مجتبی غفوری پور، مدیرکل حوزه پزشکی دبیرخانه هیاتموسس دانشگاه آزاد:رشته دندانپزشکی قبل از انقلاب اسلامی، تنها در دو دانشکده دندانپزشکی تهران و ملی ایران ایجاد شده بود. پس از انقلاب تعداد دانشکدههای دندانپزشکی و رشتههای تخصصی مرتبط به تدریج گسترش پیدا کرد و هماکنون تعداد 36 واحد روزانه به همراه 5 دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد و 19 واحد پردیس خودگردان پذیرش دانشجو داشته و 16 هزار دانشجو و 2 هزار عضو هیاتعلمی رشته دندانپزشکی در سراسر کشور مشغول فعالیت هستند.
در سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد، دستیابی به اهداف متعالی در حوزه پزشکی دیده شده است. دستیابی به این اهداف در بسته کاری ارتقای کیفیت و کارآمدی دورههای تحصیلی با راهکنش کیفیتبخشی و بهبود قابلیت پاسخگویی در حوزه آموزش پزشکی و حرکت به رویکرد جامع سلامتمحور و همگرایی علوم و همچنین بسته کاری بهرهوری و پایداری اقتصادی با راهکنش کیفیتبخشی و تعالی مراکز خدمات درمانی در ماموریتهای دانشگاه آزاد گنجانده شده است.
5 دانشکده دانشگاه آزاد مجری آموزش رشته دندانپزشکی
دانشگاه آزاد از سالیان گذشته تاکنون وظیفه خود را در حیطه آموزش دندانپزشکی به خوبی اجرا کرده و امروز پنج دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد در شهرهای تهران، اصفهان، شیراز، تبریز و بروجرد، مجری آموزش رشته دندانپزشکی در سطح کشور هستند.
بخش دندانپزشکی دانشگاه آزاد براساس نظام رتبهبندی شانگهای درحوزه دندانپزشکی (Dentistry and Oral Sciences) دارای رتبه 300-201 در جهان و پس از دانشگاه علوم پزشکی تهران و در رتبهبندی مشترک با دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در کشور قرار گرفته است. معیارها و شاخصهای این رتبهبندی براساس چهار معیار کیفیت آموزش، کیفیت اعضای هیاتعلمی، خروجیهای پژوهشی و سرانه عملکرد دانشگاه بوده است.
لزوم بازبینی ظرفیتهای موجود در حوزه دندانپزشکی
با توجه به اهمیت موضوع برای حفظ جایگاه و اعتبار این رشته در دانشگاه آزاد و همچنین نظر به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی درخصوص افزایش ۱۰ تا ۳۰ درصدی ظرفیت پذیرش دانشجو در رشته دندانپزشکی طی سه سال آتی لزوم بازبینی ظرفیتهای موجود و تقویت آن بهعنوان فرصتهای پیشرو و همچنین شناخت چالشها و نیازهای این حوزه و رفع تهدیدهای احتمالی ضروری به نظر میرسد.
در این گزارش تلاش کردهایم تا به برخی از نقاط قوت حوزه دندانپزشکی در دانشگاه آزاد بپردازیم. برخورداری از اعضای هیاتعلمی با سابقه، مجرب و دلسوز و حسن شهرت حوزه دندانپزشکی دانشگاه آزاد در جامعه و مسئولان وزارت بهداشت و درمان بیشک از نقاط قوتی است که نمیتوان آن را نادیده گرفت. همچنین وجود آزمایشگاهها، لابراتوارها و تجهیزات نسبتا مناسب جهت آموزش و ارائه خدمات و امکان آموزش و تربیت دانشجویان در رشتههای تخصصی از دیگر نقاط قوت است.
