خطر قدرت گرفتن فراقانونی‌ها

عاطفه جعفری، خبرنگار گروه فرهنگ: ماجرای لغو کنسرت‌های علیرضا قربانی، فقط به این مورد اخیر برنمی‌گردد، یک باردیگر هم در مهرماه امسال، کنسرت با وجود برنامه‌ریزی و تبلیغ و فروش بلیت، در نهایت لغو شد. در همان زمان، محمود سالاری، معاون وزیر ارشاد در امور هنری اعلام کرد کنسرت قربانی مجوز‌های لازم را از اداره کل فرهنگ و ارشاد استان اصفهان داشته و از این نظر هیچ مشکلی برای اجرای ایشان وجود ندارد، اما متاسفانه «برخی ناهماهنگی‌ها با ارشاد استان منجر به لغو این کنسرت شده است.» سالاری همچنین گفت شخص وزیر با استاندار صحبت کرده و قرار است این مشکل به‌زودی رفع شود.

به نظر می‌رسید قضیه مسالمت‌آمیز رفع و رجوع شود اما همین اتفاق در کنسرت آبان ماه تکرار شد. 27 آبان بود که علیرضا قربانی از لغو هفت شب کنسرت خود در اصفهان خبر داد. او در بیانیه‌ای با مطلع «روزگار غریبی است نازنین» در صفحه اینستاگرامش به «پیگیری‌های خارج از تصور تیم برگزاری کنسرت در شهر اصفهان» اشاره کرد که به جایی نرسیده و در نهایت کنسرت لغو شده است. دلیل لغو کنسرت، حضور نوازنده زن در بین گروه نوازندگان علیرضا قربانی اعلام شد. موضوعی که در کنسرت اول هم مطرح شده بود اما از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تایید نشد.

بعد از لغو کنسرت دوم صحبت‌های محمدرضا جان‌نثاری، معاون سیاسی و امنیتی استانداری اصفهان هم جالب بود. جان‌نثاری همان زمان ‌در یک نشست خبری گفت: «بحث اینکه آقای قربانی می‌خواهد در اصفهان کنسرت اجرا کند هیچ مانع قانونی نداشت مگر یک نکته؛ و آن نکته این است که ایشان در تیم نوازندگان خود از خانم نوازنده استفاده می‌کرد. این موضوع هنوز تعریف قانونی ندارد و یک چیز نویی است و حتما‌ باید وزارت ارشاد راجع‌به این موضوع تصمیم ملی بگیرد و ابلاغ کند که آیا اجازه هست این کار را بکنیم یا نه. چون نظرات فقهی در قبال این موضوع متفاوت است که آیا زن می‌تواند تک‌نواز باشد؟ در این زمینه نظر فقهی وجود دارد و باید برای آن تکلیف ملی معلوم شده و ابلاغ شود. دوم اینکه توجه کنید که ما باید همه افکار عمومی را در نظر بگیریم؛ بالاخره قشر عظیمی از افکار عمومی ما این موضوع را نمی‌پسندند. صراحت هم ندارد، تعیین‌تکلیف رسمی هم درباره این موضوع نشده است.»

برای بار سوم وقتی چند روز پیش خبر کنسرت علیرضا قربانی در اصفهان منتشر شد و بلیت‌ها در کمتر از چند ساعت به فروش رسید؛ دوباره زمزمه‌های لغو این کنسرت شنیده شد و گویا چنین اتفاقی از جانب مسئولان استانی در حال رقم خوردن بود. ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان، این بار جلو آمد و به نمایندگی از مردم اصفهان بیانیه‌ای صادر کرد که این کنسرت باید با نکاتی که ما مدنظر داریم برگزار شود. در بخشی از بیانیه دبیر این ستاد ضمن انتقاد به رویه وزارت ارشاد آمده بود: «ارشاد می‌خواهد بعضی اتفاقات که در کشور رقم می‌زند در اصفهان هم بیفتد که اگر موفق شد در مشهد و قم هم انجام دهد. این شهر خط مقدم شهرهای ارزشی کشور است اما مردم ارزشی اصفهان معتقد هستند که در این شهر شئونات ارزشی باید رعایت شود.»

در بخشی دیگر از این بیانیه، ضمن انتقاد به نوازنده زن در تیم علیرضا قربانی این کار را مفسده دانسته و نوشته است: «بحث آوردن نوازنده زن طبق فتوای علما اگر امکان مفسده باشد، نباید صورت بگیرد، چرا‌که ترویج موسیقی و الگو‌سازی نوازندگی بنا به حکم شرع جایز نیست. توصیه به عوامل اجرایی به همین شکل بوده است، ما پذیرای آقای قربانی هستیم و برای ایشان احترام ویژه قائلیم. از خودشان برای اجرای برنامه دعوت می‌کنیم اما باتوجه ‌به نظر علمای اصفهان این اجرا باید با رعایت اقتضای ارزش‌های اصفهان ‌برگزار شود.»

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از همان کنسرت اول تلاش‌هایش را برای اینکه کنسرت لغو نشود، شروع کرد. مجوزهایی که به علیرضا قربانی برای کنسرت داده می‌شد، نشان از این داشته که وزارت ارشاد می‌خواهد این کنسرت مانند کنسرت‌های دیگر که در کل کشور برگزارمی‌شود و مردمی که ماه‌ها است در انتظار اجراها هستند به خواسته‌شان برسند.

