عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در گفت‌وگو با «فرهیختگان»:
به گزارش «فرهیختگان»، اینکه هنرمندان و اهالی حوزه فرهنگ از مطالبات یک ساله‌شان بگویند و بخواهند که کسی پاسخگویشان باشد چیز کمی نیست. قریب به یک سال است که فضای کشور درگیر ویروس منحوس کرونا است و خیلی‌ها در این یک سال دچار ضرر و زیان شدند، بیکار شدند. پولی برای پرداخت اجاره خانه نداشتند و خیلی مشکلات دیگر، که آن‌قدر این روزها از آن گفته شده است که دیگر حفظ شده‌ایم. اما در این میان به غیر از شنیدن و گوش دادن به حرف‌های اهالی هنر، مطمئنا باید کار دیگری هم برای آنها انجام داد، کاری که بتواند کمی از سختی و تلخی این یک سال کم کند یک وظیفه به عهده دولت است که باید برای آنها تسهیلات فراهم کند و با دادن این تسهیلات که به حق هم هست، از بارسنگینی که روی دوش‌شان است کم کند. هنرمندان در این شرایط از نمایندگان مجلس شورای اسلامی مطالبه دارند و در این میان نقش کمیسیون فرهنگی مجلس از همه کمیسیون‌ها بیشتر است. به بهانه تجمع و اعتراض اهالی تئاتر مقابل مجلس، به سراغ این موضوع رفتیم که اهالی هنر در حوزه‌های مختلف چه مطالباتی دارند و از طرف دیگر پاسخ اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس را هم در این مورد شنیدیم و این موضوع را بررسی کردیم که اهداف و وظایف کمیسیون فرهنگی مجلس چیست و در یک سال گذشته چقدر توانستند تعامل و همراهی با اهالی هنر را حفظ کنند؟
اهداف کمیسیون فرهنگی و تشکیل کمیته‌ها
یکی از کمیسیون‌های تخصصی مجلس شورای اسلامی، کمیسیون فرهنگی است. کمیسیونی که قرار است در وظایفی که برایشان مشخص شده حرکت کند و با توجه به جامعه تحت پوششش که اهالی فرهنگ هستند، کار سختی را به عهده دارند. در کمیسیون فرهنگی مجلس یازدهم، با تقسیم 4 حوزه بین اعضای کمیسیون سعی شده تا کارها بهتر پیش برود، غلامرضا منتظری یکی از اعضای این کمیسیون در گفت‌وگو با «فرهیختگان» در مورد این حوزه‌ها گفته است: «حوزه خانواده، زنان و جوانان، حوزه رسانه، هنر، فرهنگ عمومی و ارشاد اسلامی، حوزه گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع‌دستی و حوزه تربیت‌بدنی. اینها 4 حوزه‌ای هستند که اعضای کمیسیون با تقسیم‌بندی آن برای خود سعی دارند بهتر به موضوعات مختلف فرهنگی رسیدگی کنند.»
فارغ از این مدل تقسیم‌بندی‌ها و برنامه‌ریزی برای حل مسائل فرهنگی کشور که در دوره‌های مختلف مجلس با عناوین تکراری دیگری تغییر می‌کند، باید گفت آن چیزی که این روزها از جانب اهالی فرهنگ و هنر به‌عنوان طراحان اصلی محتوای فرهنگی در کشور شنیده می‌شود این است که نمایندگان‌شان صدای آنها را نمی‌شنوند. سطح تعامل و دسترسی اهالی فرهنگ و هنر با ساکنان بهارستان به صفر رسیده است.
