عاطفه جعفری، خبرنگار:این گزارش ویژه اقتباس سینمایی نیست، اما قرار است از آثار محبوبی بین نوجوانها بگوییم که ازشان اقتباس شده است. گزارشی درباره آثار مکتوبی که در ابتدا با فرمت آثار نمایشی مثل فیلم و سریال بین نوجوانهای ایرانی به شهرت رسیدند و بعد از مدتی ناشران ایرانی به سراغ ترجمه و چاپ این آثار رفتند. فیلمسازهای خارجی، قصه و آدمهای داخل این کتابها را رنگ و لعاب دادند و نقطه اول آشنایی نوجوانهای ایران با این داستانها، از داخل صفحات کتابها نبوده است بلکه این قدرت سینما است که توانسته خیلی از نوجوانها را با این کتابها آشتی دهد.
اقتباس، جادوی شهرت کتاب
سینما از همان سالهای آغازین از آثار ادبی شاخص برای ساخت فیلم بهره برد. ادبیات در سینما همواره اهمیت داشته و اقتباس ادبی، نقش غیرقابلانکاری در خلق شاهکارهای سینمایی داشته است و غالب آثاری که به میان مردم آمده و ماندگار شده از فیلمنامههای اقتباسی بهره بردهاند. حجم قابل توجه آثار اقتباسی در سالهای اولیه رویداد رقابتی اسکار باعث شد بخشی با عنوان «بهترین فیلمنامه اقتباسی» به فهرست جوایز این رویداد بزرگ اضافه شود تا اهمیت این مقوله بیش از پیش بر همگان هویدا شود. مفهوم اقتباس در سینما به قدری کلی و فراگیر است که به سختی میتوان آن را از ماهیت اصلی هنر فیلمسازی جدا کرد. تاریخ قصهگویی و روایتگری بشر با تصویر شروع شد و دوباره به تصویر رسید. هزاران سال پیش نیاکان زمین به روایت از رخدادهای زندگیشان در قالب نگارههای درون غارها پرداختند. کمکم عنصر تخیل در این روایتها غلیظتر شد و کلمات جای تصاویر را گرفتند. بعد از آن به مدت چند هزار سال، بشر قصه میساخت و آن را بر لوحها، کتیبهها و کتابها مینگاشت یا سینهبهسینه نقل میکرد و اینچنین مفهوم ادبیات داستانی به وجود آمد. گاهی هم داستانها بهصورت نمایش اجرا میشدند و با انواع موسیقی و رقص، شاد یا غمآلود میآمیختند. اینکه عنوان شد اقتباس جزئی از ذات سینماست، به همین میراث چند هزار ساله برمیگردد.
بادام
داستان کره این روزها متفاوت است. بسیاری از جوانان و نوجوانان ایرانی مخاطب اصلی سریالهای کرهای شدهاند و در کنارش کتابها و موسیقی این کشور هم برایشان جذاب است. یکی از کتابهایی که این روزها در ایران بسیار پرمخاطب شده، کتاب بادام است. داستانی در مورد قدرت دوستی، عشق و تلاش. این کتاب نوشته وون پیونگ سون، یکی از رمانهای مهم کره جنوبیست که در سال 2016 برنده جایزه ادبی جوانان چانگبی شده است. این رمان، قصه پسری نوجوان را به تصویر میکشد که از اختلال مغزی برخوردار است و نمیتواند مانند همه انسانها احساسات خود و دیگران را درک کند و آنها را بروز دهد. وون پیونگ سون (Won-pyung Sohn) کارگردان، فیلمنامهنویس و رماننویس اهل کرهجنوبی است و در دانشگاه سوگانگ مدرک کارشناسی خود در رشته مطالعات اجتماعی و فلسفه را دریافت کرده است. او علاوه بر این، در حوزه کارگردانی نیز تحصیلات آکادمیک دارد و در آکادمی هنرهای فیلم کره تحصیل کرده است. او با نوشتن اولین رمان خود، بادام، توانست نامش را بهعنوان یک نویسنده خلاق و چیرهدست معرفی کند و برنده جوایز ادبی نیز شود. خانم سون در حوزه سینما نیز جوایزی را دریافت کرده و چندین فیلم کوتاه ساخته است. فیلم سینمایی این سریال هم ساخته شد و توانست مورد استقبال قرار بگیرد. انتشارات کتاب مجازی، این کتاب را همین امسال منتشر کرده است.فردا، یک مجموعه تلویزیونی کره جنوبی سال ۲۰۲۰ به کارگردانی کیم ته-یون و نویسنده کتاب بادام و با بازی کیم هی سان، کیم رو وون، لی سوهیوک و یون جی-اون است.
