جناب کچویان! اقناع پیشکش، آتش را زیاد نکنید

مسعود فروغی، سردبیر روزنامه فرهیختگان: گفتگو با افکار عمومی آدابی دارد، مخصوصا در این روزها که رگبار اخبار بی سر و ته روی سر جامعه ریخته است، نمی‌شود هرچیزی گفت. مخصوصا روی آنتن تلویزیون. قبلا از اینکه صدا و سیما آغوشش را روی گفتگو باز کند استقبال کردیم، از اینکه به واقعیت‌ها نزدیک شود گفتیم و نوشتیم که شنیده شدن صداهای متفاوت از قاب تلویزیون می‌تواند قفل بی‌اثری برنامه‌های آن را باز کند. شاید برخی بگویند در روز طوفانی کسی فرش نمی‌شوید! کنایه از اینکه یک عمر یک طرفه حرف زدن را نمی‌توان در روزهای متلاطم کنونی جبران کرد که شاید نتیجه منفی هم بدهد. اما چاره دیگر چیست؟ وقتی می‌شد با قرص مشکل را حل کرد و نکردیم، حالا مجبوریم جراحی کنیم.

به هر حال تلویزیون به اقتضای اجبار برنامه رفتن هر روزه و زمان موسع آنتن هر روز و هر شب کسانی از اهالی اندیشه و سیاست و فرهنگ را میزبانی می‌کند. گویا دست فرمان تنوع بخشی به مهمان‌ها کنسل شده یا حداقل با احتیاط بیشتری افراد دعوت می‌شوند. به طور مثال در برنامه‌ جهان‌آرا شبکه افق جناب کچویان استاد دانشگاه تهران مهمان بوده البته بدون مهمانی دیگر. حرف‌های پایانی او درباره شعار «زن، زندگی، آزادی» حالا از صبح در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود. حرف‌هایی که احتمالا اگر مهمان محترم برنامه در شرایط عادی آنها را گوش کند از شنیدنش تعجب می‌کند. یعنی امیدوارم اینگونه باشد!

این استاد محترم عملا تمام کسانی که این شعار را داده‌اند را به «هرزگی» و... متهم کرده. احتمالا در دفاع گفته می‌شود منظور کسانی است که این شعار را ساخته‌اند. در هر صورت دو نکته قابل تامل وجود دارد:
اول فرض می‌کنیم مخاطب در حال گوش دادن به جملات باید برداشت کند که جناب کچویان سردمدارانی را مدنظر دارد که به دین و خدا و سنت زنان ایرانی کافرند و آنها را مدافع فحشا می‌داند. خب از جملات این مهمان برنامه چنین چیزی برداشت نمی‌شود و اطلاقی کلی دارد. او گفته «به نظر من این شعار بهترین شعارشان است؛ زن، زندگی، آزادی. از نظر من زن، فحشا، هرزگی. این را می‌خواهند... .»

دوم باید فرض کرد که مخاطب اگر از کسانی باشد که قرار است با این برنامه قانع شود و تغییری در دیدگاهش ایجاد کند، خودش را مخاطب این حرف می‌بیند. واقعا چگونه با این حرف باید قانع شد؟ چگونه می‌شود با این اطلاق کلی درباره همه کسانی که این شعار را نوشته‌اند یا گفته‌اند، کار اقناعی کرد؟ حتی لازم نیست کار تحقیقی کرد و فقط باید در صحن یک دانشگاه راه رفت و با کسی که این شعار را گفته صحبت کرد. با کدام ملاک دینی و شرعی می‌شود به همه افراد برچسب فحشا و هرزگی زد؟

حداقل اگر نمی‌توانیم حرف قانع کننده‌ای بزنیم بهتر است حرفی نزنیم که فضای رادیکال شده فعلی را تشدید کند.