مشاور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در امور زنان و خانواده در گفت‌وگو با «فرهیختگان»:
زهرا رمضانیبه گزارش «فرهیختگان»، حوزه زنان همیشه یکی از چالش‌برانگیزترین حوزه‌ها در کشور محسوب شده است، حوزه‌ای که تنها در برهه‌های مهم مانند انتخابات به آن پرداخته می‌شود، اما در عمل از برنامه‌های عملیاتی اثرگذار خبری نیست. نبود الگوی زن موفق در کشور با توجه به اینکه نیمی از جمعیت کشور را زنان تشکیل می‌دهند و دانشگاه‌ها محل اصلی حضور نسل جوان دختر تلقی می‌شود، به یکی از مسائل مهم این حوزه تبدیل شده است، مساله‌ای که درصورت تحقق آن می‌توان از ایجاد بسیاری از آسیب‌های موجود جلوگیری کرد، از این‌رو به‌سراغ مشاور وزیر علوم در امور زنان رفتیم تا از نقش این وزارتخانه در رفع مشکلات مربوط به حوزه زنان بپرسیم.فائزه رحمانی، مشاور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در امور زنان و خانواده در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره خلأهای موجود در حوزه فعالیت دانشجویان دختر و به‌طور کلی زنان گفت: «نه به‌عنوان مشاور وزیر علوم بلکه به‌عنوان یک زن عضو هیات‌علمی که سال‌های متوالی است در جامعه دانشگاهی حضور دارم، می‌گویم متاسفانه مسائل بر زمین مانده در حوزه زنان در کشور زیاد است، شاید در قوانین و اسناد به آنها اشاره شده است اما همتی برای اجرایی‌سازی آنها در نهادها و دستگاه‌های اجرایی کشور آن‌طور که باید و شاید وجود ندارد؛ با این حال در سازمان امور دانشجویان و معاونت فرهنگی‌اجتماعی وزارت علوم روی موضوعات مرتبط با دانشجویان و ازجمله دختران دانشجو کارهای خوبی انجام شده است؛ اما مساله اصلی این است که برنامه‌ها و سیاست‌های دانشگاه‌ها در اجرا چگونه است. با توجه به اینکه دانشگاه‌های کشور به‌واسطه تفاوت‌های فرهنگی، ساختاری، نوع دانشگاه، زیست‌بوم و... تفاوت دارند لذا به‌نوعی آزادی عمل دارند. طبیعتا بین این مساله که وزارت علوم از آنها در این زمینه چه مطالبه‌ای دارد با اینکه آنها تا چه حد اراده اجرا دارند و آیا در اولویت‌هایشان مسائل زنان هست یا به‌صورت کلی مستقل از جنسیت تصمیم‌گیری می‌کنند، مقوله‌ای دیگر است. درمجموع فعالیت‌های خوبی به‌ویژه در دوره کرونا برای جامعه دانشجویی انجام شده است، اما نه به‌صورت مستقل براساس جامعه هدف دختران. هنوز در وزارت علوم مانند سایر دستگاه‌های اجرایی سیاست‌های حساس به جنسیت نهادینه نشده است.»او ادامه داد: «طبیعتا در شرایط فعلی ممکن است با توجه به تغییر سبک زندگی، تغییر فضای تحصیل و البته مسائل جدید خانواده‌ها در دوران کرونا، دانشجویان از لحاظ روحی آسیب‌پذیر شده باشند که بر همین اساس از همان ابتدا، دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های خوب و منسجمی با محتوای آموزشی کاربردی در این زمینه برگزار شده است، اما برای ارزیابی کارایی آنها نمی‌توان تنها از منظر آموزش نگاه کرد، چراکه موضوعات مربوط به زنان و خانواده چندبعدی است. به همین دلیل نمی‌توان انتظار داشت برنامه‌ریزی تنها توسط وزارت عتف انجام شود. درمجموع در حوزه زنان، کارهایی انجام شده، سیاستگذاریهای کلان انجام‌شده، اما در ساختارهایی که امروزه حداقل برای 4دهه شکل گرفته است، تغییر در ساختار و ایجاد اصلاح برای نهادینه‌کردن مساله زنان در بطن برنامه‌های اجرایی کاری ساده نیست، هرچند تاکید می‌کنم کارهای بسیار خوبی انجام شده است اما تا نقطه مطلوب راه زیادی وجود دارد و اعتقاد مدیران و مسئولان بالادستی به این مهم را می‌طلبد.»