عاطفه جعفری، خبرنگار گروه فرهنگ: قرارمان در ساختمان وزارتخانه فرهنگ‌شان بود. درست است که یک سال است رئیس‌جمهور ندارند، اما همان دولتی که بر سرکار بوده، در حال انجام دادن امور جاری است و کارها را پیگیری می‌کند. اینجا لبنان است، سرزمینی که در مدت حضورم، پر از شگفتی بوده و انگار که به جای لبنان در فلسطین قدم می‌زدم.
دیدار با وزیر فرهنگ جزء برنامه‌های تیم‌ بود که برای این سفر به لبنان آمد اما برایم مهم بود که با او گفت‌وگو کنم، مخصوصا اینکه تعریفش را زیاد شنیده بودم که اهل کتاب و فرهنگ و هنر است. محمد وسام المرتضی، وزیر فرهنگ لبنان است. ایران را دوست دارد و به قول خودش بسیار به ایرانی‌ها علاقه دارد.

حوزه شعر و داستان مورد‌علاقه مردم لبنان
سوال اولم در مورد وضعیت نشر در لبنان است و او می‌گوید: «با توجه به اوضاعی که در کشور داریم، کمی همه‌چیز پیچیده است، برای همین نمی‌توانم بگویم خیلی خوب است. کاغذ قیمت زیادی دارد. برای چاپ کتاب باید هزینه بشود، اما خب همیشه برایمان مهم بوده است که در حوزه‌هایی که استقبال زیاد می‌شود، کتاب‌ها را منتشر کنیم. نمی‌دانم چقدر از کتاب‌های مورد‌علاقه لبنانی‌ها خبر دارید.» صحبت‌هایش را قطع می‌کنم و می‌گویم: «کمی در موردش قبل سفر خوانده‌ام، اینکه کتاب‌های شعر و داستان زیاد می‌خوانند و دوست دارند و کتاب‌های ایرانی که در این حوزه‌ها باشد در لبنان طرفدار دارد.»
حرفم را تایید می‌کند و می‌گوید: «با اینکه مشکلات زیاد داریم اما وقتی نمایشگاه کتابی برگزار می‌شود، استقبال مردم زیاد است، مخصوصا با حضور ایران و استقبال از کتاب‌های ایرانی که همیشه طرفداران خودش را دارد. خیلی دل‌مان می‌خواهد بتوانیم برنامه‌های مشترکی را در حوزه نشر با ایران داشته باشیم. سال‌ها است که ادبیات ایران را دنبال می‌کنم. ما پیوند مشترک زیاد داریم.»

زبان فارسی را دوست داریم
وقتی از پیوندهای مشترک صحبت می‌کند، چشمانش برق می‌زند، دقیقا مانند همان چیزی است که توصیفش کرده بودند؛ اینکه به ایران و فرهنگش علاقه‌مند است. به دلیل همین علاقمندی سوال بعدی در مورد زبان فارسی است و اینکه نسبت لبنانی‌ها با زبان فارسی چیست و او می‌گوید: «یک زمان‌ فقط زبان عربی و زبان فرانسه در لبنان مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما الان متفاوت شده. مردم می‌دانند که باید زبان‌های دیگر هم به علت شرایط جامعه امروز بلد باشند. برای همین حتما یک لبنانی، عربی، فرانسه و انگلیسی را بلد است. بچه‌ها در مدرسه هم انگلیسی را به طور جدی یاد می‌گیرند. البته بگویم موسسات زبان در لبنان بسیار زیادند و تقریبا هم مورد اقبال قرار می‌گیرند. یک نکته دیگر که باید اضافه کنم علاقه به زبان‌های اسپانیایی، ایتالیایی، روسی و آلمانی است که در بین نسل جدید بسیار طرفدار دارد. حالا به زبان فارسی برسیم، زبانی که من خودم به آن علاقمند هستم مخصوصا وقتی شعر با زبان فارسی می‌شنوم، همیشه مورد اقبالم بوده است. مردم لبنان هم به دلیل علاقه‌ای که به ایران دارند. کم و بیش این زبان را صحبت می‌کنند که حتما خودتان هم در این سفر با مراوداتی که داشتید، این علاقه را درک کرده‌اید. اما نکته مهم شاید این باشد که مثلا ما در موسیقی که مردم خیلی به آن علاقه دارند، زبان فارسی را کمتر می‌بینیم و تقریبا شناختی نسبت به این مدل موسیقی وجود ندارد. در حالی که در ایران مردم موسیقی ما را تقریبا می‌شناسند. اینها می‌تواند کمک کند به شناخت یکدیگر و علایق‌مان.»

جای خالی فرهنگ ایران در لبنان

«هنر انواع گوناگونی دارد و تنها در ترانه‌سرایی و موسیقی خلاصه نمی‌شود. نقاشی، پیکرتراشی، شعر، ترانه‌سرایی و عکاسی بخشی از هنر هستند. هنرمند نباید فقط واقعیت‌های جنگ، خرابی، شهادت و پیروزی را بیان کند. زندگی ابعاد و معنای گسترده‌تری مانند عشق و زیبایی دارد. هنر می‌تواند مشکلات و ناملایمات انسان را بیان کند. هنر یک ارزش تکامل‌یافته است و ضرورتی ندارد که هنرمند جهت‌گیری یکسان و یکنواختی داشته باشد. هنرمند باید به همه ابعاد و معانی زندگی متعهد باشد.» این بخشی از مصاحبه جولیا بطروس، خواننده معروف لبنانی است که از تعهد هنرمند می‌گوید و تقریبا ایرانی‌ها شناختی هر چند اندک از او دارند و برخی از موسیقی‌هایش را هم شنیده‌اند. مصاحبه با وزیر فرهنگ لبنان و سفری که به لبنان داشتم باعث شد تا در علاقه‌مندی‌های مردم لبنان جست‌وجویی داشته باشم و ببینم علائق‌شان در حوزه‌های مختلف فرهنگی چه چیزهایی است. اینکه کتاب دوست دارند و موسیقی حماسی برایشان همیشه موضوعیت دارد. مطمئنا واضح و روشن است. اینکه ما چه کارهایی می‌توانیم برای اقدامات مشترک انجام بدهیم هم موضوع دیگری است که باید مورد توجه قرار بگیرد.

ادامه مطلب را اینجا بخوانید.