به گزارش «فرهیختگان»، توجه به بازیکن‌سازی و سرمایه‌گذاری در آکادمی‌ها و تیم‌های پایه معمولا در فوتبال اروپا با دقت زیادی انجام می‌شود اما این توجه در برخی تیم‌ها بیشتر است و آنها در سال‌های اخیر حاصل این سرمایه‌گذاری را به خوبی برداشت کرده‌اند. پنج باشگاه بازیکن‌ساز اروپایی طی پنج سال اخیر مبلغی حدود 1.4میلیون پوند از این راه درآمدزایی داشته‌اند که البته خریدهای آنها نیز در این آمار لحاظ شده است. پرورش استعدادهایی چون ماتیس دلیخت، ژوائو فلیکس، ادرسون، اکسل ویتسل، فابیو داسیلوا، الکس تلس و رودریگو حاصل این سرمایه‌گذاری بوده‌ که با فروش آنها درآمد زیادی به حساب این باشگاه‌ها واریز شده است. آژاکس درکنار سه باشگاه پرتغالی پورتو، بنفیکا و اسپورتینگ لیسبون همواره به‌عنوان تیم‌های بازیکن‌ساز در سطح اروپا مطرح بوده‌ و در سال‌های اخیر ردبول سالزبورگ اتریش هم به جمع آنها اضافه شده است.

هنر بازیکن‌پروری

این باشگاه‌ها نام خود را به‌عنوان کارخانه بازیکن‌سازی مطرح کرده‌اند و از این راه درآمد هنگفتی به دست آورده‌اند. آنها در پنج‌سال اخیر مجموعا 2.4میلیارد پوند از فروش بازیکن به دست آورده‌اند که حدود یک‌میلیارد آن را برای خریدهای جدید هزینه کرده‌اند. جالب اینکه طی همین مدت تنها دو باشگاه انگلیسی منچسترسیتی و منچستریونایتد مجموعا 1.4میلیارد پوند برای خرید بازیکن هزینه کرده‌اند.
درآمدزایی از طریق فروش بازیکن در فوتبال چندان جدید نیست اما این باشگاه‌ها این کار را به یک هنر تبدیل کرده‌اند و با برنامه‌ریزی مناسب و سرمایه‌گذاری بلندمدت در آکادمی خود توانسته‌اند درآمدهای خود را تا حد قابل‌توجهی افزایش دهند. معمولا از فروش بلیت، تبلیغات و اسپانسرینگ و همچنین حق‌پخش تلویزیونی به‌عنوان سه راهکار اصلی باشگاه‌های حرفه‌ای برای درآمدزایی نام برده می‌شود اما این تیم‌ها با اتکا به مربیان کاربلد و استعدادیاب‌های تیزبین خود توانسته‌اند راه چهارمی به‌نام انتقال بازیکن را به منابع مالی خود اضافه کنند.

طبیعی است که آنها به‌شدت روی آکادمی خود سرمایه‌گذاری می‌کنند تا بتوانند در رقابت‌های مختلف با تیم‌های بزرگ اروپایی رقابت کنند. این نکته را باید در نظر داشت که درآمد تیم‌ها در کشورهای آنها بسیار کمتر از لیگ‌هایی چون انگلیس، آلمان و اسپانیاست. مثلا در سال 2018 یک تیم لیگ برتری از طریق اسپانسرها و تبلیغات به‌طور متوسط رقمی حدود1.4میلیارد پوند درآمد داشت که این عدد در آلمان 1.2 میلیارد و در اسپانیا 0.9 میلیارد پوند بوده است. درحالی که در هلند هر باشگاه حدود 0.2میلیارد پوند از این طریق درآمد داشته و در اتریش و پرتغال هم این عدد به 0.1 میلیارد پوند می‌رسد. به این ترتیب این باشگاه‌ها برای رقابت با تیم‌های بزرگ در رقابت‌های اروپایی و قاره‌ای مجبورند بخش عمده‌ای از هزینه‌های خود را از طریق فروش بازیکن تامین کنند.