مشاور وزیر عتف در امور زنان و خانواده با تاکید بر اینکه بسیاری از دستگاه‌ها در حوزه زنان و خانواده پاسخگو نیستند، بیان داشت: «ما نهادهایی داریم که متولی امور زنان در سیاستگذاری و اجرا هستند، مثل شورای فرهنگی و اجتماعی زنان یا معاونت امور زنان و خانواده. ولی در طول سال‌های گذشته تا چه میزان در حوزه‌های مرتبط با زنان قادر به سوال‌کردن از نهادها و دستگاه‌های اجرایی بوده‌اند؟»او اضافه کرد: «معتقدم هنوز بحث زنان در ایران راه زیادی برای سیاسی‌شدن و جناحی‌شدن دارد، لذا بزرگ‌ترین آسیب حوزه زنان سیاسی‌شدن آن نزدیک انتخابات است. مساله‌ای که هر چند سال یک‌بار فقط در دوره‌های حساس زمانی به اهمیت آن پرداخته می‌شود. چنانچه هنوز جایگاه زنان در سیاست مبهم است؟ با وجود اثبات شایستگی زنان، چند درصد از مدیران و تصمیم‌سازان زنان هستند؟ چند درصد از زنان در حلقه‌های مدیریتی حضور دارند؟ و اینکه هنوز الگوی زن موفق حتی برای زنان تبیین نشده است؛ زنی موفق است که در مسیرهای ترسیم‌شده توسط مردان گام بردارد. این از وظایف ساختارهای متولی امور زنان است که با جدیت به تبیین الگوهای زنان موفق، سبک زندگی آنها و البته با توجه به بعد خانواده بپردازد. جنبه‌های موفق خانوادگی زنان موفق هیچ‌گاه بیان نمی‌شود، لذا باز همان الگوها و سبک و سیاق موفقیت‌های مردانه برای زنان تکرار می‌شود و درنهایت منجر به عدم احساس نیاز به سیاستگذاریهای حساس به جنسیت می‌شود.»رحمانی تصریح کرد: «عملا ما برنامه‌ای برای کار و فعالیت‌های منطبق با جنسیت زنان یا همان برنامه‌ها و سیاستگذاریهای حساس به جنسیت نداریم. لذا در دانشگاه، بازاز کار، عرصه‌های آموزشی و پژوهشی و فناوری، زنان باید با توجه به برنامه‌های تدوین‌شده، خودشان را تطبیق داده و به مسیرشان ادامه دهند.»او با اشاره به فضای اشتغال برای فارغ‌التحصیلان دختر دانشگاهی اظهار داشت: «طبیعتا بحث کاریابی و اشتغال بعد از فارغ‌التحصیلی جزء ماموریت‌های وزارت علوم نیست، هرچند تلاش‌هایی جدی در سال‌های اخیر شده است که رشته‌های دانشگاهی متناسب با بازار کار و نیاز جامعه به‌روز شوند. نکته قابل‌توجه این است که زنان با آگاهی رشته را انتخاب می‌کنند و می‌پذیرند، لذا اینکه شرایط کار و فضای کاری را بعد از فارغ‌التحصیلی در رشته‌هایی خاص، مناسب نمی‌بینند، حاصل انتخاب و پذیرش فرد است. اما نکته‌ای که برعهده دولت‌هاست، این است که اگر سیاستگذاری‌ها حساس به جنسیت باشد، بسیاری از مشکلات زنان و سختی‌های قوانین کاری و... با حمایت‌های مقطعی از زنان مرتفع خواهد شد. پس این دو، یعنی پذیرش فرد و سیاست‌ها و راهبردهای درست، دو مقوله جدا از هم هستند.»
* نویسنده : زهرا رمضانی، روزنامه‌نگار
مطالب پیشنهادی
