قائم‌مقام معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد در گفت‌وگو با «فرهیختگان» مطرح کرد
به گزارش «فرهیختگان»، بی‌شک جلسات دفاع یکی از مهم‌ترین جلسات برای دانشجویان مقطع دکتری است؛ بنابراین دانشجویان باید برای این جلسه آمادگی لازم را داشته باشند. به همین دلیل است که اکثر دانشگاه‌ها برای اینکه دانشجو آمادگی لازم برای جلسه دفاع نهایی یا همان جلسه دفاع پایان‌نامه را پیدا کند، یک جلسه پیش‌دفاع را نیز برای او تدارک می‌بینند. به این صورت که دانشجو در این جلسه که با عنوان جلسه «پیش‌دفاع» برگزار می‌شود، با شرایط جلسه دفاع آشنا می‌شود و از دستاوردهای علمی خود دفاع می‌کند. در جلسه پیش‌دفاع دانشجو باید در یک جلسه در حضور اساتید قرار بگیرید و ارائه و گزارش کار خود را بیان کند و همان نکاتی که برای دفاع پایان‌نامه است، رعایت کند. دانشگاه آزاد اسلامی نیز امسال جلسات پیش‌دفاع را برای دانشجویان خود به‌صورت مجازی برگزار می‌کند. سال گذشته بود که بخشنامه «دفاع از رساله دکتری تخصصی دانشگاه آزاد اسلامی» برای ارتقای اثربخش دستاوردهای علمی دانشگاه از سوی رئیس دانشگاه ابلاغ و قرار شد که از اوایل سال جاری این بخشنامه اجرایی شود، اما به‌دلیل شیوع ویروس کرونا در سطح کشور این موضوع به تعویق افتاد و قرار شد دفاع دانشجویان دکتری تا تاریخ پانزدهم آبان‌ماه سال جاری مشروط به تایید شورای گروه آموزشی مربوطه و استادان راهنما و مشاور مبنی‌بر برآورده شدن اهداف پروپوزال و ثبت اطلاعات پایان‌نامه/رساله در سامانه پژوهشیار، بدون احتساب در سنوات تحصیلی و بدون پرداخت شهریه ترم جدید بلامانع شود. همچنین برابر تبصره 2 بخشنامه موسوم به «متمم دستورالعمل ارزیابی رساله‌های دکتری تخصصی» قرار شد تمام دانشجویان دوره دکتری تخصصی پس از تاریخ پانزدهم آبان‌ماه براساس (دستورالعمل جدیدالصدور) نسبت به انجام پیش‌دفاع و دفاع اقدام کنند.
به اذعان مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی اجرای این فرآیند موجب افزایش کیفیت رساله‌های دکتری تخصصی و برونداد‌های آن می‌شود. براین اساس اولین دوره پیش‌دفاع متمرکز دانشجویان دکتری تخصصی دانشگاه آزاد اسلامی از 15 دی‌ماه آغاز شد و تا 30 دی‌ماه برگزار می‌شود.
چند روز پیش هم دستورالعمل جلسات برگزاری جلسات پیش‌دفاع دانشجویان دکتری تخصصی دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ شد و براساس بندهای این دستورالعمل، برای مساعدت با دانشجویان در شرایط فعلی قرار شد جلسات پیش‌دفاع به‌صورت مجازی برگزار شود. بنابراین دانشجویان باید مستندات خود را جهت پیش‌دفاع در زمان مقرر در سامانه پژوهشیار بارگذاری کنند. دانشجو باید برای انجام پیش‌دفاع مجازی، دستورالعمل برگزاری پیش‌دفاع رساله دکتری تخصصی مجازی را از سامانه پژوهشیار دریافت و مطالعه کرده و به مفاد آن دقیقا عمل کند. زمان انجام پیش‌دفاع مجازی نیز یک ساعت است که به ترتیب شامل توضیحات استادراهنما(5 دقیقه)، دفاع دانشجو(حداکثر 20 دقیقه)، نکات تکمیلی استادراهنما(5 دقیقه)، پرسش، مشورت و تصمیم‌گیری هیات تخصصی (30 دقیقه) است. حالا پس از اعلام این خبر و حین برگزاری جلسات پیش‌دفاع دانشجویان دکتری تخصصی، برخی دانشجویان در تماس با «فرهیختگان» اعلام کردند با توجه به اینکه اجرای دستورالعمل جدید ساماندهی دفاع و پیش‌دفاع از رساله دکتری تخصصی تا تاریخ پانزدهم آبان‌ماه سال 99 به تعویق افتاده و در طول این مدت، دانشجویان دکتری