به گزارش «فرهیختگان»، نیاز روزافزون بخش‌های مختلف صنعت و خدمات کشور به افراد متخصص برای حل مسائل مربوط به آنان، یکی از نیازهای اصلی و پیشران توسعه اقتصادی یک کشور است. کشوری که برای پیشرفت و موفقیت خود از توانایی و توانمندی جوانان و نخبگان خود استفاده نکند، بی‌تردید به آنچه برای آن تلاش می‌کند دست پیدا نخواهد کرد. درواقع توسعه و آبادانی یک کشور در گرو استفاده بهینه از منابع و نیروی انسانی متفکر، خلاق و ایده‌پرداز است؛ نیرویی که با درک درست از چالش‌ها و مشکلات جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند، بتواند راه‌حل‌های درست، کارآمد و بهینه ارائه دهد. اما برای رسیدن به این هدف پیش از هر چیز باید بستری فراهم باشد تا نیازهای کشور به نخبگان و صاحبان ایده معرفی و سپس طرح‌ها و راهکارهای مناسب از سوی نخبگان و ایده‌پردازان و فناوران برای رفع نیاز کشور ارائه شود.

مسابقه ملی فن آورد یکی از همان بسترهایی است که از سال 93 توسط جمعی از نخبگان دانشگاه صنعتی‌شریف ایجاد شد تا هر‌ساله و در قالب این مسابقه استعدادهای خلاق، ایده‌های نو و صاحبان‌ فناوری‌‌های کاربردی شناسایی شوند. درواقع فن آورد مجموعه رقابت‌هایی است که مهارت‌های افراد متخصص، مستعد و نخبه را که برای حل مسائل سازمان‌ها مورد نیاز است، به‌صورت عملیاتی محک می‌زند. افراد و تیم‌های گوناگون روی یک چالش مشترک کار می‌کنند تا بهترین آنها مشخص و رتبه‌بندی شوند. فن آورد در این مسیر تاکنون توانسته است مهارت‌های بیش از 20 هزار نفر را به چالش بکشد.

این مسابقه در سال ۱۳۹۶ و پس از تایید رتبه‌بندی آن توسط دانشگاه صنعتی شریف به‌عنوان یکی از خدمات کلیدی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری به شرکت‌های دانش‌بنیان معرفی شد. سپس در سال ۱۳۹۷ به تصویب هیات‌امنای بنیاد ملی نخبگان رسید تا برگزیدگان آن همچون برگزیدگان رویدادهای ملی نظیر خوارزمی، شیخ‌بهایی، فارابی و رازی مورد تقدیر بنیاد قرار گرفته و از امتیاز آن بهره‌مند شوند.

  فن آورد از گذشته تا امروز

مجموعه مسابقات فن آورد از سال 1393 با طراحی اولین دوره مسابقات ملی مهارت‌سنجی در حوزه فناوری اطلاعات آغاز به‌کار کرد. این مسابقه در دانشگاه صنعتی‌شریف برگزار شد و بیش از 400 نفر از سراسر کشور در این مسابقه شرکت کردند. دوره دوم این مسابقات در 18 رشته‌-‌گرایش تخصصی برگزار شد و بیش از 3 هزار و 500 نفر از بهترین متخصصان کشور در آن شرکت کردند. پس از آنکه برگزاری دو دوره از مسابقه فن آورد با استقبال گسترده مواجه شد، دوره سوم آن در7 رشته و 17 گرایش تخصصی طراحی شد. در این دوره بیش از 10 هزار و 500 نفر از سراسر کشور در رشته‌های برنامه‌نویسی کامپیوتر، داده‌کاوی، گرافیک، برق الکترونیک، برنامه‌نویسی تلفن‌های هوشمند، معماری و جست‌وجوی منبع باز با یکدیگر رقابت کردند که پس از برگزاری مرحله اول، ۵۰۰ نفر که مهارت آنها احراز شده بود برای شرکت در مسابقه حضوری در دانشگاه صنعتی شریف دعوت شدند. پس از برگزاری سومین دوره رقابت‌های ملی فن آورد در سال ۹۵، دور چهارم این رقابت‌ها با حمایت موسسه کار و رفاه اجتماعی، مرکز همکاری‌های فناوری و نوآوری ریاست‌جمهوری، پارک فناوری پردیس، ستاد توسعه فناوری‌های نرم و هویت‌ساز و … در ۱۳ رشته برنامه‌نویسی کامپیوتر، برنامه‌نویسی تلفن‌های هوشمند، داده‌کاوی، برق الکترونیک، OSINT (جست‌وجوی هوشمند)، معماری، گرافیک، انیمیشن، کارآفرینی، Gamification، هوش، سرمایه‌گذاری هوشمند، مساله‌یابی در بیش از ۲۰ گرایش تخصصی در دو مرحله اینترنتی و حضوری برگزار و به نفرات برتر مجموعا بالغ بر ۵۰۰ میلیون تومان جایزه اهدا شد. در دوره پنجم این مسابقات نیز بیش از 3 هزار نفر شرکت‌ کردند. فن آورد به‌صورت سالانه در فصل پاییز و به میزبانی دانشگاه صنعتی‌شریف برگزار می‌شود.

