فرهیختگان توجه به هوش مصنوعی در ماههای اخیر به مرکز توجهات حوزه علم و فناوری تبدیل شد و بدون شک یکی از دغدغههای اصلی دانشگاهها در روزهای نهچندان دور خواهد شد. رئیس دانشگاه آزاد مهرماه سال گذشته در نشستی با حضور متخصصان و صاحبنظران در قم گفته بود که موضوع هوش مصنوعی در دستور کار دانشگاه آزاد قرار گرفته تا انشاءالله بتوانیم همانطور که در حوزه نانو جزء 5 موسسه برتر جهان هستیم، طی 10 سال آینده در حوزه هوش مصنوعی نیز به جایگاه برتر جهانی برسیم. این روزها واحد تهرانمرکزی میزبان اساتید علاقهمند به هوش مصنوعی است و قرار است رویکرد آموزشی این حوزه در دروس ریاضی و فیزیک پررنگ شود. اتفاقی که زمینه ورود دانشگاه به حوزه آموزشی هوش مصنوعی را تقویت میکند.
کارگاه آموزشی نحوه تدریس دروس «ریاضی ۱» و «فیزیک ۱» با رویکرد هوش مصنوعی عصر روزگذشته با حضور دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد، محمد علیاکبری معاون علوم، مهندسی و کشاورزی، توحید پوررستم رئیس واحد تهران مرکزی و جمعی از اعضای هیاتعلمی برگزیده واحدهای دانشگاهی سراسر کشور در واحد تهران مرکزی برگزار شد.
دکتر طهرانچی در این کارگاه با تسلیت سالروز شهادت امام جواد(ع) و با اشاره به لزوم تحول در دانشگاه، گفت: «جریان آموزش، جریانی بسیار تحولگرا و ناظر بر آینده است. توقف در آموزش میتواند در عقبنگهداشت جامعه بسیار موثر باشد. شاید این روزها با کلیدواژه بیرغبتی جوانان به دانشگاه مواجه شده باشیم، اما واقعیت این است که فرکانس طبیعی جوانان تغییر کرده و دانشگاه در همان فرکانس سابق در حال ارسال امواج است، بدیهی است هرچه در این فرکانس میگوییم، برمیگردد.»
رئیس دانشگاه آزاد ادامه داد: «طی این سالها، علوم، پیشرفت فراوانی داشته و این پرسش مطرح میشود که مگر فیزیک در فیزیک کلاسیک متوقف شده که دانشگاههای ما همچنان فیزیک کلاسیک را تدریس میکنند؟ چرا دانشگاهها دانشجویان مهندسی را در دریافت تکراری فیزیک کلاسیک مکانیک حبس کردهاند؟ درحالیکه قبول داریم فیزیک مکانیک مربوط به ۳۰۰ سال پیش است و طی این سالها اتفاقات فراوانی افتاده است و مهندسی که مبتنیبر فیزیک کلاسیک بود جای خود را به مهندسی بر کوانتوم داده است. آیا دانشجویان باید مسیر طولانی ۱۳۲ واحدی را بخوانند تا به ۶ واحد کوانتوم برسند؟»
وی تصریح کرد: «آیا قبول داریم که در ریاضی از منطق ریاضی عبور کردهایم و به سمت حرفهگری در ریاضی رفتهایم و حرفهگری ریاضی ابتدا ماشینحساب و سپس نرمافزارها است و دیگر کسی جذر حساب نمیکند و انتگرال سهگانه نمیگیرد.»
عضو هیاتامنای دانشگاه آزاد با بیان اینکه طی سالهای اخیر فناوری و کامپیوتر رشد فراوانی داشته اما دروس دانشگاهی رشد نداشتهاند، گفت: «رویه فعلی باعث شده تا نیمسال اول و دوم رشتههای مهندسی تبدیل به کلاسهای کسلکننده و زاید دانشجویان شود. آیا یک مهندس خوب یا حتی دانشآموخته علوم اجتماعی خوب به ذهن ریاضی نیازمند نیست؟ در قرآن کریم «هل یستوی الذین»های زیادی وجود دارد که بدیهیات را در قالب مقایسه بیان میکند، اما آیا خداوند خواسته بدیهیات را بگوید؟ خیر، بلکه اگر کسی نابرابری را نفهمد، خبیث و طیب را تشخیص نمیدهد.»
دکتر طهرانچی ادامه داد: «تربیت دینی نیازمند تربیت منطقی است و تربیت منطقی از ریاضی است، اما آیا تربیت منطقی در حل کردن معادله دیفرانسیل است؟ خیر، سختترین معادلات را رایانه انجام میدهد؛ اگر دور از جوانان بمانیم، حذف خواهیم شد. حتی یک بررسی نمیکنیم که در دبیرستان به دانشآموزان چه میآموزند که دانشگاه آن را ادامه بدهد و تکرار نکند.»
