به گزارش «فرهیختگان»،  موضوع وحدت امت اسلامی و تقریب مذاهب اسلامی، یکی از مسائل مهم جهان اسلام به شمار می‌آید. این روزها جریان‌‌های مقابل جمهوری اسلامی ایران درحال افتراق بین اجزای جامعه در حوزه‌های قومیتی، دینی و مذهبی هستند؛ آنها تلاش دارند هویت و تعلقات دینی و ملی مردم را هدف بگیرند. این جریان‌ها برای رسیدن به هدف خود برنامه‌ریزی کرده و افکار فرامرزی، فراسرزمینی و فراهویتی را ترویج می‌کنند و می‌خواهند بین مردم نفوذ کنند. دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی بارها در سخنان خود اعلام کرده است دانشگاه‌ها باید در مقابل این هجمه‌ها برنامه‌ریزی کرده و خاکریز این تهاجمات، باید در محیط دانشگاه بوده و دانشگاه در متن تعلیم و تربیت قرار گیرد. او معتقد است باید در این جنگ آموزش دید و وظیفه ذاتی دانشگاه تربیت اجتماعی مبتنی‌بر تقریب مذاهب است.

دانشگاه آزاد اسلامی در دوران مدیریت جدید خود آستین‌ها را بالا زده و به پشتوانه زیرساخت‌های خود در تمام نقاط کشور، دفتر و دبیرخانه و حتی این رشته‌های مرتبط با تقریب مذاهب اسلامی تاسیس کرده یا درصدد راه‌اندازی آن است. این دانشگاه به‌عنوان بازوی علمی و معرفتی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، تلاش دارد به مباحث تقریب و تربیت تقریبی ورود کند. ورود دانشگاه آزاد اسلامی به این عرصه درحالی اتفاق افتاده است که در بحث تقریب مذاهب اسلامی در آموزش عالی غفلت شده و تنها در محافل حوزوی به آن توجه می‌شود. این در حالی است که مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی تلاش دارند این غفلت را جبران کنند. اما چرا دانشگاه آزاد اسلامی به این عرصه ورود کرده است؟ این دانشگاه به دلیل اینکه در پهنه کشور گسترده است و در ارتباط مستقیم با جامعه است می‌تواند در ایفای نقش تقریب مذاهب اسلامی به‌خوبی عمل کند. دانشگاه آزاد اسلامی از معدود سازمان‌هایی است که اهل تشیع و تسنن درکنار یکدیگر قرار دارند و علاوه‌بر حضور دانشجویان اهل سنت، اساتید و کارکنان بسیاری نیز اهل تسنن هستند، بنابراین مسئولان دانشگاه می‌خواهند با یک نگاه تقریب مذاهبی آنها را در کنار یکدیگر حفظ کنند.

  چرا دانشگاه باید به مباحث تقریب و تربیت تقریبی ورود کند؟

 حالا یکی از سوالاتی که در این مدت مطرح بوده بحث علت ورود دانشگاه به مباحث تقریبی است. رئیس دانشگاه آزاد اسلامی معتقد است یکی از وظایف جوامع اسلامی فراهم‌سازی بستر رشد و تربیت نیروی انسانی است. کانون‌های تربیتی نیز دارای پنج جز خانواده، محیط آموزشی، محیط رفاقتی، محیط کار و جامعه هستند. اگر اجتماع را حاصل جمع افراد بدانیم، این اجتماع وقتی به یک جامعه و یک قوم تبدیل می‌شود که مودت بین افراد در جامعه شکل بگیرد. جامعه و قوم با مودت گرد هم می‌آیند و با عداوت از هم دور می‌شوند. بنابراین به‌اعتقاد دکتر طهرانچی تربیت در اجتماع باید مقوم مودت باشد و در این صورت است که همبستگی اجتماعی شکل می‌گیرد و جامعه می‌تواند حرکت کند و به اهدافش برسد. جامعه‌ای که مودت در آن نباشد، جامعه نیست، بلکه یک اجتماع متفرق است و به اهدافش که سعادت دنیا و آخرت است، دست نمی‌یابد.

