پیام رزمایش‌های اخیر ایران چیست؟
به گزارش «فرهیختگان»، دو هفته‌ای است که ترافیک برگزاری رزمایش‌های یگان‌های مختلف نیروهای مسلح، توان دفاعی و البته به قول امیرخانزادی توان آفندی کشور را به رخ دشمنان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای کشیده. در روزهایی که از یک‌سو تنش‌های حاصل از تلاش‌های یک ورشکسته سیاسی در روزهای پایانی کارش به اوج رسیده و از سوی دیگر دلبستگان او در منطقه در حال دست و پا زدن هستند، سه رزمایش پی‌درپی با تنوع و الگوهای متفاوت رزمی و در شرایط مختلف جغرافیایی توام با رونمایی از چند توانمندی برجسته نیروهای مسلح پاسخی محکم و پیوسته به همین تنش‌آفرینی‌ها در سه هفته گذشته ارزیابی می‌شود. بررسی این رزمایش‌ها البته از دو وجه قابل بررسی است؛ اول آنچه به‌عنوان محتوای این وقایع رخ داده و دستاوردها و توانمندی‌های منحصربه‌فردی که بومی شده و در بسیاری از حوزه‌ها جلوتر از تجهیزات چند‌ده میلیاردی خریداری‌شده توسط کشورهای منطقه، ثبات و امنیت را برای کشور به ارمغان آورده و دوم پیامی است که فراتر از وقایع میدانی در هر رزمایش برای کشورهای مطقه و جهان داشته و تلاش کرده بر معادلات سیاسی جهان اثر‌گذار باشد.
دو هفته مانور بازدارندگی
اول: نخستین رزمایش بزرگ پهپادی ارتش
شانزدهم دی‌ماه روز مهمی برای ما و دشمنان کشور بود، چراکه انبوهی از پهپادهای توانمند ایرانی همزمان وارد عملیات میدانی شدند و این گزاره را عملا اثبات کردند که ایران یکی از برترین قدرت‌های پهپادی در جهان است. منطقه عمومی سمنان در هفته سوم دی‌ماه شاهد پرواز صدها فروند پهپاد از نیروهای چهارگانه ارتش بود؛ پرنده‌هایی که عملیات‌های پیچیده‌ای از رهگیری تا انهدام اهداف هوایی و زمینی را با استفاده از بمب‌ها و موشک‌های نقطه‌زن اجرا کردند. پرواز پهپادهای انتحاری برد بلند، درکنار عملیات پرنده‌های نیروی دریایی ارتش از روی شناور در آب‌های جنوبی کشور وجه مهم این رزمایش بود. آنچه اما بیشتر در رسانه‌ها مورد توجه واقع شد عملیات سه پهپاد مدرن ارتش بود. ابتدا پهپاد کرار با سرعت 600 کیلومتری که با شلیک موشک هوابه‌هوای آذرخش یک هدف هوایی با سطح مقطع راداری کم و در ارتفاع بالا را با موفقیت مورد اصابت و انهدام قرار داد. در عملیات این پهپاد انهدام اهداف سطحی، با بمب‌های 500 پوندی MK-82 نیز با موفقیت انجام شد.
کرار علاوه‌بر دو توان یادشده قادر به انجام ماموریت انتحاری هم هست؛ این پهپاد به‌واسطه دوربین نصب‌شده در دماغه از حدود 30کیلومتری قابلیت قفل کردن روی هدف را دارد و سپس خود را از سمت مناسب به هدف می‌رساند و با برخورد مستقیم یا در مجاورت آن منفجر می‌شود.
دومین مورد عملیات پهپادهای ابابیل نیروی زمینی ارتش در مرحله نهایی بود. این پهپادها که مجهز به موشک‌های هوابه‌زمین و نقطه‌زن الماس بودند با موفقیت اهداف سطحی خود را مورد اصابت قرار دادند. دقت موشک الماس آن نقطه قوتی بود که رسانه‌های خارجی روی آن مانور زیادی دادند.