جان عزیزم
این کتاب اثری از نیکلاس اسپارکس نویسنده آمریکایی است. نوشتههای این نویسنده معروف، یکی از آثار پرتیراژ و پرفروش آمریکاست. این کتاب روایتگر، داستان زندگی مردی است به نام جان که باید سختترین وغمانگیزترین تصمیم زندگیاش را بگیرد. وقتی ساوانا به زندگی جان وارد میشود. جان متوجه میشود که زمان تغییرش فرا رسیده است. طولی نمیکشد که این آشنایی به یک عشق دو طرفه تبدیل میشود و ساوانا تصمیم میگیرد تا پایان دوره ماموریت جان منتظرش بماند. اما هیچکس نمیدانست با واقعه 11سپتامبر دنیا تغییر خواهد کرد و مانند بسیاری از زنان و مردان دیگر، جان نیز باید بین عشق و وظیفه یکی را انتخاب کند و حال باز رفتنش به کارولینای شمالی باید سختترین تصمیم زندگیش را بگیرد. نیکولاس چارلز اسپارکس، زاده 31 دسامبر 1965، نویسنده، فیلمنامهنویس و تهیهکننده آمریکایی است. او در سال 1984 دوران دبیرستان را به پایان رساند و برای تحصیل در رشته مدیریت کسبوکار در دانشگاه نوتردام ثبتنام کرد و در سال 1988 با موفقیت فارغالتحصیل شد. فیلم جان عزیز که باعث معروفیت کتابش شد، در سال 2010 ساخته شد و اقتباسی از همین رمان بود که در سال 2006 منتشر شده بود. با وجود آنکه فیلم تنها ۷ هفته پس از انتشار فیلم آواتار معرفی شد، توانست به فروش قابل قبولی دست یابد. این کتاب در سال 1397 توسط انتشارات پدیده آزادی و بعد از اینکه فیلمش در دنیا شناخته شد، منتشر شد.
دروغهای کوچک بزرگ
یان موریارتی در کتاب دروغهای کوچک بزرگ، روایتگر زندگی افرادی است که به خاطر حفظ آبرو، رازهای زندگیشان را از اطرافیان خود پنهان میکنند. این کتاب بهعنوان یکی از پرفروشترین آثار نیویورک تایمز، داستان زنانی را به تصویر میکشد که با وجود تجربه کردن خشونت همچنان لبخند بر لبان خود دارند. این کتاب، زندگی سه زن را روایت میکند که هر کدام داستان زندگی خود را دارند و بر سر دوراهی سخت و پر چالشی گیر کردهاند: «دروغ بگویند و لبخند بزنند یا با حقایق تلخ روبهرو شوند و قدمی بردارند؟» داستان اصلی این کتاب در رابطه با حادثه وحشتناکی است که در شب جشن جمعآوری اعانه مدرسه اتفاق میافتد. اما لیان موریارتی (Liane Moriarty) برای کشف دلیلی که سبب این اتفاق شد، شما را همراه خود به چندین ماه قبل از جشن میبرد و با زندگی سه شخصیت اصلی داستان که همگی زن هستند همراه میکند. سه فردی که هر کدام با مشکلات متفاوتی دستوپنجه نرم میکنند. این کتاب با بیانی ساده و نگاهی عمیق به معضل خشونت خانگی میپردازد و قطعا جزو رمانهایی است که شما را تا پاسی از شب بیدار نگه خواهد داشت. شخصیتهای این رمان زنانی حقیقی هستند، بانوانی که شاید هر روز با آنها روبهرو میشوید و به زندگی آرام و زیبایشان غبطه میخورید. ولی باید بدانید که هر فرد دردها و رنجهای خود را دارد. لیان موریارتی در سال 1966 در استرالیا دیده به جهان گشود. او از کودکی شیفته نوشتن بود و توانست در بزرگسالی به این آرزو برسد. کتاب حاضر در سال 2014 پرفروشترین کتاب نیویورکتایمز شد و شهرت زیادی برای موریارتی به ارمغان آورد. سریال دروغهای کوچک بزرگ، یک سریال درام آمریکایی محصول اچپیاو به کارگردانی ژان مارک ولی و نویسندگی دیویدای کلی است که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد. انتشارات معیار علم این کتاب را در سال 1398 ترجمه و منتشر کرده است.