  هدف دانشگاه آزاد اسلامی از طرح مباحث تقریبی چیست؟

مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی برای طرح مباحث تقریب و تربیت تقریبی اهدافی را دنبال می‌کنند که یکی از این اهداف نگاه مودت‌ساز است که باید در تربیت نسل جوان در مدرسه و دانشگاه وجود داشته باشد. اصلی‌ترین هدف راه‌اندازی دفاتر تقریب مذاهب اسلامی در واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی نیز تحکیم‌وحدت بین شیعه و سنی است. در‌واقع یکی از اقدامات دانشگاه آزاد اسلامی در بحث تقریب نیز راه‌اندازی دفاتری در واحدهای دانشگاهی است. تشکیل شورای راهبری تقریب بین مذاهب اسلامی و توسعه این دفاتر ازجمله اقداماتی است که در طول این مدت انجام شده است. این دانشگاه می‌خواهد تقریب مذاهب را به دانشگاه به‌عنوان نهاد دوم علم و فرهنگ وارد کند تا نگاه تقریب مذاهب نیز داشته باشد. درواقع دانشگاه آزاد اسلامی می‌خواهد به پیاده‌سازی فرهنگ تقریب مذاهب اسلامی در حوزه تفکری و اندیشه دانشگاه اقدام کند.

آنطور که رئیس دانشگاه آزاد اسلامی گفته است تقریب مذاهب اسلامی دو بخش علمی و تربیتی دارد که باید به هر دو بخش توجه ویژه داشته داشت.

در این مدتی که دانشگاه آزاد اسلامی به بحث تقریب مذاهب ورود کرده است افراد زیادی در این بحث کمک کرده‌اند؛ سیدحامد علم‌الهدی، مولوی اسحاق‌مدنی، پورعلی مسئول دفتر تقریب مذاهب استان آذربایجان‌غربی، عبدالقادر فقیهی‌بانی و رئیس هیات‌امنای مردمی دانشگاه آزاد اسلامی اوز، سجاد نیکخو مسئول نهاد نمایندگی مقام‌معظم‌رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس و احمدرضا طاهری مسئول دفتر تقریب مذاهب استان سیستان‌وبلوچستان ازجمله این افراد بودند که روز پنجشنبه با حضور دکتر طهرانچی از آنها به‌عنوان پیشگامان و طلایه‌داران تقریب مذاهب تقدیر شد. روز پنجشنبه همایش تقریب مذاهب اسلامی و تجلیل از خیرین در دانشگاه آزاد اسلامی مرکز اوز برگزار و از این افراد که به‌عنوان پیشگامان تقریب مذاهب شناخته می‌شوند، تقدیر شد. جلساتی که می‌تواند شروع پنجره جدیدی در تربیت تقریبی در دانشگاه آزاد اسلامی باشد.

عبدالعزیز خضری، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی مرکز اوز و سیدحامد علم‌الهدی رئیس کارگروه تخصصی تقریب مذاهب اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از بحث تقریب مذاهب، فعالیت‌های دانشگاه آزاد اسلامی در این حوزه و البته علت انتخاب مرکز اوز و لارستان به‌عنوان منطقه پیشرو در نگاه تقریبی سخن گفتند.

  حضور 66هزار دانشجو، استاد و کارمند اهل تسنن در دانشگاه آزاد اسلامی

او با بیان اینکه 66 هزار دانشجو، استاد و کارمند اهل تسنن در دانشگاه آزاد اسلامی حضور دارند، گفت: «تمام استان‌های مرزی ازجمله استان خراسان جنوبی، خراسان رضوی، گلستان، آذربایجان غربی، هرمزگان و کرمانشاه ازجمله استان‌هایی هستند که دفاتر تقریب در آنها افتتاح شده و در برخی از استان‌ها نیز قدم‌هایی برای بازگشایی این دفاتر برداشته شده است.»

