به گزارش «فرهیختگان»، مراکز آموزشی و دانشگاه‌های نظامی در دنیا یکی از مهم‌ترین مراکز آموزش مباحث نظامی و تسلیحاتی است که علاوه‌بر ارائه دروس مختلف، دانش‌آموختگان را با جهت‌دهی خاصی آموزش می‌دهند تا در آینده بتوانند از آنها در بخش‌های نظامی کشور استفاده کنند. البته آموزش‌های دانشگاهی روی مباحثی تمرکز می‌کنند که موردتوجه آن کشور باشد. موضوعی که در بسیاری از کشورهای دنیا مطرح است، ارتباط میان دانشگاه‌های نظامی و صنایع است و بسیاری از محققان و کارشناسان بر این باورند که جدیدترین فناوری‌ها و تولیدات هر کشوری ابتدا در صنایع نظامی تولید شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند و سپس روانه بازار شده و در‌اختیار عموم مردم قرار داده می‌شود. اما از جهت دیگر، بسیاری از تولیدات نظامی در موارد امنیتی و جنگی به‌کار می‌آیند که یکی از ماموریت‌های دانشگاه‌های نظامی در کشورهای مختلف همین موضوع است و تلاش می‌کنند با تربیت و آموزش نیروهای تازه‌نفس، بخش ارتش و نظامی خود را تقویت کرده و به‌روز و قدرتمند نگه دارند.

دانشگاه نظامی آمریکا

آمریکا یکی از کشورهای قدرتمند نظامی در دنیاست و دانشگاه‌های فعالی در این زمینه دارد که وظیفه آموزش و تربیت دانش‌آموختگان توانمند و علاقه‌مند به حوزه‌های نظامی را برعهده دارد تا از این طریق بتواند توان نظامی خود را قدرتمند کند.

آکادمی نظامی آمریکا: این آکادمی در «وست‌پوینت» آمریکا واقع شده و ماموریت آموزش و تربیت دانش‌آموختگان را برعهده دارد تا هریک از آنها بعد از فارغ‌التحصیلی رهبری متعهد به ارزش‌ها، افتخارات و کشورش باشد و برای انجام کارهای حرفه‌ای و خدمت به ملت به‌عنوان یک افسر ارتش آمریکا آمادگی داشته باشد. برنامه‌های آموزشی این آکادمی، دروس ساختاربندی‌شده دوره کارشناسی است که در آن تعادلی بین علوم جسمانی و مهندسی به‌همراه علوم اجتماعی و رفتاری به دانشجویان آموزش داده می‌شود. هدف این دروس، این است که دانشجویان بعد از فارغ‌التحصیلی بتوانند خلاقانه فکر و تصمیم‌گیری کرده و در موضوعات فنی و بین‌فردی، صاحب ایده باشند. آکادمی نظامی آمریکا در برنامه 15 تا 20 ساله‌ای که دارد، قرار است تا سال 2035 به بازسازی، بهینه‌سازی و مدرن‌سازی امکانات، توانایی‌ها، زیرساخت‌های توسعه علمی، نظامی و جسمانی خود بپردازد. این آکادمی از سال 1902 آغاز به‌کار کرد و تاکنون سه دوره تحولات عظیم را پشت‌سر گذاشته است که آخرین آن به اواسط دهه 1960 میلادی برمی‌گردد. اما مدیران آن دوباره دست به‌کار شده‌اند تا طی سال‌های آینده، تغییراتی را در این آکادمی ایجاد کنند که بیشتر روی گسترش فیزیکی بنای ساختمان و افزایش زیرساخت‌های بنا برای جذب تعداد بیشتر دانشجو است. اما در کنار آن، تمرکز بیشتر آکادمی روی گسترش توانمندی‌های این مرکز است. یکی از قابلیت‌هایی که این آکادمی روی آن کار می‌کند، استفاده از فناوری واقعیت مجازی به‌عنوان تاکتیکی جنگی است. این مرکز از مدتی پیش، همکاری خود را با آزمایشگاه تحقیقات کاربردی پن‌استیت آغاز کرد تا بتواند نمایش فناوری توفان مجازی را تسهیل کند. آنها به‌صورت نمادین و نمایشی، با استفاده از فناوری واقعیت مجازی، راه‌حلی را برای افزایش کشته‌ها در میدان جنگ ارائه دادند. به گفته مدیر مرکز شبیه‌سازی، راه‌حل توسعه شبیه‌سازی واقعیت مجازی است که در تحقیق و توسعه علمی برخی شرکت‌ها به‌کار می‌رود. به‌دلیل همه‌گیری کرونا و محدودیت‌های مسافرتی، نمایندگان شرکت‌ها برای ارائه محصولات خود قادر به حضور فیزیکی نخواهند بود و معرفی محصولات را از طریق وبینار عرضه می‌کنند. علاوه‌بر این فناوری، پهپادها، هدست‌های واقعیت مجازی و ربات‌های کوچک هم جزء پروژه‌هایی هستند که از سوی شرکت‌های مختلف به این آکادمی ارائه می‌شوند. مدیران و استادان آکادمی نظامی آمریکا، ابتدا اطلاعات و فناوری‌های جدید را به دست می‌آورند تا از این طریق بتوانند این فناوری‌ها را اجرایی و تولید کنند. از نمونه‌هایی که شرکت‌ها به آکادمی ارائه می‌کنند، ابتدا برای آموزش دانشجویان استفاده می‌شود. محاسبات کامپیوتری در این دانشگاه حتی از علوم کامپیوتر هم اهمیت بالاتری دارد، به‌طوری‌که دانشجویان از طریق آن، تجربه‌های آموزشی خود را بالا می‌برند. آزمایشگاه‌های شیمی مجهز به کامپیوترهای شبکه‌ای قدرتمندی برای ذخیره داده‌ها و آنالیز نتایج به‌دست‌آمده هستند و نیز در بخش‌های مهندسی نیز از پرینترهای سه‌بعدی برای خلق نمونه‌های فیزیکی اشیا استفاده می‌کنند که نمونه‌های کامپیوتری آنها را دانشجویان طراحی کرده‌اند.

