گفت‌وگوی «فرهیختگان» با مژگان شیخی، نویسنده کتاب «بانوی قصه من»
عاطفه جعفریعاطفه جعفری، خبرنگار گروه فرهنگ: «بانوی قصه من» روایتی داستانی از زندگی حضرت زینب(س) و نوشته مژگان شیخی است که نشر مهرک آن را به چاپ رسانده است. این رمان با محوریت زندگی حضرت زینب(س) در 12 فصل روایت می‌شود و نویسنده از قلم‌به‌دستان پرکار حوزه کودک و نوجوان است. او تاکنون 200 کتاب برای این قشر نوشته است که برخی به زبان‌های مختلف ترجمه و برخی هم منبع ساخت فیلم و انیمیشن شده‌اند. شیخی شیوه متفاوتی را برای نوشتن این رمان پیش گرفته است؛ او این بانوی اسلام را از زاویه دید زنان و مردان خانواده و حتی دشمنان رودررویشان روایت کرده است. مژگان شیخی، نویسنده کتاب «بانوی قصه من» درخصوص نگارش داستان این رمان گفت: «این کار شانزدهمین عنوان از مجموعه «قصه نیکان» است که به‌همت نشر مهرک چاپ شد. عنوان‌های دیگر رمان‌هایی است برای 14 معصوم و دیگر شخصیت‌های برجسته مذهبی. از آنجایی که خواندن اسناد و پژوهش و منابع موجود نقش مهمی در نوشتن کارهایی از این دست دارد و من قبلا کتابی هم درباره ایشان نوشته بودم نوشتن این رمان را قبول کردم.»
شیخی با اشاره به مستند بودن قصه‌هایش گفت: «منابع این داستان‌ها موثق و معتبرند. جزء منابعی که قبلا درباره خود ایشان خوانده بودم برای این کار به ناچار منابع دیگری هم درباره دیگر شخصیت‌هایی که در این رمان آمده است، خواندم. رمان از زبان 12 نفر روایت می‌شود و همین باعث شد زمان زیادی به تحقیق و خواندن بگذرد.»
این نویسنده در‌مورد نقطه تمایز این کتاب با دیگر آثار گفت: «حضرت زینب(س) الگوی بزرگی برای کودکان و نوجوانان ما هستند و جمیع خصلت‌هایی که به تعالی انسان کمک می‌کند؛ صبر و بردباری، شجاعت، فداکاری و... اما نکته اینجاست که اغلب کتاب‌هایی که خوانده‌ایم درباره واقعه کربلا و حضور ایشان در این رخداد تاریخی است. البته که این واقعه بسیار مهم است و نقطه عطف زندگی‌شان، اما این مهم است که مخاطب بداند ایشان چه سرگذشتی و چه خلقیاتی داشتند که به چنین درجه والایی در واقعه کربلا رسیدند. مهم است بدانیم یک زن، یک انسان چطور تبدیل به یک اسطوره می‌شود. سعی من این بود که به این سوال پاسخ دهم. برای همین قصه‌هایم را از زبان افراد دیگر روایت کردم. شخصیت‌های مقابل او و دشمنش را هم گذاشتم تا ببینیم حتی در نگاه دشمنان‌شان هم، ایشان دارای این ویژگی‌ها و خصایل والا بودند. این رمان کل زندگی ایشان را روایت می‌کند.»
وی در‌مورد ساختار قصه‌نویسی کتاب «بانوی قصه من» گفت: «قصه‌ها از زبان 12 نفر متفاوت و زاویه دید اول شخص روایت می‌شود و با توجه به نثر روان و ساده‌ای که دارد به‌نظرم مورد اقبال مخاطب کودک و نوجوان قرار بگیرد. به‌ویژه اینکه راوی‌ها متفاوت هستند و سعی کردم از طیف‌های مختلفی باشند.»
این نویسنده در ادامه گفت‌وگو و توضیح درباره کتاب می‌گوید: «در کتاب از چهره‌هایی چون صفیه دایه حضرت، فضه همسایه حضرت، آسیه شاگرد ایشان، عون فرزند حضرت و حضرت رباب و سکینه(س) مطالبی بیان می‌شود و در کنار آن از یزید، شمر و هند جگرخوار هم شاهد طرح مواردی هستیم.»
شیخی با تاکید بر اینکه باید در آثار مختلف، ابعاد شخصیتی حضرت زینب(س) بیان شود، گفت: «اغلب آثار با محوریت کربلا و نقش ایشان در آن مقطع هستند؛ درحالی که ایشان ابعاد گوناگونی دارند که موجب شد به این مرحله برسند و در کربلا تاثیرگذار باشند. بنابراین باید به وجوه مختلف پرداخت، از این رو من هم سعی کردم از دید افراد مختلف و در قالب داستان، شخصیت ایشان را مطرح کنم.»
این نویسنده درباره علت گرایش خود به تالیف ادبیات مذهبی گفت: «البته من در ژانرهای مختلفی برای کودکان و نوجوانان می‌نویسم، اما فکر می‌کنم در حوزه ادبیات مذهبی کارهای ما بیشتر تاریخی بوده است. درحالی که در این زمینه باید برای کودکان نثری قابل فهم و دارای کشش و جذابیت‌های خاص ادبی ایجاد کرد.»
شیخی در ادامه در‌مورد اینکه این روزها، قصه‌گویی برای کودکان کار بسیار مناسبی است تا بتوان به آنها آموزش داد، گفت: «امروز، معلمان در همه جای دنیا از قصه برای انتقال دانستنی‌ها به کودکان بهره می‌برند، اما آموزش و پرورش ما همچنان از همان روش‌های قدیمی استفاده می‌کند و قصه‌گویی و قصه‌خوانی برای کودکان را کاری بیهوده و بی‌نتیجه می‌داند.»
نویسنده می‌گوید: «نظام آموزشی ما با تحولات روز همگام نیست، وگرنه ساعتی را به قصه‌گویی و قصه‌خوانی دانش‌آموزان اختصاص می‌داد. معلمان باید دوره‌های قصه‌خوانی ببینند و با داستان‌ها و افسانه‌ها آشنا شوند؛ چراکه تا معلمان، قصه را نشناسند، نمی‌توانند کودکان را از طریق قصه با گوهر وجودی‌شان آشنا کنند و به آنها آموزش دهند.»
این نویسنده کودک و نوجوان گفت: «اگر قصه‌ها خوب و پرکشش باشند، همیشه جایگاه خاص خود را حفظ می‌کنند. برای مثال هنوز هم داستان‌های هری پاتر به چاپ‌های پیاپی می‌رسد و این بیانگر علاقه کودکان به قصه است. اگرچه در شرایط امروز و با وجود امکانات گسترده ارتباطی، قصه نوشتن برای کودکان مشکل‌تر شده و کسانی می‌توانند موفق عمل کنند که طرحی نو داشته باشند و داستان‌های جذاب و خواندنی بنویسند و به زمینه‌هایی بپردازند که کمتر به آن پرداخته شده و مورد علاقه بچه‌هاست.»
در همین رابطه مطالب زیر را بخوانید:
سفر یک‌روزه به گذشته (لینک)
«گلِ بهار» برای روزهای زمستانی نوجوان‌ها (لینک)
مطالب پیشنهادی