مریخی
کتاب «مریخی» نوشته «اندی وییر» در سال 2011 منتشر شد. داستان این کتاب علمی است و روایت اتفاقات مربوط به یک گروه از فضانوردان ناسا است. این گروه در مریخ با طوفانی شدید روبهرو میشوند به همین دلیل بهسرعت مریخ را به مقصد زمین ترک میکنند. «مارک واتنی» یکی از خدمه این گروه از گروه جا میماند و خود را تنها و بدون هیچ کمک و آذوقهای روی مریخ مییابد. تلاش «مارک واتنی» برای بقا و فرار از مرگ روی مریخ داستان کتاب «مریخی» را شکل میدهد. این مسافر با به کار بردن هوش و نبوغش اسباب زندگی را فراهم میکند و در انتظار گروهی از زمین میایستد. کتاب «مریخی» اولین اثر «اندی وییر» است که او را به شهرت جهانی رساند. این کتاب پس از انتشار با استقبال خوبی از سوی علاقهمندان به کتابهای تخیلی و علمی قرار گرفت و جایزه بهترین داستان علمی از سوی سایت گودریدز را کسب کرد. گروهی این داستان را شبیه به داستان رابینسون کروزوئه میدانند. ریدلی اسکات، کارگردان انگلیسی براساس داستان کتاب «مریخی» فیلم سینمایی ساخت که در سال 2015 اکران شد. مت دیمون، جسیکا چستین و جف دانیل ازجمله بازیگرانی هستند که در این فیلم حضور دارند. این فیلم پس از اکران بسیار مورد توجه قرار گرفت و نامزد هفت رشته از جوایز اسکار شد. اندی وییر نویسنده داستانهای علمی در تاریخ 16 ژوئن سال 1972 در کالیفرنیا به دنیا آمد. او در خانوادهای تحصیل کرده و آشنا به ادبیات کودکیاش را گذراند و در جوانی تحصیل در رشته برنامهنویسی دانشگاه سندیگو را دنبال کرد. او تحصیلات دانشگاهیاش را به پایان نرساند و چندین شغل مختلف را تجربه کرد. از کودکی شیفته نوشتن و داستاننویسی بود ولی هیچگاه تصور نمیکرد در این زمینه موفق شود. او با انتشار کتاب برجسته «مریخی» به شهرت جهانی رسید و تحسین منتقدان را برانگیخت. اندی وییر در حال حاضر تمام زندگیاش را وقف نوشتن داستانهای علمی کرده است. کتاب «مریخی» نوشته «اندی وییر» با ترجمه «حسین شهرابی» از سوی انتشارات کتابسرای تندیس در سال 1394 منتشر شد که نسخه الکترونیک آن هم منتشر شده است.
پارک ژوراسیک
کتاب پارک ژوراسیک نوشته مایکل کرایتون، یکی از معروفترین آثار علمی تخیلی است که در سال ۱۹۹۰ به چاپ رسید و به یکی از پرفروشترین کتابهای نیویورک تایمز تبدیل شد. کتاب درباره پارک حیات وحشی است و در آن دایناسورهایی که از نظر ژنتیکی دوباره خلق شده بودند، وجود دارند. موضوعی که کتاب بسیار به آن میپردازد، از این کتاب و دنباله آن «جهان گمشده» فیلمهای معروفی به همین نامها توسط کارگردان معروف آمریکایی استیون اسپیلبرگ ساخته شد که از مشهورترین و کلاسیکترین فیلمهای علمی تخیلی تاریخ هالیوود هستند. موضوع اصلی پارک ژوراسیک، عدم توجه و جهل انسان در تحت اختیار گرفتن مسائلی است که باید خارج از مداخله انسان قرار داشته باشند و همانطور که در کتاب پیش میرویم، میبینیم که این جهل سبب جنگ بزرگ طبیعت درمقابل انسان میشود. این کتاب از پتانسیل تخریبکننده علم انتقاد میکند و شاید بتوان آن را نسخه دیگری از فرانکشتاین اثر ماری شلی دانست که در آن جهل انسان و مداخله در خلق موجودات سبب نابودی انسانها میشود. این رمان در ابتدا نمایشنامهای بود که «کرایتون» در سال ۱۹۸۳، درباره دانشجویی نوشت که دایناسوری