جلسه نمایش و نقد و بررسی مستند بیوتنها، به کارگردانی حسین شمقدری بهعنوان اولین برنامه از فصل جدید برنامه پاتوق مستند، روز گذشته اول تیرماه در سینما سپیده برگزار شد.
اولین برنامه از فصل جدید برنامه پاتوق مستند که از سال ۱۴۰۱ توسط سازمان سینمایی سوره و در راستای هماندیشی و همافزایی میان مستندسازان و علاقهمندان به سینمای مستند راهاندازی شده بود، روز پنجشنبه اول تیر با نمایش و نقد و بررسی مستند بیوتنها، به کارگردانی حسین شمقدری و تهیهکنندگی محمدحسن مددی در سینما سپیده برگزار شد.
حامد شکیبانیا که اجرای این برنامه را برعهده داشت، بیان کرد: «بیشتر مستندهایی که حسین شمقدری میسازد، غیرقابل پخش است اگرچه خود این اتفاق را مثبت ارزیابی میکند. امیدواریم بیوتنها به کمک شبکههای مجازی و رسانههای اجتماعی امروز بهدست مخاطبان برسد؛ چراکه این مستند تلاش یک فرزند برای رساندن فریاد مظلومیت پدرش از طریق مستند و رسانه است.»
حسین شمقدری، کارگردان بیوتنها در ادامه عنوان کرد: «من مستندساز احساس میکنم باید ظلمی که در تاریخ ما بر برخی افراد گذشته و کمتر دیده شده است، درقالب مستند روایت کنم. همچنین باید بگویم که پشت سینمایی که ظاهرش زیبا و هنر است، یک جنگ نمایانی است.»
وی ادامه داد: «اینکه چون پدرم در سینما بود، من وارد این حوزه شدم، دلیل محکمی برای مستندسازیام نیست. اگرچه من از بچگی در پشت صحنه بزرگ شدم و حتی سال ۸۸ هم بچههای دانشگاه شریف از من خواستند اثری بسازم. شاید بتوانم بگویم علت اصلی من برای حضور در حوزه مستندسازی انگیزه و دغدغهای بود که داشتم و تصور میکنم باید نسبت به سینمای داستانی پررنگتر باشد.»
این مستندساز با بیان اینکه مجید نوری، فرزند حمید نوری را که سوژه بیوتنهاست، بسیار اتفاقی در یک پاساژ ملاقات کرد و همین مساله دلیل ساخت مستند شد، عنوان کرد: «ایشان به من گفت که پدرم را در سوئد زندانی کردهاند و هماکنون در انفرادی است. مجید نوری از من خواست با دغدغه خودش مستند بسازیم و حتی هزینه سفر را هم پرداخت کرد. ما این مستند را هماکنون در سایت «یک فیلم» میفروشیم و بخشی از درآمد را به مجید نوری پرداخت میکنیم تا هزینهای را که برای پروژه کرد، به او بازگردانیم.»
شمقدری ادامه داد: «روز اولی که میخواستم روی این مستند کار کنم به من گفتند که سازمان مجاهدین خلق مخوف است و اگر کینه کنند ممکن است کارم را تلافی کنند. سازمان مجاهدین خلق از نظر مالی و قدرت، توانایی بالایی دارد و توانسته خود را با اقداماتی که انجام داده است، سر زبانها بیندازد و به جلو حرکت کند. با این تفاسیر بهدلیل آنکه اعتقاد دارم اگر زندگی میکنم یک آرمانی دارم، خطر را به جان خریدم و براساس وظیفه به سراغ ساخت این اثر رفتم. همچنین معتقدم ساخت این مستند روزی من بوده است تا ثبت شود و در تاریخ بماند.»
وی یادآور شد: «روزی که ما وارد سوئد شدیم، بدون خبر قبلی به دادگاه رفتیم و من شناسایی شدم. شاید برایتان جالب باشد بدانید که افراد حاضر در آنجا در لحظه برایم شعار ساختند و گفتند «مستندساز ولایت برگرد برو سفارت.» همچنین همان شب اول کمپینی تشکیل شد که به پلیس امنیت سوئد گزارش داد. شبی که این هجمهها شکل گرفت، استخاره کردم که خوب آمد. و همین باعث شد ترسم بریزد و کارم را انجام دهم.»