بنفیکا بین تمام این باشگاه‌ها بیشترین سود را از نقل‌وانتقالات خود داشته است و البته گران‌ترین فروش بازیکن را نیز به خود اختصاص داده است. این باشگاه در سال‌های اخیر نفراتی چون ادرسون، ویکتور لیندلوف، رائول خیمنز، روبن دیاز، لوکا یوویچ، نلسون سمدو و رناتو سانچز را به باشگاه‌های دیگر واگذار کرده است اما بیشتر درآمدزایی آنها از فروش ژوائو فلیکس بود که در ابتدای فصل گذشته در ازای 114میلیون پوند راهی اتلتیکومادرید شد. به این ترتیب آنها مجموعا در این پنج‌سال 677.33 میلیون پوند از فروش بازیکنان خود درآمد داشته‌اند که عدد بسیار بالایی محسوب می‌شود و نشان می‌دهد این باشگاه پرتغالی برنامه‌ریزی مدونی در این زمینه دارد و البته در بخش استعدادیابی نیز بسیار موفق عمل کرده است. آنها در تابستان جاری نیز روبن دیاز را با قراردادی 64 میلیون پوندی راهی منچسترسیتی کردند تا یک فروش پرسود دیگر را به نام خود ثبت کنند. نمانیا ماتیچ و اکسل ویتسل دیگر بازیکنان نامداری هستند که پیش از این در بنفیکا خود را مطرح کردند و راهی باشگاه‌های بزرگ اروپایی شدند.

تغذیه دیگر باشگاه‌ها

آژاکس از سال‌ها قبل به‌عنوان مهم‌ترین باشگاه اروپایی در تربیت بازیکن شهره بود و بسیاری از ستاره‌های بزرگ فوتبال هلند در این باشگاه پرورش یافته‌اند. گفته می‌شود هدف اصلی همه افرادی که در این باشگاه حضور دارند این است که یک بازیکن جوان را به ستاره‌ای نامدار تبدیل کنند. این تیم هلندی در پنج‌سال اخیر506.5 میلیون پوند بابت فروش ستاره‌های خود درآمد داشته که البته 235.3 میلیون نیز برای خریدهایش هزینه کرده است.

آژاکسی‌ها مدتی دچار افت شده بودند اما از فصل 11-2010 دوباره به کمک بازیکنان جوانی چون توبی آلدرویرلد، یان فرتونگی، کریستین اریکسن و دالی بلیند به قدرت برتر فوتبال هلند تبدیل شدند. نفراتی که سال‌ها بعد در لیگ برتر جزیره درخشیدند و هنوز هم این باشگاه مشغول تغذیه باشگاه‌های انگلیسی و سایر لیگ‌های معتبر اروپایی است. آنها در سال‌های اخیر تغییراتی در سیاست‌های خود ایجاد کرده‌اند که حضور ادوین فن‌درسار و مارک اورمارس بین مدیران تصمیم‌گیر باشگاه در این تغییرات اثر زیادی داشته است. به لطف این سیاست‌ها این تیم در 10 سال اخیر  چهار قهرمانی در لیگ کسب کرده و در سال 2019 نیز تا آستانه رسیدن به فینال لیگ قهرمانان پیش رفت اما درنهایت در نیمه نهایی مغلوب تاتنهام شد. البته بسیاری از ستاره‌های آن تیم در دو سال اخیر از این باشگاه جدا شده‌اند. فرانکی دی‌یونگ (77میلیون پوند) به بارسلونا، ماتیس دلیخت (77میلیون پوند) به یوونتوس، حکیم زیاش (38 میلیون پوند) به چلسی و دونی فن‌دبیک (40میلیون پوند) به منچستریونایتد مهم‌ترین جابه‌جایی‌های این تیم در سال‌های اخیر بوده‌اند.