از فرزندآوری تا فضای مجازی
برای اینکه بدانیم در چندماه گذشته چه مباحثی در کمیسیون فرهنگی مجلس مطرح شده است و آیا جلسه‌ای با اهالی فرهنگ و هنر داشته‌اند، به سراغ صفحه این کمیسیون در سایت مجلس شورای اسلامی رفتیم. گویا با توجه به شرایط ویژه‌ای که بر کشور به خاطر کرونا حاکم بوده است همچنان جلسه‌ای به صورت ویژه برای شنیدن صدای هنرمندان و اهالی فرهنگ برگزار نشده است. جلسات این کمیسیون، بیشتر معطوف به موضوعاتی همچون فرزندآوری یا فضای مجازی است. ضمن اهمیت این موارد، آن چیزی که اهالی فرهنگ و هنر با آن درگیر هستند شرایطی است که متاثر از بیکاری و تعطیلی یک سال اخیر حوزه‌های مختلف هنری است. اما همچنان نمایندگان مجلس از بخش مهمی از هنرمندان و اهالی فرهنگی دور افتاده‌اند. وقتی فاصله آن‌قدر زیاد است دیگر دغدغه‌های اهالی هنر را هم نخواهند شنید. با توجه به شرایط ویژه‌ای که بر اقتصاد فرهنگ و هنر حاکم است و هر روز رسانه‌های مختلف به آن می‌پردازند، بهتر است جلسه‌ای را با این موضوع برگزار کنند تا بتوانند تصمیم‌گیری درستی در این زمینه داشته باشند.
نایب‌رئیس کمیسیون فرهنگی: کرونا جلسات‌مان را تعطیل کرد
به بهانه این اتفاق و سوالاتی که از اعضای کمیسیون فرهنگی داشتیم به سراغ آنها رفتیم و غلامرضا منتظری، یکی از اعضای این کمیسیون جوابگوی سوالات‌مان می‌شود و درباره برنامه‌های این کمیسیون برای اهالی فرهنگ به‌ویژه موسیقی و تئاتر می‌گوید: «با توجه به اینکه این هفته، هفته حضور نمایندگان مجلس در حوزه‌های انتخابیه‌شان بود، نمایندگان در تهران حضور نداشتند و برای همین دوستان دیگر ما در کمیسیون فرهنگی حرف اهالی تئاتر را نشنیدند. برای همین قرار شد هفته آینده جلساتی را در خانه‌تئاتر بگذارند.»
او در مورد برگزاری جلساتی با حضور هنرمندان و اعضای کمیسیون فرهنگی اشاره کرد و گفت: «هفته آینده کمیسیون فرهنگی جلساتی را برگزار خواهد کرد و متولیان حوزه تئاتر و مدیران فرهنگ و ارشاد در این جلسه حضور خواهند داشت تا بتوانیم دغدغه‌های اهالی هنر را بشنویم، خیلی مهم است که آنها حرف‌هایشان را به ما بزنند و ما هم باید راه‌حلی برای این موضوع داشته باشیم. هنرمندان از اقشار فرهیخته و تاثیرگذار جامعه هستند و باید به آنها توجه ویژه شود. اینها افرادی هستند که پیام هنر ما را به همه جای دنیا صادر می‌کنند، برای همین باید به آنها توجه ویژه داشته باشیم. تا آنها را تکریم کنیم و حرف‌هایشان را بشنویم و هر کاری از دست‌مان برمی‌آید برایشان انجام بدهیم.»
از منتظری در مورد جلساتی که کمیسیون فرهنگی با اهالی فرهنگ تا به حال داشته است می‌پرسم و می‌گوید: «تا به حال با هنرمندان جلسه نداشته‌ایم اما با مدیران فرهنگی جلسه گذاشته‌ایم. البته اینکه دیداری با هنرمندان نداشتیم به خاطر این است که شرایط کرونا بر کشور حاکم است و نتوانستیم این جلسات را برگزار کنیم. قرار است از این به بعد با همه هنرمندان جلسه داشته باشیم. این کمیته‌هایی که در کمیسیون فرهنگی تشکیل دادیم، هر کدام مسئولیتی دارند و این مسئولیت‌ها باعث می‌شود تا کارمان را به صورت تخصصی دنبال کنیم. بنده هم در کمیسیون هنر و رسانه هستم و با توجه به مسئولیت نایب‌رئیسی در کمیسیون فرهنگی، همه تلاشم بر این است که بتوانم برای اهالی فرهنگ کاری بکنم و بتوانم خواسته‌هایشان را تا آنجا که ممکن است برآورده کنم.»