سومین مورد مربوط به پهپاد سیمرغ بود؛ پهپادی با برد قابل‌توجه 2000 کیلومتری با مداومت پروازی 24ساعت که با همین دو ویژگی پیام مهمی را به دشمنان مخابره می‌کند. این پهپاد که گونه دریایی شاهد 12.9 به‌شمار می‌رود، با تجربه بیش از 50هزار ساعت پرواز عملیاتی در عراق و سوریه امتحان خود را به‌خوبی پس داده و از توانمندی‌های سطح اول نیروی دریایی است. نهایتا اینکه در این تمرین بزرگ رزم پهپادی که البته بخش مهمی از آن شامل طبقه‌بندی و محرمانگی بود پهپادهای ضدرادار آرش برای اولین‌بار از پرتابگرهای متحرک پرتاب شدند که آن هم از ابداعات نوین یگان‌های ارتش بود.
دوم: رونمایی از پایگاه بزرگ موشکی در حاشیه خلیج‌فارس
در اثنای برگزاری رزمایش پهپادی ارتش، خبر مهمی از جانب فرمانده سپاه پاسداران رسانه‌ای شد، خبری پیرامون یک توان رزمی مهم، که ارزش استراتژیک آن را می‌توان از واکنش‌های گسترده صهیونیست‌ها فهم کرد. صبح روز 19 دی، سرلشکر سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که دریادار تنگسیری فرمانده نیروی دریایی را هم درکنار خود داشت از یک پایگاه موشکی نیروی دریایی سپاه در سواحل خلیج‌فارس رونمایی کرد، ذخیره‌گاهی استراتژیک با تجهیزات راهبردی زیرسطحی و موشکی این نیرو که توان بازدارندگی مهمی ایجاد می‌کرد. در جریان این بازدید فرمانده کل سپاه این مجموعه را ازجمله تاسیسات نگه‌دارنده موشک‌های راهبردی نیروی دریایی سپاه اعلام کرد و گفت: «آنچه امروز در این مجموعه می‌بینید یکی از چندین تاسیسات نگه‌دارنده موشک‌های راهبردی نیروی دریایی سپاه است که در آن، ستونی از موشک‌ها و سیستم‌های پرتاب آنها را ملاحظه می‌کنیم.» سلامی گفت: «طول این ستون‌ها کیلومترها ادامه دارد و تعداد زیادی از این مجموعه‌ها در نیروی دریایی سپاه وجود دارد.»
سوم: رونمایی از ناوبندر مکران
وقتی از نیروی دریایی راهبردی سخن می‌گوییم، نمی‌توانیم اهمیت پشتیبانی از واحدهای رزمی را نادیده بگیریم. حضور تیم‌های عملیاتی در مناطق مختلف دنیا نیازمند حمایت‌های لجستیکی شامل مهمات، آذوقه و خدماتی مختلفی از جمله پزشکی است. ناوبندر مکران که حالا بزرگ‌ترین شناور نظامی کشور نام دارد دیگر دستاورد مهمی بود که در دو هفته گذشته توسط نیروهای مسلح کشور رونمایی شد. این شناور غول‌پیکر تولیدشده در کارخانه‌های نیروی دریایی راهبردی ارتش که مهم‌ترین ویژگی آن توانمندی در حمل همزمان پنج بالگرد است، به نیروی دریایی ارتش الحاق شده تا از یگان‌های مختلف آن در ماموریت‌های طویل‌المدت در نقاط مختلفی ازجمله آب‌های اقیانوس هند، تنگه باب‌المندب و دریای سرخ را برعهده داشته باشد. این ناوبندر علاوه‌بر دو سکوی پرتاب کانتینری موشک، 6 موضع استقرار توپخانه پدافندی هم دارد و گفته شده که موشک‌های برد بلند قدیر (300 کیلومتر) و ابومهدی با برد بیش از هزار کیلومتر را در عملیات‌های خود به‌همراه خواهد داشت.