کارگردان بیوتنها، با بیان اینکه قبل از سفر با سوئد دو ماه بهصورت فشرده پژوهش کرده است، گفت: «در تحقیقاتم متوجه شدم افرادی که در شروع تشکیل سازمان مجاهدین خلق بودند، آدمهای عمیق و اهل مطالعه بودند که فلسفه فکری داشتند، اما درحالحاضر اینگونه نیستند و بسیار سطحی شدند. البته بخشی از اتفاقات در مستند روایت نشد؛ چراکه ما با سازمان جنایتکار و مخوفی طرف بودیم.»
شمقدری در پایان با بیان اینکه مستند بیوتنها در دو سفر و براساس تجربه شخصی ساخته شده است و اثر پژوهشی نیست، خاطرنشان کرد: «ذکر این نکته خالی از لطف نیست که در زمینه دادگاه حمید نوری رسانههای خارجی بسیار قوی کار کردند و مستندهایی ساختند، اگرچه واضح است که با حمایتهای سیاسی این آثار ساخته شده است. اثر من، اولین کاری است که از سمت ما یعنی ایران صورت گرفت. همچنین در حوزه خبر هم ضعیف عمل کردیم و متاسفانه در رسانهها اثبات شد یک جانی را گرفتند و به این مساله یقین دارند. اینها همه برای جریان آن سمت است و جمهوری اسلامی تا امروز علیه منافقان در جوامع بینالمللی شرکت نکرده است و رسانههای خارجی فضای خالی را برای انجام کارهای خود فراهم دیده است.»
در ادامه مجید تفرشی، پژوهشگر و سندپژوه در زمینه تاریخ معاصر بیان کرد: «من در فضا، محیط خانوادگی و زمانی و فرهنگی رشد پیدا کردم که هم کسانی که دلبسته و وابسته سازمان مجاهدین خلق بودند و هم کسانی که دشمن آن بودند، حضور داشتند. بهترین دوستان من در مدرسه در اوایل دهه ۶۰ یکی در جبهه شهید و نفر دیگر بهعنوان عضو سازمان مجاهدین خلق اعدام شد.»
وی افزود: «اساسا مساله مجاهدین خلق که تبدیل به دغدغه ملی شده است، افراد را به هم دور و نزدیک میکند. البته نگرانی درباره خطر سازمان مجاهدین خلق باعث شد از هر فرصتی استفاده و درباره آن صحبت کنم. درحالحاضر برخورد من با این فرقه بهدلیل ساخت یک مجموعه مستند عینیتر و ملموستر شده است، اتفاقی که تا چند سال تنها با اعضای سابق رخ میداد.»
این پژوهشگر با اشاره به اینکه مساله مجاهدین خلق یک موضوع بسیار مهم در تاریخ سینمای ایران است، مطرح کرد: «ما با سازمانی مواجه هستیم که از نظر مالی، درآمدی که از دشمنان ایران برای مقابله با دولت مستقر، نظام حاکم و منافع ملی کشور بهدست آورده، در تاریخ دنیا بینظیر است. سوا و ورای نظام و دولت مستقر، دستور و پیام سازمان مجاهدین خلق بهصورت علتی این است که از هر راهی، با هر کمکی و باتوجه به تبعاتش باید مقابله کنیم و به قدرت برسیم.»
تفرشی ادامه داد: «وقتی که اعضای سازمان مجاهدین خلق بهصورت رسمی وارد عراق شدند، باعث شد هیچ اپوزیسیونی نتواند با آنها رقابت کند. بهعنوان نمونه این سازمان ۱۰۰ هتل در اروپا دارند. ناگفته نماند پولهایی که میگیرند، سرمایهگذاری میکنند. درحقیقت از سود حاصله، نیمی را خرج میکند و نیم دیگر را روی سرمایه اصلی خود میگذارند.»