طبق برنامه اعلام‌شده، قرار بود علیرضا قربانی از چهاردهم تا بیست‌ویکم اسفندماه در اصفهان به اجرا بپردازد، اما روز اول اجرا که دوشنبه 14 اسفندماه بود با بیانیه‌ای که ستاد امر به معروف استان صادر کرد، این اجرا لغو شد. البته از چند روز قبل، زمزمه برپا نشدن این کنسرت شنیده می‌شد، اما محمدمهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد، با پیگیری‌های مدام و گذاشتن جلسات مختلف توانسته بود این کنسرت را برای همان روز اول یعنی 14 اسفند به برگزاری نزدیک کند. مردم به سالن راه داده شدند تا اجرای اولین شب برگزار شود اما باز هم زور مسئولان استانی چربید و کنسرت در شب اول با وجود اینکه مردم در پشت درهای سالن سیتی‌سنتر اصفهان بودند، اجرا نشد.

یک ساعت بعد از اینکه خبر لغو کنسرت پیچید، مهدی سموعی، مدیر روابط عمومی وزارت ارشاد با یک توییت خبر از برگزاری کنسرت در شب‌های بعد داد و نوشت: «اجرای صحنه‌ای موسیقی آقای علیرضا قربانی از فرداشب طبق برنامه اجرا خواهد شد. امشب این برنامه به‌خاطر برخی ناهماهنگی‌ها برگزار نشد؛ در تلاش هستیم برای جبران یک شب به اجرای آقای قربانی اضافه شود. از مردم شریف و هنر‌دوست اصفهان عذرخواهی می‌کنم.» خبر این اجرا و اینکه قرار است کنسرت از سه‌شنبه برگزار شود، سریع در همه رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی چرخید.

روز گذشته هم سیدین‌نیا، مدیرکل ارشاد اصفهان خبری که برخی سایت‌ها درباره مجوز نداشتن کنسرت قربانی، منتشر کرده بودند را رد کرد و گفت: «با هماهنگی مسئولان استان اصفهان و اداره کل فرهنگ و ارشاد استان اصفهان، به لطف خدا هیچ مشکلی در اجرای کنسرت آقای علیرضا قربانی وجود ندارد و این کنسرت در زمان مقرر در اصفهان برگزار خواهد شد؛ بنابراین خبر برخی سایت‌ها مبنی‌بر عدم صدور مجوز برپایی این کنسرت صحت ندارد.»

سیدین‌نیا همچنین در گفت‌وگو با برنا درباره روند برگزاری کنسرت گفت: «با ورود شخص وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به این مساله بلافاصله مشکلات برطرف شد و کنسرت برگزار خواهد شد. در تلاش هستیم برای عزیزانی که بلیت‌های اجرای شب اول را تهیه کرده بودند، با هماهنگی گروه سانسی ویژه در نظر بگیریم.»

اطلاعاتی که «فرهیختگان» به دست آورده است، نشان می‌دهد وزارت ارشاد در برگزاری این کنسرت، بسیار جدی بوده و از کانال‌های مختلف این موضوع را پیگیری کرد تا به نتیجه برساند. صحبت وزیر ارشاد با علیرضا قربانی، پیگیری از کانال استانداری اصفهان با نشان دادن مجوزهای قانونی این کنسرت، صحبت با معتمدان استانی از‌جمله کارهایی بوده که وزارت ارشاد انجام داده است و این مسیر از طریق وزیر ارشاد، جانشین او و همچنین معاون هنری وزارتخانه انجام گرفته است.

در شرایطی که عده‌ای می‌خواهند با رفتاری خودسرانه و برخوردهای سلیقه‌ای، حرف خود را به کرسی بنشانند، آن‌چیزی که می‌تواند فصل‌الخطاب باشد، قانون است. شاید برای همین بود که وزیر ارشاد روز گذشته دو نماینده، یعنی سید محمدهاشمی، جانشین و مهدی سموعی، مدیر روابط‌عمومی خود را برای برگزاری قطعی این کنسرت به اصفهان فرستاد.

لغو کنسرت‌ها در سال 1396 هم اتفاق افتاده بود و به‌یکباره کنسرت‌ها در سراسر کشور لغو می‌شدند. اولین اتفاق با لغو کنسرت شهرام ناظری در مشهد رقم خورد و با اینکه مجوز صادر شده بود دو روز مانده به برگزاری کنسرت، شورای تامین استان این اجرا را لغو کرد. لغو کنسرت گروه وزیری در شهرستان بینالود، لغو اجرای ارکستر ملی به دلیل حضور نوازنده زن در اصفهان، لغو کنسرت فرزاد فرزین در شهرکرد و یک بار هم در سبزوار ازجمله مواردی بودند که در سال 96 اتفاق افتاد و زمینه‌ساز اعتراضات اهالی موسیقی و طرفداران موسیقی ایرانی شد. نهایت کاری که در مواجهه با چنین وضعیت صورت می‌گرفت، بیشتر باعث لجاجت و بدبینی مردم می‌شد؛ اینکه مدیران ارشاد استان‌ها یا معاونت هنری بیانیه‌ای می‌دانند که ما مسئول لغو این کنسرت‌ها نیستیم.

برای خواندن متن کامل گزارش، اینجا را بخوانید.