رئیس کارگروه تخصصی تقریب مذاهب اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی درخصوص شاخص‌های تقدیر از افراد پیشگام در تقریب مذاهب در همایش تقریب مذاهب در مرکز اوز گفت: «بنده یکی از کسانی بودم که در این مراسم انتخاب شده و از من تقدیر شد. اینجانب بیش از دودهه معاون مجمع جهانی تقریب بوده و در این زمینه فعالیت‌های زیادی داشتم. ‌ مولوی اسحاق مدنی نیز از دیگر کسانی بود که در این مراسم از ایشان تقدیر شد که بیش از دو دهه یعنی حدود 30 سال به‌عنوان مشاور رئیس‌جمهور در امور اهل سنت بوده و درحال حاضر نیز مشاور رئیس دانشگاه در امور اهل سنت است. بقیه افراد نیز هرکدام به شکلی فعالیت‌هایی در منطقه و استان در حوزه تقریب مذاهب داشته‌اند.»

  برخی دفاتر تقریب مذاهب به‌صورت مجازی راه‌اندازی شد

رئیس کارگروه تخصصی تقریب مذاهب اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی درخصوص نحوه فعالیت‌های دانشگاه آزاد اسلامی در یک سال اخیر در حوزه تقریب مذاهب اسلامی و همچنین انتخاب مرکز اوز گفت: «از یک سال قبل یعنی پیش از شیوع ویروس کرونا به کشور موفق شدیم در منطقه لارستان دفتر مجمع تقریب مذاهب اسلامی را در دانشگاه لار افتتاح کنیم. همان زمان طی بازدیدی که از مرکز اوز داشتیم، متوجه شدیم خیرین زیادی از اهل سنت، یعنی حدود 10 نفر از خیرین، مرکز اوز را ساخته و به دانشگاه آزاد اسلامی اهدا کردند.» 

او اضافه کرد: «طی برنامه‌ای، به این خیرین قول داده بودیم با حضور ریاست دانشگاه آزاد اسلامی از آنها که هم در مدرسه‌سازی و هم کمک به دانشگاه آزاد اسلامی پیشگام بودند تقدیر شود. بنابراین تلاش کردیم تا هرچه سریع‌تر به قول خود عمل کنیم و روز پنجشنبه 23 بهمن ماه طی مراسمی از خیرین دانشگاه‌ساز، مدرسه‌ساز و خیرینی که در زمینه تقریب قدم برداشتند، از آنها تقدیر شد.»

  علم‌الهدی با بیان اینکه در طول این مدت موفق شدیم در استان‌های مرزی در برخی موارد به صورت حضوری و گاهی به صورت مجازی دفاتر تقریب را راه‌اندازی کنیم، اظهار کرد: «دفاتر تقریب مذاهب اسلامی در واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی گسترش پیدا کرده که آموزش اساتید واحدهای دارای دانشجویان اهل سنت را پیگیری می‌کند. البته راه‌اندازی دفاتر به دلیل شیوع ویروس کرونا در کشور به تعویق افتاد اما در این مدت برخی از آنها به‌صورت مجازی راه‌اندازی شد.»

  او با تاکید بر اینکه این دفاتر فعالیت خود را آغاز کرده‌اند، توضیح داد: «همان‌طور که می‌دانید استادان، دانشجویان و کارمندان واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در استان‌های مرزی به‌صورت تلفیقی هستند؛ یعنی هم از شیعیان و هم از اهل سنت در این واحدها حضور دارند. بنابراین ضرورتی وجود داشت تا بحث تقریب در این واحدها پیگیری شود. طی جلساتی که با دکتر طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در این خصوص داشتیم به ضرورت بازگشایی دفاتر تقریب در مناطق مرزی پی بردیم.»

رئیس کارگروه تخصصی تقریب مذاهب اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی بیان کرد: «در گذشته بیشتر ارتباط مجمع جهانی تقریب با حوزه‌های علمیه، علما و ائمه جمعه بود؛ این خلأ را ما در دانشگاه آزاد اسلامی نیز احساس کردیم و طی یک سال و نیم گذشته تا حدود زیادی قدم‌های خوبی در راستای تقریب مذاهب برداشته شد. ریاست دانشگاه آزاد اسلامی نیز در این زمینه همکاری‌های لازم را انجام داده و موفق شدیم دفاتر تقریب مذاهب را در واحدهای دانشگاهی راه‌اندازی کنیم.»