تئاتری‌ها و صدایی که هیچ‌وقت شنیده نمی‌شود
اهالی هنر نمایش همیشه از دورافتادگی مدیران فرهنگی از بدنه تئاتر کشور گلایه دارند. کهبد تاراج نویسنده و کارگردان تئاتر معتقد است مسئولان تئاتر را نمی‌شناسند و در این باره گفته است: «متاسفانه مسئولان تصمیم گیرنده و نهادهایی که برای این شرایط تعیین‌تکلیف می‌کنند نه‌تنها مخاطب تئاتر نیستند بلکه اصلا تئاتر را نمی‌شناسند. وضعیت تئاتر حتی قابل مقایسه با سینما هم نیست چون به هر حال سینما چه کم چه زیاد، مخاطب خودش را دارد اما وضعیت تئاتر این‌گونه نیست چون حتی اگر اعلام کنند که نمایش‌ها می‌توانند از هفته آینده فعالیت‌شان را آغاز کنند باز هم ما فرصتی برای تبلیغات، اطلاع‌رسانی و جلب اعتماد مخاطبان برای حضور در سالن‌ها را در اختیار نداریم. وضعیت تئاتر با سینما فرق می‌کند و نمی‌توان هر زمان که اراده کرد تماشاگران را به سالن‌های نمایش کشاند. متاسفانه با این وضعیت جامعه تئاتر تبدیل به گوشت قربانی شده است، بزرگان تئاتر هم عقب نشسته‌اند و منتظرند تا شرایط عادی شود و با در اختیار گرفتن امکانات و کمک‌هزینه‌های دولتی فعالیت‌شان را از سر بگیرند.»
کتاب ضرری کمتر اما ...
شاید حوزه نشر را باید به نسیت حوزه‌های دیگر وضعیتش را خوب بدانیم و بگوییم که به نسبت سینما و تئاتر حوزه نشر اوضاع بهتری دارد اما این حوزه هم با مشکلات زیادی دست‌وپنجه نرم می‌کند، کتابفروشی‌هایی که تعطیل شده‌اند چون صاحب کتابفروشی دیگر از پس خرج و مخارج کتابفروشی‌ای که با عشق آن را بنا کرده است برنمی‌آید و مجبور است کارش را به‌طور کامل تعطیل کند. چاپخانه‌داری که مجبور شده نصف پرسنلش را بیرون کند چون نمی‌توانسته حقوق آنها را بدهد. دستگاه‌هایی که فرسوده شده‌اند و دیگر کارایی لازم را ندارند و در این میان اگر دستگاهی هم خراب شود دیگر نمی‌توانند آن را تعمیر کنند یا جایگزینی برای آن انتخاب کنند. ناشرانی که مقروض هستند و در این یک سال این قرض‌ها هم بیشتر شده و به گفته یکی از اعضای اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در این یک سال تعداد زیادی از ناشرانی که دیگر نمی‌توانستند کتاب منتشر کنند زیاد شد و کرونا دست‌به‌دست مشکلات دیگر حوزه نشر گذاشت و زندگی را برای اهالی کتاب و نشر سخت کرد و همین چیزها باعث شد تا عطای این کار را به لقایش ببخشند. باید از نویسندگانی هم بگوییم که روزگاری کاروبارشان سکه بود اما وضعیت فعلی و اینکه کار در حوزه نشر دچار تغییر شده، باعث شده است دیگر کسی سراغ‌شان برای سفارش کتاب نرود و اگر خودشان هم بنویسند آنچنان ناشری برای چاپ کتاب‌هایشان وجود نداشته باشد و شرایط‌شان در این روزها آن‌قدر سخت است که با قرض گرفتن از اطرافیان سعی می‌کنند روزگارشان را بگذرانند.
