توافق در اتاق VAR!

علی مزروعی، خبرنگار گروه سیاست: از زمان آغاز مذاکرات تاکنون بارها گزاره‌های مطلقی از شکست یا نهایی شدن توافق در رسانه‌های غربی بازنشر یافته است. نزدیک‌ترین مثال برای نشان دادن نگاه صفر و صدی جریان رسانه‌ای غرب به روند پیشرفت مذاکرات را می‌توان در اخبار بازنشریافته چند روز اخیر مشاهده کرد. چند روزی که طی آن جهت اخبار مذاکرت به یکباره 180 درجه تغییر یافته و نهایی شدن توافق به خبر اصلی تبدیل شد. با مشاهده صفر و صدی رسانه‌های جریان غرب مشخص می‌شود که تنها گزاره قطعی درمورد نتایج مذاکرات این است که هیچ چیز قطعی وجود ندارد یا به تعبیر دیگر تا زمانی که بر سر همه چیز توافق نشود بر سر هیچ چیزی توافق نشده است. در ادامه اهداف رویکرد الاکلنگی رسانه‌ها و نیز چرایی مواضع زودهنگام طرفین غربی حاضر در مذاکرات مبنی‌بر حصول توافق نهایی مورد بررسی قرار گرفته و به برخی از مهم‌ترین موانع باقی‌مانده بر سر راه مذاکرات پرداخته می‌شود.

  هنوز برای گفتن خسته نباشید زود است!

تمام مواردی که در میز مذاکرات مورد بحث قرار می‌گیرند در یک پیوستگی برای رسیدن به توافق نهایی عمل می‌کنند. طبعا تا زمان حل تمام موارد اختلافی رسیدن به توافق نهایی معنی پیدا نمی‌کند. برخی از طرف‌های غربی اما با نادیده گرفتن این امر بدیهی سعی در غالب کردن روایت خود از روند مذاکرات دارند. در همین راستا «فیلیپه اره‌را»، نماینده فرانسه در وین هفته گذشته در توئیترش از اتمام مذاکرات خبر داد و از سایر مذاکره‌کنندگان تشکر کرد: «به خاطر تلاش بی‌وقفه در ۱۱ ماه اخیر از شما تشکر می‌کنم.» نماینده فرانسه در مذاکرات وین درحالی ادعای پایان مذاکرات را مطرح می‌کند که برخی اخبار حکایت از مانع‌تراشی این کشور بر سر حل‌وفصل موضوعات باقی‌مانده پادمانی بین ایران و آژانس دارد.  اما در نقطه مقابل سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در پاسخ به این قبیل اظهارات و از ادامه گفت‌وگوها خبر داد. خطیب‌زاده در صفحه‌ توئیتر خود نوشت: «اخبار خوب زودرس جایگزین توافق خوب نمی‌شود. هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید که توافق انجام شده است، تا زمانی که همه مسائل مهم باقی‌مانده حل‌وفصل شود. تلاش مضاعفی لازم است. اکنون همه بر گام‌های کلیدی نهایی متمرکز شده‌اند.» باقی‌ماندن برخی اختلافات و نهایی نشدن توافق گزاره‌ای است که علاوه‌بر خطیب‌زاده انریکه مورا، مذاکره‌کننده ارشد اتحادیه اروپا نیز آن را در صفحه شخصی خود در توئیتر تأیید کرده است.