نقاط قوت و ضعف حوزه دندانپزشکی دانشگاه کدامند
البته نقاطضعفی هم وجود دارد که بد نیست دراین گزارش به آنها نیز اشاره کنیم. کمبود تعداد اعضای هیاتعلمی در برخی گروههای آموزشی و کمبود فضای آموزشی جهت تدریس و فضای فیزیکی در بخشهای درمانی و پژوهشی از جمله ضعفهای این حوزه است. کمبود برخی تجهیزات و ملزومات آزمایشگاهی رشته دندانپزشکی از دیگر نقاط ضعف بوده تا جایی که نیاز به مراکز تحقیقاتی و تخصصی در این حوزه ضروری به نظر میرسد. همچنین کمبود بودجه در توسعه فضای فیزیکی برخی دانشکدهها و خرید تجهیزات آموزشی و ملزومات آزمایشگاهی از دیگر ضعفهای مورد اشاره است.
تهدیدها و فرصتهای دندانپزشکی دانشگاه آزاد
تهدیدهایی نیز در این حوزه وجود دارد. بهطور مثال عدم همکاری کافی مبادی درونی و بیرونی ذیربط در جذب هیاتعلمی رشته دندانپزشکی و افزایش ظرفیت پذیرش رشته دندانپزشکی و رقابت در پذیرش دانشجو در دانشکدههای سراسر کشور از مواردی است که حوزه دندانپزشکی دانشگاه را تهدید میکند اما در سوی مقابل فرصتهایی نیز وجود دارد. مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنیبر افزایش ظرفیت پذیرش سالیانه دانشجو در رشته دندانپزشکی و وجود متقاضیان فراوان و اقبال درخصوص تحصیل دوره دکتری عمومی و تخصصی و امکان جذب دانشجویان خارجی و آموزشهای برونمرزی در کشورهای همجوار از جمله فرصتهای مورداشاره است. البته امکان برگزاری دورههای آموزشی کوتاهمدت، بازآموزی و همچنین برگزاری همایشهای علمی نیز وجود دارد و تعداد قابلتوجهی از بیماران متقاضی انجام درمان در دانشکدههای دندانپزشکی دانشگاه آزاد هستند.
چند پیشنهاد برای تقویت دندانپزشکی دانشگاه آزاد
با توجه به نقاط ضعف و قوت حوزه دندانپزشکی در دانشگاه آزاد و همچنین تهدیدها و فرصتهای این حوزه ارائه چند پیشنهاد برای تقویت آن ضروری به نظر میرسد.
1- به نظر میرسد باید به جذب هیاتعلمی رشتههای دندانپزشکی (امکان بومیگزینی در مناطق کمبرخوردار و همچنین بورسیه نخبگان) اولویت داده شود.
2- تلاش درجهت رضایتمندی و حفظ اساتید فعلی (از طریق ارتقای شغلی، وضعیت رفاهی و حقوق و دستمزد) هم یکی دیگر از موضوعاتی است که باید مد نظر قرار گیرد.
3- لزوم تسریع در روند توسعه فضاهای آموزشی و خدماتی درمانی با توجه به حساسیت موضوع در برخی دانشکدهها (اقدامات اولیه در مواردی صورت پذیرفته لیکن نیازمند حمایت است) و البته تامین تجهیزات و امکانات آموزشی بهمنظور توسعه زیرساختها با توجه به شرایط تورمی کشور (تخصیص ردیف در بودجه سالیانه دانشگاه به صورت ویژه و امکان تسهیل برخی بروکراسیها در خرید تجهیزات دندانپزشکی و آزمایشگاهی) نیز باید مد نظر قرار گیرد.
4- همچنین آیندهنگری و ارائه سیاستهای اجرایی مناسب در توزیع ظرفیت پذیرش براساس توان دانشکدههای دندانپزشکی با عنایت به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور، یکی دیگر از اولویتهای این حوزه به شمار میرود.
5- جذب دانشجویان بینالملل بهویژه از کشورهای منطقه میتواند یکی دیگر از راههای تقویت حوزه دندانپزشکی دانشگاه آزاد باشد.