مرکز آموزش مهندسی و سایبری این آکادمی، مجهز به تجهیزات پیشرفته است که امکان کارهای آزمایشگاهی مهندسی شهری و مکانیکی، مهندسی برق، علوم کامپیوتر و مهندسی سیستم‌ها را در آنجا فراهم می‌کند. این مرکز تاثیر بسزایی در علوم، فناوری، مهندسی، ریاضیات و صنعت دارد. تمام این امکانات، شرایطی را فراهم می‌کند تا دانشجویان راه‌حلی برای تجهیز یک ارتش فنی و مدرن در دنیای امروز تشکیل دهند.

دانشگاه نظامی ژاپن

آکادمی دفاع ملی ژاپن: بعد از زمین‌لرزه بزرگی که در سال 2011 در شرق ژاپن رخ داد، اهمیت وجود آکادمی دفاع ملی برای کشور بیش از هر زمان دیگری پررنگ شد. در آن زمان، اعضای نیروهای دفاع شخصی با امکاناتی قدیمی‌تر در کمک‌رسانی به زلزله‌زده‌ها کمک می‌کردند؛ ازاین‌رو، آکادمی ملی دفاع ژاپن نزد مردم این کشور جایگاه خاصی دارد. این آکادمی در سال 1952 در قالب دانشکده ایمنی راه‌اندازی شد و بعد از جنگ‌جهانی دوم، نام آن به آکادمی تغییر یافت. آکادمی دفاع ملی ژاپن تنها موسسه یکپارچه در این کشور است که آموزش‌های لازم را به دانشجویان افسری در حوزه‌های ارتش، نیروی دریایی و نیروی هوایی ارائه می‌دهد تا در آینده‌ای نزدیک به‌عنوان مدیران نیروهای دفاع شخصی ژاپن فعالیت کنند. امید می‌رود دانشجویانی که وارد این آکادمی می‌شوند در تمام حوزه‌ها ازجمله ذهنی، جسمی و روانی گسترش یابند. دانشجویانی که در این آکادمی تحصیل می‌کنند، ماموریتی ویژه دارند و آن، دفاع از ژاپن، استقلال مردم و حفظ آرامش و امنیت آنهاست. آموزش‌های مختلف و دشواری که با توجه به وجود امکانات و تجهیزات برتر به دانشجویان این مرکز داده می‌شود، آنها را برای مقابله با شرایط مختلف آماده می‌کند. آنها در سال اول تمام آموزش‌های نظامی را پشت‌سر می‌گذارند و در سال آخر، هرکدام از دانشجویان تعیین می‌کنند که طبق اولویت‌های شخصی و توانمندی‌های روحی و جسمی وارد کدام بخش اعم از نیروی دفاع شخصی زمینی، نیروی دریایی یا نیروی هوایی شوند و در سال‌های اول و دوم، شنا و اسکی را به‌طور حرفه‌ای آموزش می‌بینند. به‌عنوان بخشی از آموزش‌ها در آکادمی دفاع ملی ژاپن، دانشجویان طبق برنامه‌ای از پیش تعیین‌شده می‌توانند به مدت یک تا سه هفته از آکادمی‌های نظامی کشورهای دیگر چون برزیل، کانادا، چین، هند، روسیه، تایلند، انگلیس و آمریکا بازدید کنند. آنها همچنین فرصتی هم برای بازدید از آکادمی کشورهای استرالیا، هند، کره، روسیه، سنگاپور، تایلند، انگلیس و آمریکا را هم پیدا می‌کنند. در برنامه‌ای درازمدت، دانشجویان این آکادمی قادر خواهند بود به مدت یک سال در آکادمی نیروی هوایی کره و یک ترم هم در یکی از آکادمی‌های ارتش، نیروی دریایی یا نیروی هوایی آمریکا، نیروی ارتش، نیروی دریایی و نیروی هوایی فرانسه، به اضافه نیروی ارتش و دریایی کره، نیروی ارتش و هوایی آلمان، قطر، استرالیا و چند سال یا یک ترم در آکادمی آمریکا، فرانسه و استرالیا تحصیل کنند. همچنین آکادمی دفاع ملی ژاپن در کنار برنامه‌های بین‌المللی خود، دانشجوی خارجی هم می‌پذیرد، به‌طوری‌که حدود 100 دانشجوی افسری از کامبوج، اندونزی، لائو، مغولستان، میانمار، فیلیپین، کره، سنگاپور، تایلند و ویتنام پذیرش کرده است. بیشتر این دانشجویان خارجی سال اول را به آموختن زبان ژاپنی می‌پردازند و سپس به مدت چهار سال هم دروس آکادمی را فرامی‌گیرند و با کسب مهارت در دروس علوم، مهندسی و علوم اجتماعی، درنهایت با مدرک کارشناسی فارغ‌التحصیل می‌شوند.

