سهم 2 درصدی محصولات فناورانه از بازار صادرات غیرنفتی ایران

حسن شعبانی، خبرنگار: برنامه های پنج ساله توسعه که ماه گذشته هفتمین برنامه توسعه ای کشور هم با اولویت پیشرفت اقتصادی توام با عدالت به سران سه‌قوه ابلاغ شد را باید جزو مهمترین اسناد بالادستی دانست که ریل گذاری کشور در حوزه های مختلف آموزشی، درمانی، اقتصادی، کشاورزی و ... را برای 5 سال مشخص می کند. این روزها که دستگاه های متولی در حال تدوین جزییات برنامه هفتم هستند، بد نیست نگاهی بندازیم به کارنامه آموزش عالی در تحقق اهداف برنامه ششم؛ برنامه ای که وظایف مختلفی را متوجه این نظام می کرد. برنامه ای که در 124 ماده و 128 تبصره تدوین شده و بخش 12 آن یعنی از ماده 63 تا 66 این برنامه به حوزه آموزش عمومی، آموزش عالی و علم و فناوری مرتبط است. 
در این گزارش نگاهی داشتیم به وضعیت موجود کشور در حوزه شرکت های دانش بنیان و آنچه این برنامه در این حوزه مشخص است. بر اساس بند «چ» ماده 64 برنامه ششم،  دستگاه‌های اجرایی باید برای گسترش بهره‌وری دانش‌بنیان و ارتقای سطح فناوری در شرکت‌های ایرانی، تمهیداتی را در راستای تسهیل شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور در زنجیره تولید بین‌المللی فراهم کنند، اما بر اساس گزارشی که فروردین ماه امسال از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس و تحت عنوان «در میسر تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین، آسیب‌شناسی نهادی نظام تجاری‌سازی علم و فناوری در کشور» منتشر شده، باید گفت سهم صادرات محصولات فناورانه به نسبت کل صادرات غیرنفتی کشور در سال 98، 741 میلیون دلار  بوده که با در نظر گرفتن نرخ دلار 13 هزار تومانی در آن سال، رقمی نزدیک به 10 هزار میلیارد تومان را شامل می شود؛ رقمی که فقط 2 درصد از کل صادرات غیرنفتی را شامل شده است. درست است که برنامه ششم، سنجه دقیقی را برای این بند از برنامه مشخص نکرده، اما طبیعتا سهم 2 درصدی به حدی نیست که بتوان آن را چندان قابل قبول دانست. 
یکی از مهمترین بندهای برنامه ششم در حوزه آموزش عالی را هم باید جذب دانشجوی خارجی دانست؛ هدفی که بر اساس ماده 66 برنامه، کشور باید تا سال گذشته، تعداد دانشجویان خارجی به نسبت کل دانشجویان کشور به 1.8 درصد می رسید؛ یعنی با در نظر گرفتن جمعیت دانشجویی در این سال، باید 77 هزار دانشجوی خارجی در دانشگاه های خارجی تحصیل می کردند که خوشبختانه نه تنها کشور به این هدف رسیده، بلکه بر اساس آخرین آمار ارائه شده از سوی مسئولین سازمان امور دانشجویان، امروز 100 هزار دانشجوی خارجی در کشور در حال تحصیل هستند که سهم دانشگاه آزاد اسلامی از جذب این دانشجویان هم 55 درصد بوده است.