سینما و سختی‌هایش
اهالی سینما هم در یک سال گذشته با مشکلات بسیاری مواجه بودند. سینمایی که تعطیل است و مردمی که نمی‌توانند به سینما بروند. از طرف دیگر تولید در این شرایط سخت باید انجام شود. روز شنبه 13 دی‌ماه گزارشی را در روزنامه «فرهیختگان» با عنوان «کارد به استخوان سینما رسید، کاری کنید!» منتشر شد و در آن گزارش به مسائل و مشکلات حوزه سینما اشاره کردیم. علی سرتیپی، تهیه‌کننده، پخش‌کننده و سینمادار ضمن انتقاد از تعطیلی ادامه‌دار سینماها گفت: «این دوستان فقط به‌ما می‌گویند تعطیل کنید و به دیگر جنبه‌های آن هیچ‌کاری ندارند. دیگر نمی‌دانند که همین یک جمله آنها که می‌گویند «تعطیل کنید» معنی‌اش آن است که من باید حتی درصورت تعطیلی، حقوق پرسنل، بیمه آنها، شارژ سنگین و دیگر هزینه‌های جاری سالن‌های سینما را متقبل شوم. پردیس‌های سینما چگونه باید بتوانند از پس مخارج کمرشکن خود برآیند و اینکه من تا چه زمان می‌توانیم به این شیوه، پرسنل و هزینه‌های جاری سالن‌ها را پوشش بدهیم؟ آن هم در شرایطی که هیچ افق روشنی از آینده سینماها در دست نیست و اصلا مشخص نیست که وضعیت سینماها طی سه ماه باقی‌مانده امسال و البته ماه‌های ابتدایی سال آینده به چه ترتیبی خواهد بود.»
موسیقی و ضررهای میلیاردی
همان ابتدای تعطیلی ناشی از شیوع ویروس کرونا، برای سرگرم کردن مردم به سراغ کنسرت‌های آنلاین رفتند، چند کنسرت هم برگزار شد و درآمدی هم بود؛ اما در حد همین برگزاری کنسرت‌های آنلاین ماند و دیگر کاری از دست‌شان برنیامد و همه چیز مسکوت ماند. محمد حسین توتونچیان تهیه‌کننده و ناشر حوزه موسیقی است. او در گفت‌وگویی که با مهر داشته است از ضررهایی می‌گوید که در این یک سال گریبانگیر اهالی موسیقی شده است و تاکید می‌کند: «در این شرایط، موسیقی نمی‌تواند به‌عنوان یک کالای ضروری مورد توجه قرار گیرد. نکته دیگری که وجود دارد بحث حس باورپذیری مخاطبان درباره قطع زنجیره شیوع بیماری و انگیزه آنها برای حضور مجدد در تالار‌های اجرای کنسرت است. همین اقشاری که موسیقی را می‌بینند و دوست دارند در جریان اجرا‌های زنده قرار بگیرند، طبیعتا به این سادگی‌ها برای حضور در سالن‌های کنسرت و اطمینان سلامتی راضی نمی‌شوند. این شرایط موضوعی است که به همین سادگی‌ها در ذهن تماشاگران نفوذ نمی‌کند، زیرا ما به همان اندازه که برای مراقبت و جدی گرفتن خطر کار تبلیغاتی کردیم باید به همان میزان یا حتی بیشتر برای دوران پساکرونا نیز تبلیغ کنیم. شرایطی که به‌زعم من دربرگیرنده یک پروسه طولانی است و زمان می‌برد که ضمیر ناخودآگاه تماشاگران چه در ایران و چه در دنیا ترس را از خود جدا کند و مطمئن شود که می‌تواند به سالن کنسرت مراجعه کند.»
او همچنین معتقد است باید یک جوری این ضررها برای اهالی موسیقی جبران پذیر شود و در این باره گفته است: «موسیقی و تئاتر در این اوضاع کرونایی بیشترین ضرر را دیده‌اند و کسی هم برایشان کاری نکرده است.»
* نویسنده: عاطفه جعفری، روزنامه‌نگار
مطالب پیشنهادی