  پرونده مذاکرات بعد از پرونده‌های ادعایی بسته می‌شود

یکی ازمهم‌ترین خطوط قرمز حل‌نشده ایران در مذاکرات وین مربوط می‌شود به مسائل پادمانی، ریشه این مسائل به ادعای مضحک سه سال قبل نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی مبنی‌بر فعالیت محرمانه هسته‌ای ایران بازمی‌گردد. بعد از این ادعای نتانیاهو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز با استناد به سخنان وی در گزارش‌های خود ایران را متهم به عدم شفافیت در زمینه فعالیت‌های هسته‌ای در دو سایت تورقوزآباد و ورامین کرد. این اتهام درحالی از سوی آژانس مطرح می‌شود که پیش از این در جریان توافق هسته‌ای برجام در دولت روحانی پرونده پی‌ام‌دی با تدوین یک نقشه راه میان علی‌اکبر صالحی و آمانو، مدیرکل سابق آژانس تا شروع اجرایی شدن معاهده برجام حل‌و‌فصل شده بود. اما با این وجود آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در یک سیاسی‌کاری آشکار بار دیگر ایران را در این رابطه متهم به عدم شفافیت کرد. باز بودن پرونده ایران ذیل پی‌ام‌دی همان‌طور که پیش از این نیز در گزارش هشتم اسفندماه «فرهیختگان» به آن پرداختیم می‌تواند در آینده منافع برجامی ایران را کاملا تحت‌تاثیر خود قرار دهد. زیرا مفتوح ماندن این پرونده فرصت را برای ایجاد فشار علیه ایران به طرق دیگر فراهم می‌آورد. بنابراین تا زمانی که مساله پی‌ام‌دی حل نشود، دستیابی به توافق نیز بعید خواهد بود.

  تقابل رژیم‌صهیونیستی با توافق تا آخرین لحظه

ناکامی رژیم‌صهیونیستی در برهم زدن مذاکرات وین باعث نشده تا تل‌آویو دست از اقدامات خصمانه خود بردارد. اعمال فشار بر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای مانع‌تراشی در حل‌وفصل موضوعات پادمانی بین ایران و آژانس مسیر جدیدی است که مقامات رژیم‌صهیونیستی برای تقابل با توافق در پیش گرفته‌اند. تماس نفتالی بنت، نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی با مدیرکل آژانس آن هم در آستانه سفر رافائل گروسی به ایران نیز در همین پازل اعمال فشار قابل ارزیابی است. پیش از این نیز هیات اعزامی این رژیم به وین با همین هدف دیدارهایی را با مقامات آژانس داشته است.

  تلاش برای حفظ تحریم

یکی از مقام‌های سابق وزارت خارجه آمریکا در توئیتی لغو یک فرمان اجرایی و به تبع آن خروج تعداد زیادی از اسامی چهره‌های نظامی ایران و نهادها از فهرست تحریم‌ها را محتمل دانسته است. این خبر درحالی انتشار یافته که طبیعتا درصورت دستیابی به توافق لغو تحریم‌های گستره‌ای به مراتب بیشتر از لغو یک فرمان اجرایی دارد و لغو این فرمان نیز اتفاقی جدا از لغو تحریم‌های برجامی نیست.  انتشار اخباری مبنی‌بر رفع تحریم‌های برخی افراد و نهادها آن هم با این تفسیر غلط که این فرمان ربطی به برجام ندارد نه‌تنها کمکی به پیشرفت مذاکرات نمی‌کند بلکه تنها می‌تواند موجب تحریک برخی سیاستمداران تندرو جمهوری‌خواه آمریکایی شود تا این چهره‌های تندرو با ایجاد فشار بر دولت بایدن مذاکرات وین را به بن‌بست بکشانند.

  مقصرنمایی ایران

اعلام خبر رسیدن به توافق نهایی از جانب برخی طرف‌های اروپایی آن هم درحالی‌که هنوز موانع مهمی روی میز مذاکرات باقی‌مانده است از یک‌سو مذاکره‌کنندگان کشورمان را برای صرف‌نظر کردن از خواسته‌های خود تحت فشار قرار می‌دهد و از سوی دیگر بستر ایجاد فضای تبلیغاتی علیه ایران را فراهم می‌کند تا درصورت شکست مذاکرات در اثر زیاده‌خواهی طرف غربی ایران به‌عنوان مقصر شکست معرفی شود. طرح این ادعا که موارد اختلافی در لحظات پایانی و با هدف کسب امتیاز از جانب ایران روی میز مذاکرات قرار گرفته نیز در جهت تکمیل پازل مقصرنمایی ایران عمل می‌کند. این اتفاق درحالی رخ می‌دهد که از ابتدای مذاکرات تاکنون خطوط قرمز ایران کاملا مشخص بوده و بارها نیز به‌طور رسمی و غیررسمی مورد تاکید مقامات ایرانی نیز قرار گرفته است.

در همین رابطه مطالب زیر را بخوانید: