به گزارش «فرهیختگان»، استفاده از راهکارهای مناسب برای حفظ و ارتقای سلامت جسمی، روحی و اجتماعی سالمندان از اهمیت بالایی برخوردار است تا جایی که این مهم در دستور‌کار جوامع بین‌المللی نیز قرار دارد و کشورها برای حفظ سلامت سالمندان راهکارهایی را در پیش گرفته‌اند. براساس آمارهای موجود رشد کلی جمعیت در ایران در دو یا سه دهه گذشته 1.24درصد افزایش داشته، درحالی‌که نرخ رشد جمعیت سالمندان 3.62 درصد یعنی نزدیک به سه برابر رشد کلی جمعیت کشور بوده‌ است. رسیدن به سن سالمندی یک موقعیت اجتناب‌ناپذیر است که تمام انسان‌ها روزی با آن مواجه خواهند شد. اما آنچه مهم‌تر است، حفظ سلامتی جسم و روح در این دوران است. درحال‌حاضر بخش قابل‌توجهی از قشر سالمندان کشور به‌دلیل از دست دادن شریک زندگی خود یا دلایل دیگری، تنها زندگی می‌کنند. زندگی در شرایط تنهایی آن هم در سن‌وسال بالا، از یک طرف مشکلات فراوانی را برای افراد سالمند و از طرف دیگر دغدغه‌های زیادی را برای فرزندان آنها ایجاد می‌کند. این درحالی است که در دوران کنونی که مشغله‌های زندگی در مقایسه با گذشته ده‌ها برابر شده، فرصت و زمان کافی برای رسیدگی به سالمندان نیز به‌شدت کاهش پیدا کرده است.

شیوع کرونا و ضرورت ماندن در خانه نیز مزید بر علت شده و شرایطی را ایجاد کرده است که بسیاری از سالمندان تنها، روزگار دشواری را سپری می‌کنند. از طرفی افزایش هزینه‌های استخدام یک پرستار برای نگهداری از سالمند نیز گاهی این امکان را برای فرزندان و حتی فرد سالمند فراهم نمی‌کند تا امر مراقبت و نگهداری را به پرستار بسپارد. در این شرایط، تنها زندگی کردن سالمندان خطراتی را برای آنها ایجاد می‌کند. فرض کنید فردی سالمند به‌دلیل بیماری و ناتوانی جسمی، در خانه خود به زمین خورده و دچار آسیب‌دیدگی شود تا جایی که نتواند از جای خود بلند شود و برای کمک گرفتن از فرزندان یا همسایگان، خود را به گوشی تلفن برساند. در این وضعیت، سالمند تا چه زمانی باید منتظر بماند تا فردی از راه رسیده و به او کمک کند؟اگرچه تا چندسال پیش راهکاری برای حل این مشکل وجود نداشت، اما امروزه به کمک فناوری‌های نوین، راهکارهای جالبی برای حل این چالش به وجود آمده است. رحمت‌الله مهدی‌خانی، فارغ‌التحصیل مهندسی مکانیک از دانشگاه صنعت نفت موسس استارتاپی است که توانسته چالش‌هایی را که یک سالمند تنها با آن مواجه است، حل کند. او به‌همراه همکارانش امیر واحد، هادی هاشمی و زهره شریفی، یک تیم چهارنفره مستقر در کارخانه نوآوری آزادی هستند که با تاسیس استارتاپ سیو اپ تلاش کرده‌اند مشکلات سالمندان را حل کنند. تیم سازنده سیو اپ کار خود را از اردیبهشت سال 98 آغاز و تا بهمن‌ماه سال 98 زیرساخت‌های راه‌اندازی سیو اپ را آماده‌سازی کردند. با  مهدی‌خانی در مورد سیو اپ گفت‌وگو کرده‌ایم.

 جرقه ساخت سیو اپ از کجا زده شد؟

جرقه اولیه ساخت این استارتاپ از یک مشکل شخصی برای خودم زده شد. پدر من تنها در خانه زندگی می‌کند. یک روز به‌طور ناگهانی زمین می‌خورد و پس از آن حدود یک‌ساعتی طول کشید تا پدرم خودش را کشان‌کشان به تلفن رسانده و با من تماس بگیرد. همان موقع به این فکر کردم که این مشکل یک مشکل همه‌گیر است و بسیاری از سالمندان با این چالش روبه‌رو هستند. درحالی‌که نه‌تنها هیچ‌گونه استارتاپی برای کمک به حل این چالش وجود نداشت، بلکه هزینه‌‌های استخدام پرستار نیز بسیار زیاد بود. این اتفاق شخصی، جرقه اصلی ساخت سیو اپ بود.

 چه مراحلی برای ساخت این استارتاپ طی شده است؟

 در وهله نخست نیازسنجی کردیم و نتیجه آن شد که درحال‌حاضر هشت میلیون سالمند در کشور زندگی می‌کنند. از طرف دیگر هم کشور ما به‌سمت سالمندی حرکت می‌کند و سالانه 2.5 درصد به تعداد سالمندان ما اضافه می‌شود. همچنین پیش‌بینی شده است که تا سال 2050 نیمی از جمعیت کشور ما سنی بالا 60 سال خواهند داشت. با در دست داشتن این داده‌‌‌های آماری و مولفه‌های دیگر، اقدام به تاسیس سیو اپ کردیم. سپس فازبندی کردیم به این شکل که برآوردهای ما نشان داد که نگهداری از سالمند و اعلام شرایط اضطراری از سوی سالمندان در اولویت قرار دارد. به این ترتیب گجت‌هایی طراحی کردیم که به‌صورت گردنبند یا دستبند در اختیار سالمند قرار می‌گیرد. روی این گجت‌ها دکمه‌ای تعبیه شده که درصورت بروز حادثه برای سالمند، او می‌تواند با فشار دادن دکمه، فرزندان یا اطرافیان خود را خبردار کند. درواقع با فشار دادن دکمه، سرور، به‌صورت خودکار، به شماره‌هایی که در اپلیکیشن ثبت و ذخیره شده پیغام داده و اعلام می‌کند که سالمند شما در خطر است. همچنین بلافاصله پس از ارسال پیامک به‌صورت خودکار با شماره‌ تلفن‌های ثبت شده تماس می‌گیرد و همان متن پیامک را به‌صورت صوتی اعلام می‌کند.

 اولویت‌های بعدی سیو اپ چه بوده و چه مواردی به این استارتاپ اضافه شده است؟

 در فاز دوم سرویس «همدم» را برای سیو اپ در نظر گرفتیم. با توجه به اینکه با شیوع کرونا اکثر سالمندان بیش از گذشته تنها شده‌اند و درمعرض آسیب‌های روحی و روانی متعددی قرار دارند، لذا از پرستارانی که در حوزه نگهداری از سالمندان تجربه دارند، کمک گرفته‌ایم. براساس طراحی سرویس «همدم» پرستاران با سالمندان تماس می‌گیرند و با توجه به اینکه تجربه پرستاری از سالمندان را دارند، علاوه‌بر گپ‌وگفت با آنها، وضعیت سلامت سالمند ازجمله تغذیه، خواب، شرایط روحی و... را نیز بررسی می‌کنند. این اطلاعات به‌صورت یک پنل یا یک مجموعه به‌صورت هفتگی در‌اختیار اعضای خانواده و فرزندان سالمند قرار می‌گیرد تا آنها نیز از وضعیت جسمی و روحی سالمند خود مطلع شوند. مضاف بر این، پرستاران با ارائه مشاوره‌‌های پزشکی، مشاوره‌های تغذیه و... به سالمندان در جهت جلوگیری از بروز مشکلات و بهبودی هرچه بیشتر کمک می‌کنند. نکته قابل‌توجه اینکه سالمندان می‌توانند حتی در فضای این اپلیکشن گروه تشکیل دهند و با یکدیگر در ارتباط باشند و با یکدیگر گپ‌وگفت کنند.

 تعداد کاربران این اپلیکیشن چقدر و چه میزان اشتغالزایی برای پرستاران ایجاد کرده است؟

درحال‌حاضر حدود پنج‌ماه است که اپلیکیشن سیو اپ وارد بازار شده است و تعداد 200 کاربر از آن استفاده می‌کنند. به‌طور کلی خانواده‌هایی که از این اپلیکیشن استفاده می‌کنند، حق اشتراکی به‌صورت ماهانه بابت استفاده از سیو اپ پرداخت می‌کنند. پرستارها نیز بسته به زمانی که برای ارائه خدمات به سالمندان صرف می‌کنند، سهم از حق اشتراک ماهانه دریافت می‌کنند.

 آیا برای ساخت این اپلیکیشن از نمونه‌های خارجی استفاده شده است؟

بله، در ابتدا نمونه چینی این استارتاپ‌ را به روش مهندسی معکوس بررسی کردیم و اکنون نمونه داخلی آن را تولید کرده‌ایم. البته پس از اینکه نمونه‌های چینی را وارد کردیم، متوجه شدیم که ماژول‌‌های سیم‌کارتی که در این گچت‌ها قرار می‌گیرند، مشکلاتی داشتند و استانداردهای لازم را نداشتند و ما فقط از اینها برای تست استفاده می‌کردیم. درواقع پس از نیازسنجی، نمونه‌‌های خارجی را کاملا بهینه‌سازی کردیم. محصول جدید سیو اپ که در ابتدای سال 1400 رونمایی می‌شود، علاوه‌بر ویژگی‌های ذکرشده، مزایای دیگری نیز دارد، برای مثال ضدآب است و به‌جای استفاده از ماژول‌های بلوتوثی از ماژول‌ وای‌فای استفاده می‌کند.

 برای استفاده از این اپلیکیشن چه وسایلی مورد نیاز است؟

ما برای اینکه بتوانیم نیاز اقشار مختلف سالمندان را برطرف کنیم، چندین نوع محصول تولید کرده‌ایم. اگر سالمند گوشی هوشمند داشته باشد، طبیعتا نیازی به صرف هزینه اضافه‌تر بابت ماژول سیم‌کارت نیست، اما اگر سالمندی گوشی هوشمند نداشته باشد، تنها نیاز به یک مودم وای‌فای است که معمولا در همه خانه‌ها وجود دارد. ولی اگر سالمندان نه گوشی هوشمند داشته باشد و نه وای‌فای، مودم‌های وای‌فای بسیار کوچک طراحی کرده‌ایم که هزینه زیادی نداشته باشد و این مودم می‌تواند به‌راحتی مشکل نبود تلفن هوشمند و وای‌فای را حل کند. تمام تلاش تیم ما این بوده که هزینه ‌چندانی به سالمندان تحمیل نشود.

* نویسنده: زهرا فریدزادگان، روزنامه نگار