وی افزود: «دانشگاهها باید واقعیت هوش مصنوعی،ChatGPT و... را بپذیرند و فرکانس ارسال امواجشان را تغییر دهند، بنابراین تحول برای جوان ایرانی «شایدی» نیست که باید اتفاق بیفتد، بلکه «بایدی» است که توسط نظام آموزش عالی باید رقم بخورد. بسیاری فکر میکنند ناامیدی جوان به دلیل تورم و گرانی است، اما مساله اصلی او این موضوعات نیست، مساله او رضایتمندی از زندگی و آموزش است. لذت یادگرفتن از او گرفته شده و باید روش را تغییر داد و طرحی نو درانداخت.»
دکتر طهرانچی با تاکید بر لزوم استمرار یادگیری اساتید، گفت: «واقعیت این است که اگر یادگیری خود را ادامه ندهیم، یاددهی اتفاق نمیافتد. باید در کلاسهای ریاضی و فیزیک، فکر کردن را به دانشجو یاد بدهیم. این درسها مهندس را فکور تربیت میکند و شرط آن ایجاد علاقه یادگیری در دانشجو و استفاده از روشهای جدید آموزش است. یعنی دانشجویان ما با تلفن همراهشان به کلاس بیایند، با تلفن همراه یاد بگیرند و با آن امتحان بدهند، چون امروز این وسیله و اتصال به اینترنت جزئی از زندگی مردم شده است. ما در کلاس به سوالات دانشجویان پاسخ نمیدهیم و آموزشمان برای آنها کافی نیست که مجبور میشوند به تلفن همراه خود مراجعه کنند.»
عضو هیاتامنای دانشگاه آزاد تاکید کرد: «برای مواجهه با تحولات، در ابتدا باید تحولات در فناوری را به مشروعیت بشناسیم و باور کنیم دنیای پیرامون ما تغییر کرده است و بعد با القای پرسش، تحریک یادگیری و روشمند کردن یاددهی از مقام استاد ممتحن به همراه ارزشآفرین تبدیل شویم. اگر دانشگاهها بر قواعد فعلی و سابق خود بمانند، شاهد عدم استقبال جوانان از تحصیل در دانشگاه حتی در آموزش رایگان خواهیم بود و دانشگاهها تعطیل خواهند شد.»
دکتر طهرانچی خطاب به اعضای هیاتعلمی شرکتکننده در کارگاه آموزشی نحوه تدریس دروس «ریاضی ۱» و «فیزیک ۱» با رویکرد هوش مصنوعی، گفت: «شما پیشگامان تغییر و تحول در نظام آموزشعالی هستید و اعلام آمادگی کردید که در این تغییر ریل بتوانید اثرگذار باشید. ما باید بهزودی فیزیک پایه ۱ و ریاضی ۱، فیزیک ۲ و ریاضی ۲ را برای دانشجویان مهندسی، علوم پایه و دیگر علوم مبتنیبر تحولات روز آموزش بدهیم. یادتان باشد که فیزیکدانان و ریاضیدانها بیش از ۱۰۰ سال است که پیشگامان تحول در جامعه هستند و به همین دلیل تحول در آموزش را از این دو درس شروع کردیم.» وی ادامه داد: «بهزودی بردهداری مدرن شکل خود را پیدا خواهد کرد و شمال و جنوب شکل جدید پیدا میکند؛ کسانیکه بر هوش مصنوعی باشند برده نخواهند شد، اما کسانی که هوش مصنوعی بر آنها باشد و مصرفکننده هوش مصنوعی باشند، از فکر جدا شده و به یک جسم و برده تبدیل خواهند شد. وقتی کسی فکر نکند، بعد از مدتی از قدرت فکر کردن خالی میشود. فکر هم روش دارد، فکر هم سازمان فکری میخواهد؛ فیزیک و ریاضی قدرت تفکر و سازمان تفکر میسازد. در فصل اول گزارش بنیاد ملی علوم آمریکا (NSF) آمده است که آموزش ریاضی در مدرسه، آموزش علوم و کامپیوتر در مدرسه، تناسب معلم ریاضی مدرسه نسبت به تخصصش را ارزیابی میکنند؛ چون کسی که تربیت ریاضی نشده باشد، نمیتواند منطقی تربیت شود و ذهن منطقی و حل مساله کارکردگرای خود را به دیگران منتقل کند.» دکتر طهرانچی در پایان گفت: «میخواهیم انسان متفکر تربیت کنیم و راه آن برگشت به خویشتن، تلاش و سبکهای نو است. تشکر خود را به علاقهمندان این سرزمین که میخواهند ارزش و لذت یادگرفتن را در دانشجویان زنده کنید، ابراز میکنم.»