دانشگاه نظامی انگلیس

آکادمی دفاع انگلیس: این آکادمی جزئی از وزارت دفاع انگلیس را تشکیل می‌دهد. هدف از راه‌اندازی آن گسترش آموزه‌های موردنیاز برای موفقیت در عملیات‌های دولت بوده است. دروس ارائه‌شده در این آکادمی به‌گونه‌ای طراحی شده که مهارت‌های شناختی دانشجویان بهبود یافته و افق‌ها و ظرفیت‌های فکری آنها توسعه یابد و به‌طورکلی، در طول این دوره‌ها، دانشجویان مهارت‌های تجاری، فناوری، علمی، استراتژی و رهبری خود را تقویت می‌کنند. این آکادمی سه شریک استراتژیک شامل کالج سلطنتی لندن، انگلیس و اروپا و دانشگاه کرانفیلد را دارد که حمایت‌های آموزشی و تسلیحاتی را از آنها به عمل می‌آورند. فناوری‌های نظامی در این آکادمی به سال 1772 برمی‌گردد که اهمیت آن در تحول صنایع بسیار موردتوجه قرار گرفت. یکی از مهم‌ترین بخش‌های این آکادمی در سال 1959 به بخش هسته‌ای تعلق گرفت که در آن علوم و فناوری‌های هسته‌ای آموزش داده می‌شد. نخستین رآکتور هسته‌ای کم‌قدرت انگلیس در همین آکادمی ساخته شد. مدتی بعد، دانشکده مهندسی دریایی در این آکادمی شروع به فعالیت کرد.

دانشگاه نظامی چین

دانشگاه‌های نظامی در چین با هدف جذب هزاران استعداد در ارتش چین، وزارت دفاع و سایر سازمان‌های تابعه چینی مانند بیمارستان‌ها و مدارس نظامی فعالیت می‌کنند. با افزایش نیاز به ساخت نیروهای مسلح قدرتمند، چین بیش از پیش به‌دنبال جذب استعدادهای نظامی است. دانشگاه پزشکی نظامی، دانشگاه ملی فناوری دفاعی و آکادمی نیروی هوایی رادار PLA جزء مهم‌ترین دانشگاه‌های نظامی چین محسوب می‌شوند.