تخصصی ورودی 95 و قبل از آن براساس بخشنامه قبلی می‌توانستند با ارائه گواهی ارسال (Submit) مقاله، قانونا و رسما، پیش‌دفاع خود را برگزار کنند، بنابراین تعداد کثیری از دانشجویان براساس همین قاعده مستقر و قانونی، اقدام به برگزاری پیش‌دفاع خود کرده‌اند. اما گویا دانشگاه آزاد اسلامی به واحدهای دانشگاهی اعلام کرده که تمام دانشجویان دکتری که قبلا پیش‌دفاع خود را انجام داده‌اند ولی تا تاریخ 15 آبان‌ماه سال جاری موفق به انجام دفاع نهایی نشده‌اند، پیش‌دفاع انجام‌شده آنها «کان لم یکن» شده و لازم است طبق دستورالعمل جدید، مجدد پیش‌دفاع را برگزار کنند. براساس ادعای این دانشجویان، لغو اعتبار پیش‌دفاع‌های صورت‌گرفته عملی غیرقانونی است، چراکه در هیچ‌یک از بخشنامه‌های مذکور، صراحتا به ملغی شدن اعتبار پیش‌دفاع‌های صورت‌گرفته براساس گواهی ارسال (Submit) مقاله پیش از تاریخ پانزدهم آبان‌ماه سال 99 اشاره‌ای نشده است.
فرصت چندباره به دانشجویان برای دفاع داده شد
مجید شمس، قائم‌مقام معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» به ادعای این دانشجویان پاسخ گفت. شمس توضیح داد: «در بخشنامه عنوان «تمام دانشجویان شاغل به تحصیل» تاکید شده است؛ بنابراین دانشجویی که دفاع نکرده و هنوز درس او تمام نشده، به‌عنوان دانشجوی شاغل به تحصیل درنظر گرفته شده و مشمول این تغییرات می‌شود.»
او ادامه داد: «البته ممکن است این تغییرات به‌طور مثال کاهش تعداد مقالات باشد؛ در چنین شرایطی دانشجو می‌گوید هنوز دفاع نکرده‌ام چرا این قانون مشمول من نشده است؟ بنابراین همیشه گلایه‌ها وجود داشته است.»
قائم‌مقام معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه اظهار کرد: «تغییر بخشنامه در نیمسال ابتدای سال با توجه به شرایط کرونایی و مواجهه دانشجویان با همه‌گیری ویروس کرونا صورت گرفت و سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی مساعدت‌های لازم را با دانشجویان انجام داد و با صدور بخشنامه دیگری، دستورالعمل مربوطه را تا تاریخ 99.8.15 به تعویق انداخت تا دانشجویان به جای تاریخ 31 شهریورماه سال 99 بتوانند تا پانزدهم آبان‌ماه 99 پیش‌دفاع خود را انجام دهند.»
او با بیان اینکه هر سال تحصیلی در تاریخ 31 شهریورماه تمام می‌شود، گفت: «اما امسال به‌دلیل شرایط کرونایی و با توجه به اینکه دانشجویان به وقت بیشتری برای نگارش رساله نیاز داشتند، دانشگاه برگزاری جلسات دفاع را به تعویق انداخت و حدود 2 ماه بیشتر به آنان فرصت داد. درواقع تا پانزدهم آبان‌ماه به دانشجویان فرصت داده شد تا مشمول ترم دوم 99-98 شوند و فارغ‌التحصیلی دانشجویی که تا پانزدهم آبان‌ماه دفاع کرده، نیمسال دوم 99-98 خواهد بود، بنابراین این یک همکاری و همیاری با دانشجویان به‌دلیل شرایط حاکم بر کشور بوده است.»
شمس در ادامه بیان کرد: «اما اگر دانشجویی از تاریخ پانزدهم آبان‌ماه سال 99 به بعد دفاع نکرده باشد، مشمول آیین‌نامه‌ای می‌شود که از سال تحصیلی مهرماه باید انجام و اجرا می‌شد. همچنین ما به تعدادی از دانشجویان نیز مجوز دادیم تا آنهایی که قبل از پانزدهم آبان‌ماه اکسپت مقاله گرفتند و قبل همین تاریخ پیش‌دفاع آنان انجام شده و استادرهنما تایید کرده که رساله او آماده است اما به دلایلی جلسه دفاع برگزار نشده، بتوانند از رساله خود دفاع کنند. به‌عبارت بهتر به این دسته از دانشجویان تا ابتدای دی‌ماه نیز فرصت دادیم تا دفاع آنها طبق روال قبلی صورت بگیرد.»