را بازخلق میکند. رفتهرفته این طرح اولیه تبدیل به پارک حیات وحشی برای جانوران منقرض یافته شد. در نسخه اولیه رمان داستان از زاویه دید یک کودک تعریف میشد، اما به خاطر فشاری که از ناشران و کسانی که نسخه اولیه را خوانده بودند به «کرایتون» وارد شد، کودک را به فردی بالغ تبدیل کرد. این کتاب بعد از انتشار، تبدیل به یک کتاب پرفروش و معروفترین اثر «کرایتون» شد و اغلب نقدهایی که دریافت کرد، مثبت بودند. نیویورکتایمز آن را نسخهای بهتر از افسانه فرانکنشتاین و بهترین کتاب کرایتون خطاب کرد، واشنگتن پست آن را بینظیر و قدرتمند خواند و شیکاگو سان تایمز گفت: «دایناسورهای کرایتون حقیقتا ترسناکاند». در سال ۱۹۹۳ «استیون اسپیلبرگ»، کارگردان معروف کتاب را بهصورت یک فیلم پرهزینه به همین نام، «پارک ژوراسیک» اقتباس کرد که به نحوی سبب معروفیت و محبوبیت بیشتر کتاب نیز شد. فیلم نقدهای بسیار مثبتی دریافت کرد و بیش از یک میلیارد دلار فروش کرد و سبب به وجود آمدن مجموعه فیلمهای «ژوراسیک پارک» و «ژوراسیک ورلد» (Jurassic World) شد. این فیلم با اینکه حدود ۲۰ سال از انتشارش میگذرد، همچنان بهعنوان یکی از اثرات شناخته شده در سبک هیجانی و علمی تخیلی شناخته میشود. مایکل کرایتون، نویسنده و فیلمساز آمریکایی است که کتابهایش تاکنون بیش از ۲۰۰ میلیون نسخه فروش رفتهاند و بیش از ۱۲ کتاب او به فیلم تبدیل شدهاند. کارهای او بیشتر علمی تخیلی و هیجانی هستند. «کرایتون» ۲۶ رمان نوشته است که از میان آنها میتوان به «ژوراسیک پارک»، «قطاردزدی بزرگ» «کنگو» و «بعدی»اشاره کرد. او همچنین نویسندگی و کارگردانی فیلم «وستورلد» را برعهده داشته است. انتشارات جنگل این کتاب را در سال 1396 منتشر کرده است.
مزایای گوشهگیر بودن
مزایای گوشهگیر بودن رمانی تربیتی در سبک نامهنگاری است که توسط نویسنده آمریکایی، استیون شباسکی نوشته شدهاست. این کتاب نخستین بار در ۱ فوریه ۱۹۹۹ توسط پاکت بوکس منتشر شد و داستان زندگی نوجوانی درونگرا و منزوی به نام چارلی را دنبال میکند که به تازگی اولین سال تحصیل خود در دبیرستان را آغاز کردهاست. تمامی وقایع داستان از طریق نامههایی که چارلی برای دوست خیالی خود نوشته، تعریف میشود و تمرکز داستان نیز روی جزئیات زندگی چارلی، همچون ارتباط او با دنیای پیرامونش است. در بسیاری از بخشهای رمان، شخصیت چارلی تفکرات غیرمتعارف خود را درباره بسیاری از جزئیات زندگیش همچون ارتباط با خانواده و دوستان، با خواننده به اشتراک میگذارد و رمان ماجراهای او را که سعی میکند از دنیای نوجوانان به دنیای بزرگسالان پا بگذارد را دنبال میکند. شباسکی به مدت پنج سال روی رمان و جزئیات آن وقت صرف کرد. او برای خلق بسیاری از شخصیتها و حوادث داستان از دوران کودکی و خاطرات نوجوانی خودش الهام گرفت. این کتاب به جنبههای مختلفی از زندگی نوجوانان میپردازد و مسائل گوناگونی همچون برونگرایی و درونگرایی، مسائل جنسی، استفاده از مواد مخدر و سلامت روان را مورد بررسی قرار میدهد. فیلم سینمایی این کتاب هم در سال ۲۰۱۲ ساخته شده است و بعد از ساختن فیلم، کتاب هم در همه دنیا مورد استقبال قرار گرفت. این کتاب در سال ۱۳۹۵ با نام مزایای منزوی بودن و با ترجمه کاوان بشیری، از سوی نشر میلکان منتشر شدهاست.