تضعیف کند.» براساس آمارهای منتشرشده از سوی وزارت بهداشت فلسطین، حداقل ۵ هزار و ۸۷ فلسطینی، از جمله ۲ هزار و ۵۵ کودک در حملات دوهفتهای اسرائیل به غزه به شهادت رسیدهاند. باراک اوباما در پایان تاکید کرد به کار بردن نهایت کوشش برای حفظ جان غیرنظامیان نهتنها «از نظر اخلاقی درست است» بلکه «حفظ این ارزشها برای ایجاد اتحاد و شکلدهی افکار بینالمللی نیز حیاتی است، مواردی که همگی برای امنیت بلندمدت اسرائیل نیز حیاتی هستند.»
چرا آمریکا را میزنند؟
در کنار مواضع و تحرکات نظامی پیرامون غزه، آمریکا به لحاظ اقتصادی و پشتیبانی تسلیحاتی نیز همهجانبه وارد میدان شده است. واشنگتن برای هشدار به مقاومت دستکم یک ناوگروه بزرگ شامل ناوهواپیمابر که قدرت آتش فوقالعادهای با 70 جنگنده همراهش دارد در نزدیکی لبنان مستقر کرده است. لوید آستین، وزیردفاع آمریکا سهشنبه هفته قبل از «اعزام 2000 سرباز» به منطقه برای تقویت یگانهای موجود خبر داده بود. واشنگتن در روزهای نخست نیز 20 تا 25 جنگنده را برای تقویت قوای هواییاش به منطقه منتقل کرده بود. آمریکا همچنین قصد دارد 40 جنگنده دیگر را نیز در یونان مستقر کند تا در صورت لزوم از آنها برای کمک به رژیمصهیونیستی استفاده کند. بیبیسی گزارش داده که پنتاگون دو مورد از مشهورترین سامانههای ضدموشکی خود یعنی تاد و پاتریوت را در تعداد بیشتر در منطقه مستقر خواهد کرد. علاوهبر این اقدامات که برای افزایش توان نیروهای آمریکایی در منطقه صورت گرفته، واشنگتن دهها هواپیمای حامل تسلیحاتی مانند موشکهای ضدهوایی به تلآویو منتقل کرده و قصد دارد 14.3 میلیارد دلار کمکهای نظامی دیگر را نیز در اختیار نتانیاهو قرار دهد. دولت بایدن این کمکها را در قالب لایحه ترکیبی 105 میلیارد دلاری خود به کنگره ارسال کرده که موارد مختلفی از تقویت مرز مکزیک تا کمکهای نظامی به اوکراین را در بر میگیرد. از 14.3 میلیارد دلار در نظر گرفته شده برای رژیم 10.6 میلیارد دلار برای تقویت دفاع موشکی و زیرساختهای نظامی و 3.7 میلیارد دلار برای تقویت ارتش و افزایش حفاظت از سفارت آمریکا صرف خواهد شد. بایدن با تصمیمات خود بهطور فیزیکی نیز درحال نشان دادن آماده شدن به جنگ علیه غزه است. به تازگی دولت او، محمولهای را برای حمله زمینی به غزه، به تلآویو ارسال کرده است. بایدن درحال تقویت رژیم در داخل سرزمینهای اشغالی برای حمله به غزه است و در فضای بیرونی نیز درحال تقویت بازدارندگی آن بهطور مستقیم از طریق افزایش نیروهای آمریکایی در منطقه است. ایالات متحده گفته است که افزایش حضور نظامیاش بهمنظور بازدارندگی بازیگرانی مانند حزبالله یا ایران از گسترش درگیری است. با این استدلال، بایدن از عراق تا یمن و از خلیجفارس تا مدیترانه را مملو از یگانهای نظامی آمریکایی ساخته، تا صهیونیستها بدون نگرانی از واکنش محور مقاومت، به جنایاتشان در غزه ادامه دهند. درمقابل این صحنهآرایی، بخشی از محور مقاومت برای آنکه نشان دهد ترس و واهمهای از این لشکرکشیها ندارد، به جای آنکه رژیمصهیونیستی را هدف قرار دهد، سر مار را نشانه گرفته و پایگاههای آمریکا را هدف قرار داده است تا بهطور همزمان «چتر بازدارندگی» آمریکا در منطقه را که برای اطمینان خاطر صهیونیستها تقویت شده، تضعیف کرده و همزمان آنها را در داخل سرزمینهای اشغالی تهدید کنند. بر همین اساس حملات به استقرار نظامی آمریکا از هفته گذشته آغاز شده و روز جمعه گذشته سرزمینهای اشغالی را نیز در برگرفت. از ابتدای جنگ طوفان الاقصی تاکنون محور مقاومت از محیط بیرونی فلسطین اشغالی پایگاههای آمریکا در عراق و سوریه را هدف قرار داده است. این پایگاهها شامل الحریر در اقلیم کردستان عراق و پایگاه عینالاسد در شرق این کشور است. همچنین پایگاه التنف، العمر و الرکبان نیز هدف قرار گرفتهاند. براساس بیانیه گروههای مقاومت، منشأ این حملات نیروهای مقاومت عراقی بودهاند. بخشی از این اقدامات مانند پرتاب راکت نیز از داخل سوریه صورت گرفتهاند. در کنار حملات در عراق و سوریه علیه مواضع آمریکا، یمن بهطور مستقیم خاک رژیمصهیونیستی را هدف گرفته است. روز جمعه نیروی دریایی آمریکا مدعی شد توانسته در دریای سرخ چند موشک و پهپاد که به سمت فلسطین اشغالی میرفتهاند را هدف قرار دهد. علیرغم این ادعا بعدتر تلاش شد اینگونه وانمود شود که موشکها احتمالا علیه ناوگان دریایی آمریکا پرتاب شده بودند نه خاک رژیم؛ خطی روانی که ضمن اطمینان خاطر دادن به شهرکنشینان صهیونیست از احتمال حملات بیرونی، میتوانست در جهت ایجاد واقعهای برای افزایش دخالت آمریکا مورد استفاده قرار گیرد. با اینحال بلافاصله «عبدالعزیز صالح بن حبتور» نخستوزیر دولت پیشبرد امور یمن در مصاحبهای رسمی با شبکه المیادین به صراحت اعلام کرد این کشور با پهپاد و موشک به فلسطین اشغالی حمله کرده است و برخی نیز به اهدافشان اصابت کردند. ایران از ابتدای جنگ از استقلال گروههای مقاومت در مواجهه با رژیمصهیونیستی و آمریکا سخن گفته است. به نظر میرسد، این گروهها با تقسیم کار هوشمندانه در حال عملیات هستند. حزبالله شمال فلسطین اشغالی را هدف میگیرد و مقاومت عراق، پایگاههای آمریکا، یعنی همان ابزاری که آمریکا با آن قصد داشت مانع حمله مقاومت به رژیمصهیونیستی شود.