دانشجویان دکتری تا 15 دی فرصت دفاع برمبنای روال قبلی داشتند
قائم‌مقام معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی در توضیح بیشتر گفت: «درواقع دانشجویانی که پیش‌دفاع خود را انجام و نمره گواهی زبان خود را تحویل دادند و استادراهنما نیز تاکید کرده که رساله این دسته از دانشجویان آماده دفاع است اما به دلایلی مثل تعطیلی دانشگاه و یا ناهماهنگی براساس شرایط کرونایی، جلسه دفاع آنها برگزار نشده است، بعد از پانزدهم آبان‌ماه تا اول دی‌ماه نیز به آنان فرصت داده شد تا دفاع خود را انجام دهند.»
او تاکید کرد: «به دانشجویان اعلام و گفته شد افرادی که پیش‌دفاع خود را انجام دادند و گواهی پذیرش مقاله آنها برای قبل از تاریخ پانزدهم آبان‌ماه امسال است و همچنین گواهی زبان را نیز ارائه دادند و تاییدیه استادراهنما را مبنی‌بر اینکه رساله آماده دفاع است نیز دریافت کردند حتی تا 15 دی‌ماه طبق روال قبلی (بخشنامه قبلی) توانستند دفاع خود را انجام دهند.»
شمس در ادامه تاکید کرد: «این دستورالعمل باید از اردیبهشت 99 اجرایی می‌شد اما طبق نظر دکتر طهرانچی با توجه به شرایط کرونایی تا اول مهر به تعویق افتاد. اول مهر نیز یک‌بار تا 15 آبان و یک‌بار تا 30 دی به تعویق افتاد. اما دانشجویی که هنوز پذیرش مقاله خود را دریافت نکرده و رساله او نیز از نظر استادراهنما مورد تایید نبوده و آماده دفاع نیست، نمی‌تواند مشمول بخشنامه قبلی باشد.»
قائم‌مقام معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی گفت: «دانشجویانی که رساله آنان آماده دفاع است باید در سامانه پژوهشیار ثبت‌نام کنند. پیش‌دفاع آنان به‌صورت مجازی برگزار می‌شود و نیاز به حضور فیزیکی در دانشگاه ندارند. بعد از برگزاری جلسه پیش‌دفاع نیز می‌توانند از رساله خود دفاع کنند. آن دسته از رساله‌هایی که توسط هیات داوران پیش‌دفاع مورد تایید قرار می‌گیرند بعد از حدود دو هفته می‌توانند در واحد دانشگاهی خود جلسه دفاع را نیز برگزار کنند.»
تمدید ترم با پرداخت 20درصد شهریه ثابت امکان‌پذیر است
برخی دانشجویان در تماس با «فرهیختگان» گفته‌اند تعداد کثیری از دانشجویان مذکور، ملزم به پرداخت شهریه تمدید ترم (به‌طور متوسط به ازای هر ترم تحصیلی معادل 4 تا 5 میلیون تومان و برای چندین ترم) می‌شوند و از این حیث، بار مالی سنگینی بر آنها تحمیل می‌شود. شمس در این‌باره نیز توضیح داد: «اگر دانشجو رساله را گرفته باشد، برای پرداخت تمدید شهریه با توجه به تاکیدات هیات‌رئیسه دانشگاه آزاد اسلامی نهایت همکاری با او انجام شده و تنها پرداخت 20درصد شهریه ثابت تمدید خواهد شد.»
او تاکید کرد: «به‌عبارت بهتر دانشجو بیشتر از 3 ترم، شهریه رساله را پرداخت نمی‌کند؛ مثلا در هر ترم اگر رساله او 18 واحد باشد، 3 تا 6 واحدی برای او ثبت شده و یک‌بار و فقط یک ترم شهریه متغیر را پرداخت می‌کند. اما اگر دوره تحصیلی او طولانی شود، تنها 20درصد شهریه ثابت را پرداخت می‌کند.»
* نویسنده: سارا طاهری، روزنامه نگار
مطالب پیشنهادی