چهارم: رزمایش دریایی «اقتدار 99»
بیست‌و‌چهارم دی‌ماه دومین رزمایش نیروهای ارتش در هفته‌های اخیر با رمز «یا زهرا(س)» و با شرکت یگان‌های مختلف دریایی آغاز شد. در این رزمایش که سرلشکر باقری، رئیس ستادکل نیروهای مسلح از نزدیک بر اجرای آن نظارت داشت سواحل مکران و اقیانوس هند جولانگاه ادوات پیشرفته اما بومی و موشک‌هایی بود که بعضا برای اولین‌بار اخبار مربوط به آنها رسانه‌ای می‌شد. اولین خبر این رزمایش مربوط به الحاق شناور موشک‌انداز «زره» از رده پیکان به نیروی دریایی بود، شناوری با توان تناژ جابه‌جایی 275 تا 300 تن و با بیشینه سرعت 35 گره دریایی. خبر مهم این رزمایش اما عملیات مهمی بود که در روزهای برگزاری این رزمایش از سوی تحلیلگران مختلف رصد و مورد ارزیابی واقع شده بود. در این عملیات زیردریایی بومی فاتح برای نخستین‌بار عملیات شلیک اژدر را انجام داد و این همان چیزی است که ناو‌ها و کشتی‌های دشمن واهمه زیادی از آن دارند. قبلا در رسانه‌ها به‌کرات مطرح شده بود که ایران توانمندی‌هایی چون استفاده از موشک حوت با سرعتی بالغ بر 230 مایل بر ساعت به‌عنوان سریع‌ترین اژدردریایی جهان را دارد.
پنجم: رزمایش موشکی سپاه از کویر مرکزی تا اقیانوس هند
26 دی‌ماه رزمایش پیامبر اعظم(ص) 15 توسط یگان‌های مختلف سپاه پاسداران با شلیک انبوه موشک‌های بالستیک زمین به زمین ازجمله موشک‌های بالستیک نسل جدید در کلاس‌های ذوالفقار، زلزال و دزفول و اجرای عملیات توسط پهپادهای تهاجمی بمب‌افکن در منطقه عمومی کویر مرکزی ایران آغاز شد. خبر مهم سردار حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه در مرحله اول این رزمایش این بود که سرعت آماده‌سازی و شلیک موشک‌های سپاه ۱۰ برابر قبل شده است. نقطه عطف این مانور اما اتفاقی بود که در مرحله دوم آن به‌وقوع پیوست. صبح شنبه خبر آمد که موشک‌های بالستیک دوربرد ضدناو سپاه اهداف متخاصم فرضی دشمن را با موفقیت هدف گرفته‌اند. در این مرحله که با حضور جمعی از فرماندهان بلندپایه نیروهای مسلح برگزار شد، پس از کشف موقعیت ناوهای متخاصم فرضی دشمن توسط سامانه‌های اطلاعاتی نیروی هوافضای سپاه، موشک‌های بالستیک دوربرد کلاس‌های متنوع از فاصله 1800 کیلومتری اهداف منظور رزمایش در شمال اقیانوس هند را با موفقیت مورد اصابت قرار داده و منهدم کردند. اتفاقی که نشان می‌داد درکنار این خبر البته برخی رسانه‌ها مدعی شدند که موشک‌هایی در 100 مایلی ناو آمریکایی نیمیتز فرود آمدند. این اخبار که حاوی پیام‌های مهمی برای دشمنان کشور بود به‌سرعت در رسانه‌های سرتاسر جهان منتشر شد و مورد توجه تحلیلگران قرار گرفت، خبرهایی که نشان می‌داد زین پس شعاع بزرگی از اقیانوس هند تا دریای سرخ و سرزمین‌های اشغالی زیر ضرب موشک‌های نقطه‌زن و بازدارنده ایران هستند.
بخش دوم بازدارندگی فعال
مجموعه رزمایش و رونمایی‌های دو هفته اخیر دارای فرامتنی است که از وجوه مختلف می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد.
