علوم انسانی از تشخیص اهمیت فقه در آگاهی ایرانی ناتوان است

سهیلا عباس‌پور، خبرنگار گروه ایده حکمرانی: انقلاب اسلامی بسیار بیشتر از آنکه رخدادی با علل اقتصادی باشد، رویدادی با منشأ فکری و فرهنگی شمرده می‌شود که از مهم‌ترین حوزه‌های این خاستگاه عرصه علم است. مصادف با ایام پیروزی انقلاب اسلامی و با هدف پاسخ به پرسش‌‌‌های زیادی که درباره ماهیت انقلاب اسلامی و نسبت آن با حوزه علوم انسانی مطرح است، نشستی با موضوع «نسبت بین انقلاب اسلامی و علوم انسانی» در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با حضور و سخنرانی اساتید آن پژوهشگاه برگزار شد تا مقدمه‌‌‌ای برای ورود به پرسش‌‌‌های شکل‌گرفته در حوزه دانشی علوم انسانی و تبیین تحولات این علوم از قبل انقلاب اسلامی باشد.
سیدمحمدتقی موحد ابطحی: مشکل در علوم انسانی ما ناظر به زیربناست
به جریانی که بعد از انقلاب تحت عنوان بحث علوم اسلامی انسانی در ایران دنبال شد بپردازم. مقدماتی در حد گزاره برای اتفاقی که در اروپا افتاد و منجر به شکل‌‌‌گیری علوم انسانی مدرن شد و با تاخیری این علوم انسانی و طبیعی مدرن وارد جهان اسلام از جمله ایران شد و واکنش‌هایی در جهان اسلام و ایران نسبت به بحث‌های فلسفی و انسانی غربی رخ داد که نمونه آن را پیش از انقلاب هم از سوی کسانی مثل شهید مطهری، شهید صدر و شهید بهشتی قبل از انقلاب داشتیم. از انقلاب فرهنگی و تعطیلی دانشگاه که تحت عنوان بازنگری در علوم انسانی یاد می‌شود آغاز می‌کنم. در این دوران تعطیلی دانشگاه‌‌‌ها، دفتری به نام دفتر همکاری حوزه و دانشگاه با ریاست آیت‌‌‌الله مصباح‌یزدی شکل گرفت و فعالیتی حدود دو سه سال‌ داشتند و این بود که اساتید برجسته شاخه‌های علوم انسانی در دانشگاه‌‌‌ها حضور می‌‌‌یافتند که دیدگاه‌‌‌های غربی را مطرح می‌کردند و گفت‌وگویی بین آنها و حوزویان شکل گرفت. محصول این گفت‌وگوهای انتقادی بین نگاه اسلامی و علوم اسلامی غربی، در قالب جزوه‌هایی در دفتر همکاری حوزه و دانشگاه منتشر شد که اکنون به صورت یک بایگانی و به عنوان تاریخچه‌‌‌ای برای این بحث‌ها وجود دارد. پس از بازگشایی دانشگاه‌‌‌ها، این فعالیت‌های دفتر همکاری کاهش یافت. بخشی از آن برمی‌‌‌گشت به حضور اساتید دانشگاهی در این جلسات که پس از بازگشایی دانشگاه‌‌‌ها به محل کار خود برگشتند و این همکاری به شدت کاهش پیدا کرد و اعضایی که در آن مجموعه بودند به دانشگاه رفتند تا این بحث‌ها را به صورت آکادمیک فرا گیرند. پس از گذشت چند سال، مراکز دیگری هم شکل گرفت. ما باید جریان گذشته، حال و آینده علوم انسانی را بشناسیم و بعد از آن اگر بخواهیم موضع بگیریم این اجازه را خواهیم داشت. غربی‌‌‌ها هم جریان علوم انسانی اسلامی را در قالب رساله‌‌‌های دکتری موردبحث قرار داده‌‌‌اند و چندین کتاب در این زمینه موجود است. من مختصری از این وقایع را در کتاب «‌ایده علوم اسلامی انسانی‌» آورده‌‌‌ام.

برای خواندن متن کامل گزارش، اینجا را بخوانید.