پورتو نیز یکی از تیم‌های موفق در این زمینه بوده که البته همانند آژاکس مدت‌هاست که در این زمینه مشغول پرورش استعدادها یا خرید بازیکنان جوان و آینده‌دار از باشگاه‌های مختلف به‌خصوص آمریکای جنوبی با قیمت ارزان و فروش آنها به تیم‌های بزرگ است. این باشگاه در پنج سال اخیر 454 میلیون پوند بازیکن فروخته و 223.5 میلیون پوند نیز برای خریدهای خود خرج کرده است. ادر میلیتائو، جکسون مارتینز، الکس ساندرو و دیه‌گو دالوت مهم‌ترین بازیکنانی بودند که در سال‌های اخیر از این تیم پرتغالی راهی باشگاه‌های بزرگ شده‌اند و نامی برای خود دست و پا کرده‌اند. فابیو سیلوا 18ساله نیز آخرین محصول آکادمی باشگاه است که در تابستان در ازای 35میلیون پوند راهی ولورهمپتون شد. او درکنار ادر میلیتائو دو بازیکن جوانی بودند که در آکادمی این باشگاه رشد کردند و در سال 2019 قهرمانی لیگ جوانان اروپا را به همراه پورتو جشن گرفتند. این باشگاه به قدری به تیم‌های جوانان خود اهمیت می‌دهد که این جام را در کنار جام‌های قهرمانی خود در لیگ اروپا و لیگ قهرمانان در موزه باشگاه قرار داده است.

اسپورتینگ لیسبون هم که یکی از بزرگ‌ترین ستاره‌های تاریخ فوتبال را به دنیا معرفی کرده در این سال‌ها در پرورش استعدادها نقش مهمی داشته است. کریس رونالدو در 18سالگی از این باشگاه جدا شد و به منچستریونایتد رفت و مدتی بعد هم نانی راهی این باشگاه انگلیسی شد. برونو فرناندز نیز تازه‌ترین جابه‌جایی بین این دو باشگاه است که او هم در جمع شیاطین سرخ بسیار موفق ظاهر شده است و یکی از ارکان اصلی موفقیت‌های اخیر تیم در دو فصل اخیر محسوب می‌شود. فرناندز اگرچه محصول آکادمی باشگاه نیست اما تنها دوسال و نیم قبل از انتقال 68میلیون پوندی‌اش به لیگ انگلیس در ازای 9 میلیون پوند از سمپدوریا خریداری شد و این باشگاه پرتغالی طی مدت کوتاهی سود هنگفتی از فروش او داشت. اسپورتینگ طی این سال‌ها نفراتی چون آدرین سیلوا، ژوائو ماریو و اسلام سلیمانی را به فوتبال اروپا معرفی کرده و مجموعا از فروش آنها 385.4 میلیون پوند درآمد داشته است.

تازه‌ترین باشگاه‌هایی که به جمع تیم‌های ستاره‌ساز فوتبال اروپا پیوسته یک تیم اتریشی است که پیش از این کمتر مورد توجه قرار می‌گرفت. سالزبورگ با فروش ستاره‌هایی چون نبی کیتا به لایپزیگ که البته بعدا راهی لیورپول شد و ارلینگ هالند به دورتموند نامش را بیشتر مطرح کرد و به تازگی نیز دومنیک زوبوزلای را به لایپزیگ فروخته تا در مجموع از طریق انتقال ستاره‌های جوان خود307.5 میلیون پوند درآمد داشته باشد. آکادمی باشگاه در زمینی به مساحت 12هزار مترمربع قرار دارد و در آن 200 بازیکن از هفت کشور مختلف توسط 120 نفر آموزش می‌بینند و برای ورود به دنیای فوتبال آماده می‌شوند. برنامه‌ریزی این باشگاه اتریشی از سال 2014 وارد فاز تازه‌ای شد و آنها به تدریج شروع به فروش بازیکنان خود کردند که به نظر می‌رسید ستاره‌های آینده فوتبال هستند. با توجه به همسایگی آنها با آلمان و نزدیکی فوتبال دو کشور، تیم‌های بوندس‌لیگایی و به‌خصوص لایپزیگ که آنها هم جزء باشگاه‌های با برنامه و آینده‌دار فوتبال اروپا هستند، به مشتریان اصلی بازیکنان جوان سالزبورگ تبدیل شدند. به لطف داشتن چنین آکادمی پویا و فعالی آنها در هفت‌سال گذشته قهرمانی اتریش را جشن گرفته‌اند و تیم جوانان باشگاه نیز در سال 2017 قهرمان اروپا شد.

این باشگاه برنامه‌های درازمدتی در این زمینه در سر دارد و با ادامه این روند در سال‌های آینده می‌تواند به یکی از قطب‌های اصلی پرورش استعداد در اروپا تبدیل شود.