انتخاب مخاطبان از آثار ۲۸۰۰۰ نویسنده زن ایرانی

عاطفه جعفری، خبرنگار گروه فرهنگ: «نویسندگان زن، با خلق روایت‌های زنانه و ایجاد شخصیت‌های زن در داستان‌هایشان به دنبال آن هستند که جنس زنانه را نیز مطرح کنند. گاهی نیز این ادبیات درباره مسائل و موضوعاتی می‌نویسد که مردان قادر به آن نیستند. نویسندگان زن در روایت‌های زنانه خود توانایی این را دارند که زنان و احساسات‌شان را به روشی فراتر از آنچه توسط مردان توصیف شده است به تصویر بکشند. شیوه‌های کاربرد عناصر در داستان‌های زنان متفاوت است. آنها شیوه‌هایی مخصوص به خود دارند و سعی می‌کنند با کاربرد مشخصه‌های زبان زنانه و زنانه‌نویسی، دفاع از جایگاه اجتماعی، فکری، فرهنگی و حقوقی زنان را رواج دهند.» اینها بخش‌هایی از یک تحقیق در مورد نویسندگان زن است. در گزارش امروز به بهانه روز زن به سراغ آثار نویسندگان زن ایرانی رفتیم که در بازار نشر پرفروش شدند. همچنین لیستی از کتاب‌های پرامانت کتابخانه‌ها را جمع کردیم که نتایج جالبی هم به دست آوردیم. وقتی به این لیست نگاه می‌کنیم، همچنان عامه‌پسندها طرفداران خودشان را دارند و نمی‌توانیم آنها را از بازار نشر جدا کنیم.

جایگاه زنان نویسنده بعد از انقلاب
در یک پژوهش که ﺟﺎﻳگاه زن در آﺛﺎر ﺳﻴﻤﻴﻦ داﻧﺸﻮر، ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻣﻮﻟﻮی و راضیه تجار را بررسی کرده است، سعی شده تا به نویسندگان زن، بعد از انقلاب توجه شود. ﺑﺪون ﺷﻚ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﺮﺻﻪﻫﺎی ﺗﺤﻮﻻت ادﺑﻴﺎت ﻣﻌﺎﺻﺮ اﻳﺮان، اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد ﻧﻮﻳﺴﻨﺪگان زن در 40 سال گذشته اﺳﺖ. در سال 1397 پژوهشی در حوزه نشر انجام گرفت و طبق این پژوهش، آمار تعداد نویسندگان زن و مرد در سال‌های پیروزی انقلاب اسلامی نیز آمار قابل توجهی است. در سال 57 تعداد نویسندگان مرد 388 نفر بوده که این رقم در سال 96 به 60 هزار و 33 نفر می‌رسد. اما در سال نخست پیروزی انقلاب اسلامی تنها 11 نویسنده زن در ایران کتاب منتشر کرده‌اند. در سال بعد از آن یعنی در سال 58 این آمار افزایش قابل توجهی در حدود هشت برابر پیدا می‌کند و 80 نویسنده زن در ایران کتاب منتشر می‌کنند پس از آن شمار نویسندگان زن با شیبی ملایم افزایش پیدا کرده و به 28 هزار و 239 نویسنده در سال 96 می‌رسد. اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﺟﺪای از اﻳﻨﻜﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻌﺪاد آﺛﺎر ﺧﻠﻖ‌ﺷﺪه ﺗﺄﺛﻴﺮگـﺬار ﺑـﻮده، در اﺑﻌـﺎد دﻳگر ازﺟﻤﻠﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺤﺘﻮای ادﺑﻴﺎت داﺳﺘﺎنی و رﻣﺎن ﻧﻴﺰ ﺗﻐﻴﻴﺮاتی را ﺑـﻪ دﻧﺒـﺎل داﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ. ادﺑﻴﺎت اﻣﺮوزه از نگرش ﺗﻚ‌ﺑﻌﺪی ﻛـﻪ ﺧﻮاﻧـشی ﻣﺮداﻧـﻪ ﺑـﻪ ﻣـﺴﺎئل و زﻧـﺪگی آﻧـﺎن دارد، ﺗـﺎ ﺣﺪودی رﻫﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺧﻮد ﺑﺎزﺗﺎب و ﺑﺎزﻧﻤﺎیی واﻗﻌﻲﺗـﺮی از ﺣـﻀﻮر زن در اﺟﺘﻤـﺎع را ارائه می‌کند. ﻫﺮچه ﺑﻪ دوران ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻧﺰدﻳﻚ‌ﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ ﺣـﻀﻮر ﻧـﻮﻋﻲ ادﺑﻴـﺎت زﻧﺎﻧـﻪ در ﻋﺮﺻـﻪ ادﺑﻴﺎت پررنگﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ دیگر ﻧﻤﻲﺗﻮان آن را ﻧﺎدﻳﺪه گرفت؛ ادﺑﻴﺎﺗﻲ ﻛـﻪ ﺟﺎیگـﺎه ﻓﺮودﺳﺖ زﻧﺎن در ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺑﺮﻧﻤﻲﺗﺎﺑﺪ و در پی ﻣﺘﻌﺎدل ﺳﺎﺧﺘﻦ راﺑﻄﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﺎﻣﺘﻌـﺎدل زن و ﻣﺮد اﺳﺖ. ﻫﺮچند گاهی زﻧـﺎنی ﻫـﺴﺘﻨﺪ ﻛـﻪ ﻫﻤـﺎن ﺷـﻴﻮه و اﺳـﻠﻮب ﻣـﺮدان را اداﻣـﻪ ﻣﻲدﻫﻨﺪ، ﺷﻴﻮههایی ﻛﻪ در آن ﺑﻪ زﻧﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﻨﺲ دوم نگرﻳﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. در ﻣﻘﺎﺑﻞ آﻧﻬـﺎ ﻧﻮﻳـﺴﻨﺪگانی ﻫـﺴﺘﻨﺪ ﻛـﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع دﻳﺪگاه را در آﺛﺎرﺷﺎن ﺑﺎزﺗﺎب ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ و ﺷﺨﺼﻴﺖﻫـﺎی آﺛـﺎر آﻧـﺎن ﺗﺤـﺼﻴﻞ‌ﻛـﺮده و دارای ﻧﻘﺶﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺷﻐﻠﻲ ﻣﺘﻌﺪدﻧﺪ.

ادامه مطلب را اینجا بخوانید.