فن آورد از سال ۹۶ شروع به برگزاری آزمون استخدام بخش خصوصی کرد تا بتواند در سطح وسیع‌تری پاسخگوی نیاز هزاران شرکت متقاضی این مجموعه باشد. از این رهگذر نیز تاکنون ده‌ها هزار نفر مشغول به فعالیت در حوزه‌‌های مختلف شده‌اند.

  سال 99 و ششمین دوره فن آورد

امسال ششمین دوره مسابقه فن آورد برگزار می‌شود. مجموعه رقابت‌های تخصصی فن آورد، دوره ششم خود را در قالب رشته برنامه‌نویسی کامپیوتر حول دو گرایش «مدیریت هوشمند ترافیک شهری» و «مدیریت هوشمند شبکه توزیع کالا» برگزار می‌کند که با دعوت از برنامه‌نویسان به این رقابت، مهارت‌های برنامه‌نویسی و فهم الگوریتم آنها به چالش کشیده خواهد شد. هر قسمت از این مسابقه در سه مرحله برگزار می‌شود؛ مرحله اول آن به‌صورت غیرحضوری(اینترنتی) است که از ابتدای دی‌ماه آغاز شده و تا روز چهارشنبه 10 دی ادامه دارد. در این مرحله صرفا اعضای تیم‌های شرکت‌کننده باید در سامانه این مسابقه ثبت‌نام کنند. تعداد نفرات هر تیم باید حداقل ۳ و حداکثر ۵ نفر باشد. در مرحله دوم که در ۲۵ و ۲۶ دی‌ماه برگزار خواهد شد، از بین تیم‌های ثبت‌نام شده در مرحله اول، حدود ۵۰ تیم برای هر گرایش با بررسی پاسخ‌های ارسالی در مرحله اول توسط کمیته علمی فن آورد انتخاب خواهند شد. مرحله دوم به صورت حضوری در شهر تهران برگزار می‌شود و ۵۰ تیم منتخب مرحله اول در محل مسابقات حضور یافته و طی یک رقابت پایاپای مهارت‌سنجی، ۱۰ تیم برتر آنها برگزیده خواهند شد. تیم منتخب در قالب ۲ گروه ۵ تیمی با یکدیگر رقابت خواهند کرد و از هر گروه، دو تیم برتر به مرحله نیمه‌نهایی راه یافته و با ۲ تیم برتر گروه دیگر در قالب ۲ گروه ۲ تیمی به رقابت می‌پردازند و درنهایت دو تیم به مرحله نهایی راه یافته و با یکدیگر به رقابت خواهند پرداخت. درنهایت به تیم‌های برتر هر گرایش جوایزی اهدا خواهد شد.

فرآیند برگزاری فن آورد این‌گونه است که بعد از اعلام فراخوان، متقاضیان از‌طریق سایت ثبت‌نام می‌کنند. کارفرمایان، شرکت‌ها و صاحبان کسب‌و‌کارها مسائلی را که اولا براساس نیاز واقعی آنان بوده و در حل آن دچار مشکل هستند یا توانایی حل‌شان را نداشتند یا راه‌حل‌های موجود برای آنها مقرون به‌صرفه نبوده را در بستر این سایت و فراخوان اعلام می‌کنند. این‌ مساله‌ها یا راهکارهایشان الزما از جنس فناوری‌های پیشرفته نیست و ممکن است از جنس مساله‌یابی و فنی باشد؛ زیرا رشته‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، هنر و مدیریت، صرفا معطوف به فناوری‌های‌تک نیست و ممکن است جوانب بازار را مدنظر قرار دهد. فن آورد درحال حاضر در ۸ دسته شغلی فناوری اطلاعات، مدیریت، مالی اداری، سلامت، آموزش، مهندسی و فنی اجرایی آزمون برگزار می‌کند و تاکنون بیش از ۵۰ هزار موقعیت شغلی ایجاد کرده است.