وی یادآور شد: «بعد از رفتن مجاهدین خلق به عراق ما با نسلی مواجه شدیم که هیچ ارتباطی بهطور عاطفی با ایران ندارد. وقتی پس از ۱۱ سال مجبور میشوند از عراق خارج شوند، هیچ کشور اروپایی تمایل به پذیرفتن آنها ندارد. اگرچه برچسب تروریست از آنها برداشته شده بود اما شاید بتوان گفت علت اصلی نپذیرفتن آنها در کشورها این بود که در آن زمان اتحادیه اروپا اعلام کرد ما با چند هزار روانی که سابقه تروریستی دارند، مواجه هستیم که میتوانند معضلات جدی ایجاد کند. علت حضور آنها در آلبانی نیز بهدلیل فقیر و تحت سلطه بودن آن است که اخیرا هم اتفاقاتی برای آنها افتاد.»
این پژوهشگر با بیان اینکه ماجرای پرونده حمید نوری که در بیوتنها اشاره شده است سه ضلع دارد، تصریح کرد: «سازمان مجاهدین خلق در ابتدای پرونده هیچکاره و واقعیت این است که پروژه توسط مجاهدین ربوده و تبدیل به پرونده سازمان مجاهدین خلق علیه جمهوری اسلامی ایران شد. تلاشی که صورت گرفته، فراتر از حمید نوری است. درحقیقت یک کمپین تجمیع شده علیه ایران تشکیل دادند و حتی از سازمان مجاهدین خلق اباحهسازی کردند، یعنی نهادی که همه ایرانیان بر سر نخواستن آن متحد بودند، در دادگاه تطهیر شد.»
تفرشی تاکید کرد: «ناگفته نماند اگرچه این اتفاق قبلا رخ داده بود اما دادگاه حمید نوری قباحت دیده شدن و کنشگری مجاهدین خلق را از بین برد. و این اتفاق مجاهدین خلق را برای آنچه ادعا داشتند، آماده کرد. شخص آقای نوری برای ایجاد ترس و نگرانی در مقامات ایرانی ساکن اروپا مهم است تا جو ارعاب و تهدیدی را برای ایران فراهم کنند.»
وی با اشاره به اینکه در مستند بیوتنها، چند بار تکرار شد که حمید نوری در زندان جای خوبی دارد، عنوان کرد: «باید در هر کشوری مسائل زندان و آنچه را که مربوط به محیط سلول است، با خودش مقایسه کرد. این اتفاق در قیاس با بقیه موارد غیراخلاقی، غیرقانونی و غیرمتعارف است.»
این پژوهشگر تایید کرد: «فراموش نکنیم که مجاهدین خلق بهدلایل سیاسی ایدئولوژیک و مالی و عاطفی، طرفدار دارند و باید بسیار جدی به کنشهای این سازمان که هنوز وجود دارد، توجه کنیم.»
تفرشی در پایان با بیان اینکه مساله مجاهدین خلق، دغدغه و نگرانی تمامیت ارضی ایران و منافع ملیاش است و ربطی به حکومت مستقر شده ندارد، خاطرنشان کرد: «بیوتنها، مستندی هوشمندانه، شجاعانه و هشداردهنده است که ضعف ایران در دیپلماسی عمومی و مردمی و رسانهای را به نمایش میگذارد. ایران عرصهای را برای تبلیغات مجاهدین خلق خالی گذاشته است و ایرانمداران و ایراندوستان نیز این عرصه را خالی کردند و تصور میکنند اگر حرف نزنند، خوب است. اگرچه تحولات روزهای گذشته در آلبانی نقطه عطفی بود بر اینکه سازمان مجاهدین خلق به فرقه تمام عیاری تبدیل شود که در آینده سیاسی ایران در هر محوری نقشی نداشته باشند.»
پاتوق مستند»، در فصل جدید با مشارکت پخش «رویش» موسسه بهمن سبز، سفیرفیلم و شبکه مستند و مرکز مستند سوره برگزار میشود.
دسترسی سریع
ارسال نظر
اخبار این صفحه
در اولین برنامه فصل جدید «پاتوق مستند» مطرح شد
تفرشی: «بیوتنها» مستندی هشداردهنده برای ضعف ایران در دیپلماسی عمومی است
![](https://farhikhtegandaily.com/static/themes/images/users.png)