علم‌الهدی با بیان اینکه مسئولانی برای این دفاتر نیز انتخاب شد، تصریح کرد: «البته در زمان کرونا همان‌طور که در همه حوزه‌ها مقداری با کند شدن روند کار و فعالیت روبه‌رو بودیم، در بحث تقریب مذاهب و دفاتر نیز با مشکلاتی روبه‌رو شده و کار به کندی پیش رفت. با این حال از فضای مجازی و رسانه‌های استانی در این راستا استفاده شده و قدم‌های خوبی برداشته شد و امیدواریم در آینده این گونه همایش‌ها را باشکوه‌تر برگزار کنیم.»

 روند کار مرکز اوز‌ تلفیقی از وحدت، ارتباطات و هنر است

عبدالعزیز خضری، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی مرکز اوز در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درخصوص فعالیت‌های مرکز اوز در حوزه تقریب بین‌مذاهب گفت: «اولین همایش بزرگ تقریب مذاهب در تجلیل نیکوکاران در مرکز اوز با حضور دکتر طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد. بررسی‌های لازم بین 10 استان انجام و واحدهای موجود در این استان بررسی و متوجه شدیم مرکز اوز تمام ویژگی‌های لازم را برای برگزاری اولین همایش تقریب مذاهب دارد.»

او اضافه کرد: «مشارکت زیادی در مرکز اوز در راستای تقریب بین‌مذاهب شکل گرفته و یک ساختمان نیز با تمام زیرساخت‌های لازم برای برگزاری این همایش وجود داشت. به واسطه امکانات متعدد و خوبی که در این ساختمان تدارک دیده شده بود ازجمله 11 تالار و مکان‌های هنری و رفاهی و با توجه به این ظرفیت‌ها همایش تقریب مذاهب نیز در مرکز اوز و در این ساختمان برگزار شد.»

 رئیس دانشگاه آزاد اسلامی مرکز اوز تاکید کرد: «از آنجایی که روند کار این مرکز تلفیقی از وحدت، ارتباطات و هنر است پایگاه خوبی در استان فارس شده است؛ ارتباط خوبی نیز با مردم و مسئولان وجود داشت که باعث شد مرکز اوز در حوزه تقریب مذاهب زبانزد شود و اخیرا افراد پیشرو در این حوزه تحت‌تاثیر فعالیت‌های مرکز اوز در این راستا قرار گرفتند.»

او اظهار کرد: «اوز و منطقه، پیشروِ نگاه تقریبی بوده و در مرحله تثبیتی هستند و حفظ وحدت رمز پیشرفت دانشگاه است.»

خضری از وجود هیات‌های امنای مردمی در اوز و دوبی و به ریاست شیخ عبدالقادر فقیهی، نیز سخن گفت و ادامه داد: «بنده از سال 1387 به‌عنوان رئیس مرکز اوز زیرمجموعه واحد لارستان، مشغول فعالیت هستم؛ با وجود هیات‌امناهای مردمی در شهر اوز و همچنین وجود پایگاهی در دوبی، به ریاست شیخ عبدالقادر فقیهی، ‌ تلاش کردم تا از ما پشتیبانی کند تا بتوانیم بین افراد خیر فعالیت داشته باشیم؛ ایشان نیز قبول کرده و جلساتی در این خصوص برگزار شد.»

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی مرکز اوز بیان کرد: «درنهایت پل ارتباطی خوبی بین ما و مردم برقرار و این اعتماد به‌تدریج تقویت شد. در روزهای ابتدایی مردم فکر می‌کردند دانشگاه آزاد اسلامی یک دانشگاه خصوصی است و نمی‌توان به آن اعتماد کرد اما بعد از مدتی این اعتماد ایجاد شد. از آنجایی که ارتباط‌مان را با مسئولان و اقشار فعال مردمی نیز حفظ کردیم به‌عنوان یک نماد مورد توجه سازمان مرکزی نیز قرار گرفتیم. دانشگاه آزاد اسلامی اوز که نیکوکاران اهل سنت بنیانگذار آن بوده‌اند، بهترین مکان برای تجلیل از پیشگامان تقریب مذاهب است.»

 به گفته خضری 200 دانشجو در دانشگاه آزاد اسلامی مرکز اوز مشغول تحصیل هستند که از این تعداد 85 درصد از دانشجویان اهل تسنن هستند.

* نویسنده: سارا طاهری، روزنامه‌نگار