محمدحسین قمری، موسس و رئیس رقابت‌های تخصصی فن آورد درباره ششمین دوره این رویداد و جوایز تیم‌های برگزیده گفته است: «این مجموعه در قالب فصل دوم برنامه تلویزیونی در شبکه چهارم سیما برگزار خواهد شد که با دعوت از کلیه متخصصان حوزه برنامه‌نویسی به این رقابت، مهارت‌های برنامه‌نویسی و فهم الگوریتم آنها را به چالش خواهد کشید. در پایان این مسابقه تیم اول ۴۰ میلیون تومان جایزه نقدی، فرصت ویژه سرمایه‌گذاری ۲۰۰ میلیون تومانی؛ تیم دوم ۱۰ میلیون تومان جایزه نقدی، فرصت ویژه سرمایه‌گذاری ۱۵۰ میلیون تومانی و تیم سوم فرصت ویژه سرمایه‌گذاری ۱۰۰میلیون تومانی دریافت خواهند کرد. البته همراه با این جوایز امتیاز نخبگانی، امتیاز خلاق شدن استارتاپ یا شرکت و لوح تقدیر بنیاد ملی نخبگان به تیم‌های اول تا سوم اعطا خواهد شد.»

  محک‌زدن توانمندی در فن آورد

پویا تبریزی، یکی از شرکت‌کنندگان دوره گذشته مسابقه فن آورد که از ارومیه در این مسابقات شرکت‌ کرده بود در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «افرادی که در این مسابقه شرکت می‌کنند بیشتر به دنبال مهارت هستند. حتی کسانی که رشته تحصیلی آنها ارتباطی با صنعت ندارد، در این مسابقه شرکت می‌کنند تا توانمندی‌های خود را محک بزنند.» او معتقد است: «مسابقه فن آورد یک مسابقه جذاب و جالب و یک حرکت مبتکرانه است که نتایج آن به نیاز صنعت پاسخ می‌دهد و موجب ایجاد حلقه اتصال میان صنعت و دانشگاه می‌شود. معتقدم که فن آورد نمونه‌ای است که می‌تواند الگوی خوبی برای حل بسیاری از مشکلات روزمره بخش‌های دولتی و خصوصی کشور باشد. علاوه‌بر اینکه در این رویداد، تمام نخبگان و فناوران و افراد خلاق از تمام کشور گردهم جمع می‌شوند و از توانمندی‌های یکدیگر الگوبرداری می‌کنند.»
وی می‌گوید: «شرکت‌کنندگان در این مسابقه راه‌حل مشکلات کشور را پیدا می‌کنند و با توجه به اینکه این راه‌حل‌ها در قالب یک مسابقه کشف می‌شود، رقابت را بین افراد افزایش داده و هر شرکت‌کننده می‌کوشد تا از حداکثر توانایی و نبوغ خود در یافتن یک راه‌حل استفاده کند و در نتیجه دستاوردهایی که در پایان این مسابقه به‌دست می‌آید، دستاوردهای کاربردی و قابل استفاده است.»

  تنوع راهکار حل مشکلات

تبریزی معتقد است که فن آورد فقط یک رقابت نیست بلکه یک نمایش از میزان توانمندی‌های موجود در کشور است و این اعتقاد را تقویت می‌کند که استعداد و تخصص افراد و جوانان کشور، آینده را رقم می‌زند نه مدرک و نمره. درواقع فن آورد یک رقابت بسیار چالش‌برانگیز است که در قالب آن بهترین‌‌های هر حوزه شناخته می‌شوند. این چالش موجب می‌شود که من، به‌عنوان یک شرکت‌کننده تلاش کنم تا در رقابت با دیگران، بهترین باشم. بهترین‌شدن و بهترین بودن آینده شغلی من را می‌سازد و همین ‌انگیزه کافی است تا یک مسابقه در حدواندازه فن آورد برگزار شود.»

به عقیده وی مهم‌ترین مزیت این مسابقات، تنوع در ارائه راهکارهاست. این تنوع باعث می‌‌شود که صاحبان کسب‌وکارها گزینه‌‌های مختلفی برای انتخاب داشته باشند و با بررسی هرکدام، آنچه را که بیشتر به کار می‌آید را انتخاب کنند. این درحالی است که اگر قرار بود صاحبان کسب‌وکار در فضایی خارج از این مسابقه، راهکاری برای حل مشکلات خود انتخاب می‌کردند، قطعا متحمل هزینه‌های سنگینی می‌شدند و درنهایت هم این امکان وجود داشت که راهکار منتخب آنها، برطرف‌کننده چالش شغلی آنها نباشد.