نگرانیهای بایدن
دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق ایالات متحده که در حال حاضر حضور احتمالیاش در انتخابات ریاستجمهوری آتی آمریکا بزرگترین خطر برای جو بایدن به حساب میآید، جو بایدن را متهم کرده که آنقدر بر جنگ اوکراین تمرکز دارد که از گرفتاری تلآویو برای کمک بیشتر به کییف استفاده میکند.
ترامپ در گردهمایی حامیانش در نیوهمپشایر اظهارات بایدن برای تصویب بسته 105 میلیارد دلاریاش را خیانت به تلآویو توصیف و تاکید کرد بایدن عملا کمک به تلآویو را به افزایش کمک به اوکراین گره زده است. کارشناسان سیاسی بایدن را متهم میکنند کمکهای 14.3 میلیارد دلاری به رژیم را در کنار دیگر علاقهمندیهایش در قالب یک بسته 105 میلیارد دلاری قرار داده تا با تصویب آن خود به خود 61 میلیارد دلار نیز برای کمک به اوکراین اختصاص داده شود. گروکشی بایدن به گونهای است که کنگره که بر سر کمک به اوکراین دچار شکاف شده، به ازای تصویب هردلار کمک به تلآویو مجبور است 4 دلار و 20 سنت به کییف بدهد. ورای این دعوای سیاسی، اقدام بایدن نشان میدهد او علیرغم دلنگرانیهایش برای تلآویو، چشمان نگرانش همچنان به سمت اوکراین است؛ جایی که ارتش تا بن دندان مسلح پوتین طی دوسال جنگ ساختارهای ناتو را کوبیده و پایش را در جغرافیایی نزدیک به مرکز قاره سبز محکم به زمین چسبانده است. جو بایدن نمیخواهد رژیمصهیونیستی را رها سازد اما خطر روسیه را جدیتر تلقی کرده و ناچار است منابعش را به نسبت این خطر میان متحدانش تقسیم کند.
همزمان با روسیه، بایدن نگران استفاده چین از گرفتاریهای آمریکا است. لیندسی گراهام، سناتور جمهوریخواه آمریکایی پیشتر گفته بود توقف کمک مالی به اوکراین، در واقع «حکم مرگ» تایوان است. اگر بایدن علاوهبر اوکراین در غرب آسیا نیز درگیر شود، چین دلایل کمی برای یکسره نکردن کار تایوان خواهد داشت. اگر چین پس از گرفتاری ترتیبی آمریکا در شرق اروپا و غرب آسیا به تایوان یورش ببرد، این گرفتاریها شکل فروپاشی به خود گرفته و احتمال دارد کره شمالی نیز وسوسه شود با تصرف سئول کار کره جنوبی را تمام کند.
نکته مهم درخصوص تحولات کنونی غرب آسیا، احتمال درگیری مستقیم آمریکا در این جنگ است، درحالی که درخصوص اوکراین این مساله تاکنون رخ نداده و واشنگتن از تبعات مستقیمش در امان مانده است.
جورج بوش پدر با فروپاشی دیوار در نوامبر 1989 که شرق اروپا را از دستان کمونیسم رها کرد و همچنین فروپاشی شوروی در سال 1991، دو پیروزی پی در پی و قاطع را کسب کرد اما تنها یک سال بعد در در کمال ناباوری به بیل کلینتون، فرماندار ایالت کوچک آرکانزاس با جمعیتی کمتر از سه میلیون باخت تا به رئیسجمهوری تکدورهای تبدیل شود. کلینتون به این دلیل برنده شد که در آمریکا به برنامهریزی و بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی ایالت کوچکش مشهور شده بود. مردم آمریکا قهرمان جنگ سرد را دور انداخته و مرد کوچک آرکانزاسی را راهی کاخ سفید کردند. سرنوشت جورج بوش پدر که در دور پیروزی قرار داشت میتواند به شکل بسیار بدتری برای بایدن که از ابتدای روی کارآمدن روی دور شکست قرار دارد، تکرار شود. بایدن در سال 2021 با خطر فروپاشی رژیم به دنبال جنگ «سیفالقدس» مواجه شد و چند ماه بعد از افغانستان فرار کرد و در 2022 نیز با حمله پوتین به اوکراین روبهرو شد. ورود او به جنگ در غرب آسیا میتواند ضمن تسریع در فروپاشی رژیم، پایانی بر حضور آمریکا نهتنها در این منطقه بلکه شرق اروپا و آسیا نیز باشد.