الف) در ایامی که ترامپ در کش‌وقوس‌های روزهای پایانی حضور در کاخ سفید، هواپیماهای B52 و ناو جنگی نیمیتز را به منطقه ارسال کرده بود و گمان می‌کرد موجی از وحشت را میان مردم ایران به راه خواهد انداخت و البته لشکر رسانه‌های عربی و صهیونیستی هم مسئول پشتیبانی و تکمیل این عملیات روانی بودند، مجموعه اقداماتی از نیروهای مسلح به اجرا درآمد که از نظر حجم و البته نشان دادن زور و بازوی صنایع دفاعی و آفندی ایران بی‌نظیر بود و توانست به صورت کامل هم در جغرافیای منطقه و هم در سطوح رسانه‌ای عملیات ایذایی دشمن را پوشش دهد و به حاشیه براند. این رزمایش نه‌تنها بی‌اعتبار‌کننده عملیات روانی دشمن بود، بلکه گزینه جنگ احتمالی که صهیونیست‌ها از آن استقبال می‌کردند را دوباره و با شدت هرچه تمام‌تر به عقب راند و توازن را به منطقه بازگرداند. رجوع به رسانه‌های غربی و عربی به‌خوبی گویایی موضع انفعالی است که این رزوها صدر تا ذیل‌شان را فراگرفته است.
ب) در آستانه ورود جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا به کاخ سفید زمزمه‌ها درباره مذاکرات دوباره ایران با 1+5 داغ شده است. از یک طرف بایدن مدعی بازگشت و احیای برجام است و از سوی دیگر مشاورانش از توسعه موضوعات مذاکراتی به مسائل منطقه‌ای و صنعت دفاعی- موشکی می‌گویند. گروه‌های فشار از لابی صهیونیست‌ها گرفته تا شیخ‌نشین‌های حاشیه خلیج‌فارس هم تمام توان خود را به‌کار گرفته‌اند تا فشار حداکثری تداوم یابد و اگر هم مذاکره‌ای قرار است رخ دهد علاوه‌بر مسائل هسته‌ای بر توان منطقه‌ای و موشکی ایران هم متمرکز باشد و با هدف محدود کردن آنها صورت بگیرد. در این زمان علاوه‌بر منفعل کردن گروه‌های فشار، باید راهبردی در پیش گرفته شود تا ذیل آن مواجهه با دولت جدید آمریکا از موضع ضعف نباشد تا اولا؛ از همین امروز مسیر مذاکرات غیرهسته‌ای مسدود شود و ثانیا؛ در همان مذاکرات احتمالی هسته‌ای هم تیم ایرانی از موضع انفعال و با دست پر وارد شود. برگزاری رزمایش در چنین فضایی تکمیل‌کننده پازلی است که قطعات قبلی آن اقداماتی چون بازگشت‌های هسته‌ای و راه انداختن خطوط تولید اورانیوم فلزی، فرآیند غنی‌سازی 20 درصدی و توسعه تحقیقات علمی هستند. درواقع باید گفت همه این قطعات یک پازل کلی به نام مقاومت فعال را تشکیل می‌دهند که گویای تداوم سیاست‌های اصولی ایران پس از دوران ترامپ و سیاست فشار حداکثری وی است.
ج) نهایتا تست موشک‌هایی با برد 1800 کیلومتری آن هم در حدود دریایی و اقیانوسی گویای توسعه راهبردهای ایران به اهدافی است که قبلا ایده‌ای برای هدف قرار دادن آنها به صورت مستقیم و صریح یا حداقل ذکر رسانه‌ای آنها نبود. برای مثال رفت‌وآمدهای خصمانه در شمال اقیانوس هند یا در آب‌های غربی‌تر یعنی دریای سرخ مانند حرکت زیردریایی رژیم‌صهیونیستی در سواحل سعودی و جنوب سرزمین‌های اشغالی که مدتی است در اخبار آمده‌اند قابلیت تعریف شدن در همین دایره را دارند و گویای عزم ایران برای آغاز بازدارندگی از مختصات جغرافیایی جدیدی چون بندر ایلاف، کانل سوئز و بندر جده است.
مطالب پیشنهادی