  فن آورد یک مسابقه مساله‌محور است

علی‌اکبر اشکان، کارشناس رشته معماری و طراحی و صاحب یک استارتاپ در حوزه طراحی که در سال 95 در مسابقات فن آورد شرکت کرده است نیز در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با اشاره به دستاوردهایی که برگزاری چنین مسابقه‌هایی در حل چالش‌ها و مشکلات سازمان‌ها و نهادها دارد می‌گوید: «مسابقه در ذات خود یک رقابت سالم به همراه دارد و کسانی که به‌عنوان شرکت‌کننده در این مسابقه حضور دارند، درواقع چند هدف را دنبال می‌کنند؛ نخست آنکه بتوانند توانایی و دانش خود را عرضه کنند و از آنچه برای آن تلاش کرده و درس خوانده‌اند، ابتدا در جهت بهبود شرایط زندگی و کسب‌وکار خود استفاده کنند و در مرحله بعد، به حل چالش بخشی از جامعه کمک کنند. این هدف در قالب مسابقه فن آورد طی سال‌های گذشته برای بسیاری از نخبگان محقق شده است.»

به گفته وی فن آورد حلقه اتصال کارفرما و کارجو است منتها در این حلقه، کارجویان افراد نخبه و تحصیلکرده و خلاق هستند. درواقع فن آورد یک مسابقه مساله‌محور است به این معنا که به سراغ شرکت‌ها، سازمان‌ها و مراکز مختلف رفته و با احصای چالش‌ها و مسائل آنها، افرادی را به آنها معرفی می‌کند که می‌توانند این مشکلات را به بهترین نحو ممکن حل کنند. حال این مشکل می‌تواند دائمی یا مقطعی باشد. فرض کنید ارگانی مانند شهرداری قصد دارد با استفاده از ابزار رسانه‌ای خود یعنی بیلبوردهای شهری، فرهنگ کتابخوانی را ترویج کند. لذا نیاز به طراحانی دارد که بتوانند با توجه به فضا و امکانات موجود طرحی ارائه دهند که بیشترین تاثیرگذاری را داشته و با فرهنگ امروزه جامعه همخوانی داشته باشد، ‌مضاف بر اینکه طرح موردنظر خلاقانه و دارای ایده‌های نو باشد. یکی از ساده‌ترین کارکردهای مسابقه فن آورد همین است که می‌تواند طراحان برگزیده و خلاق که در پایان مسابقه به‌عنوان بهترین‌ها شناخته شدند را به شهرداری معرفی کرده و علاوه‌بر ایجاد شغل از توانمندی و خلاقیت نخبگان برای کمک به شهرداری و ترویج فرهنگ کتابخوانی استفاده کند. این، یعنی حل یک مساله چندوجهی.

  لزوم برگزاری استانی مسابقات فناور

اشکان می‌افزاید: «اگرچه مسابقه فن آورد یک رویداد جذاب برای نخبگان و دانشجویان به‌شمار می‌رود، اما طی سال‌های گذشته برگزاری این مسابقه با مشکلاتی نیز همراه بوده به‌ویژه برای کسانی که از شهرستان‌های دور برای حضور در این مسابقه ثبت‌نام می‌کردند و طی چند روز برگزاری مسابقه ناچار به حضور در تهران بودند. البته در مقاطعی نیز مسابقه به‌صورت استانی برگزار شد. معتقدم که برگزاری این مسابقه به‌صورت استانی نیز می‌تواند کارکردهای به‌مراتب بهتری داشته باشد چراکه نیازهای هر استان با توجه به شرایط استان در نظر گرفته می‌شود و به واسطه ظرفیت‌های موجود بومی به راه‌حل می‌رسد.»

وی به کسانی که خلاق و صاحب ایده هستند اما نمی‌دانند که برای استفاده از آن از کجا و چگونه باید شروع کنند، دو راه را پیشنهاد می‌کند و می‌گوید: «جوانان و نخبگانی که به دنبال دیده ‌شدن و ارائه ایده‌های خود هستند پیش از هر اقدامی می‌توانند به صورت خویش‌فرما، ایده و طرح خود را ارائه دهند. برای مثال به صورت خودجوش لگوی یک شرکت معتبر را طراحی و به شرکت ارائه دهند. همچنین می‌توانند به مناسبت‌های مختلف پوستر طراحی کنند و در فضای مجازی به اشتراک بگذارند. این حرکت می‌تواند نخستین گام در مسیر دستیابی به هدف باشد. علاوه‌بر این شرکت در مسابقه بهترین راه برای ارائه ایده است. وقتی در مسابقه شرکت می‌کنید، درواقع با صورت‌مساله واقعی مواجه هستند. می‌توانید خود را ارزیابی کنید و نقاط ضعف و قوت ایده خود را بشناسید و با بررسی نقاط قوت طرح‌های برتر، ایده خود را تقویت کنید. بسیاری از شرکت‌کنندگان در مسابقه فن آورد از همین مسیر، راه ورود به کسب‌وکار و خلق ایده‌های جدید را پیموده‌اند.»

 * نویسنده: زهرا فریدزادگان، روزنامه‌نگار