 دانشگاه ملی فناوری دفاعی: طی 50 سال گذشته، این مرکز به دانشگاه جامع علمی، مهندسی، علوم نظامی، مدیریت، اقتصاد، فلسفه، ادبیات، آموزش، قانون و تاریخ تبدیل شده است. درواقع، این دانشگاهی کلیدی تحت نظارت وزارت دفاع و وزارت آموزش عالی چین است که با دو پروژه 211 و 985 به‌عنوان دو طرح ملی برای تسهیل توسعه آموزش عالی چین فعالیت می‌کند. این دانشگاه دولتی در سال 1953 در قالب آکادمی مهندسی ارتش تاسیس شد و درحال‌حاضر با 15 هزار و 500 دانشجو رتبه 501 دنیا را از آن خود کرده است. این دانشگاه از 10 دانشکده و بیش از 40 گروه، موسسه و آزمایشگاه، چهار آزمایشگاه اصلی ملی و یک آزمایشگاه کلیدی در سطح وزارت آموزش عالی تشکیل شده است. دانشگاه ملی فناوری دفاعی نقش اصلی در حوزه‌های مختلف ایفا می‌کند که 9 حوزه جزء حوزه‌های کلیدی ملی به شمار می‌روند. این دانشگاه در رشته علوم‌وفناوری کامپیوتر در سطح ملی مقام نخست را دارد و در دل آن، به تحقیقات علمی اهمیت زیادی داده می‌شود و از طرفی، در عرصه تحقیقات فناورانه، استفاده از تحقیقات در امور دفاعی، استراتژی توسعه، فلسفه و علوم اجتماعی نیز فعالیت می‌کند. زمینه‌های تحقیقاتی که در این دانشگاه انجام می‌شود بیشتر حول محور ریاضیات، فیزیک، دینامیک، هوافضا، علم مواد، کنترل اتوماتیک، مکاترونیک، رادار، ارتباطات، امنیت ناوبری، مهندسی الکترونیک نوری و مهندسی مدیریت می‌چرخد و تاکنون به دستاوردهای تحقیقات نوآورانه‌ای چون پیشرانه هایپرسونیک، کاتالیست‌های نوری، اطلاعات کوآنتوم، فناوری ‌THZ، فناوری نانومتر و میلیمتر، شناخت و بیوانفورماتیک دست یافته‌اند که منجر به تقویت سیستم نوآورانه ملی علوم‌وفناوری‌های دفاعی شده است.

دانشگاه‌های نظامی روسیه

دانشگاه نظامی وزارت دفاع فدراسیون روسیه: این دانشگاه از سوی وزارت دفاع روسیه هدایت می‌شود که یکی از قدیمی‌ترین مراکز نظامی روسیه به شمار می‌رود. این مرکز به‌عنوان پیشروترین مرکز آموزشی، روش‌شناختی و علمی نیروهای مسلح روسیه فعالیت می‌کند. این دانشگاه فعالیت خود را از سال 1919 به‌عنوان موسسه آموزش ارتش سرخ آغاز به‌کار کرد و سال‌ها بعد برای اولین‌بار حوزه‌های اقتصاد، بشردوستانه، حقوق و فلسفه در سطح دانشگاهی در این مرکز شروع به فعالیت کرد. به این ترتیب، دانشگاه روی 5 حوزه نظامی-بشردوستانه، نظامی-حقوقی، فلسفه-نظامی، امور مدیریتی-نظامی و امور مالی-نظامی تمرکز می‌کند. در کنار تمام مباحث آموزش داده‌شده، وظایف آموزش نظامی هم به‌طور فعال به دانشجویان داده می‌شود.

آکادمی علوم نظامی روسیه: این آکادمی به‌عنوان یک سازمان عمومی تحقیقاتی بین‌منطقه‌ای و غیردولتی روسیه فعالیت می‌کند. این آکادمی روی تحقیقات کاربردی نظامی و پایه تمرکز می‌کند. این آکادمی با گردهم آوردن دانشمندان برتر نیروهای مسلح، FSB, MVD و دیگر آژانس‌های امنیتی و صنایع دفاعی و نیز دانشمندان غیرنظامی کار می‌کند. حدود 30درصد اعضای دانشگاهی آن را هم اعضای خدمتگزار در نیروهای مسلح روسیه و دیگر آژانس‌های امنیتی تشکیل می‌دهند. مطالعه ماهیت تهدیدهای نظامی برای حفظ امنیت روسیه و راه‌های جلوگیری از جنگ و درگیری‌های مسلحانه، مطالعه ترکیب و محتوای منافع ملی روسیه و چگونگی اطمینان از امنیت نظامی این کشور، توسعه پایه‌های علمی دکترین نظامی، اصلاح نظامی و سازمان‌های دفاع جمعی CIS، پیش‌بینی سلاح‌های آینده و روش‌های استفاده از نیروهای مسلح، توسعه پروپوزال‌های علمی برای کاهش سلاح‌های تهاجمی استراتژیک در کشورهای دارای سلاح هسته‌ای و... ازجمله وظایف این آکادمی نظامی در روسیه به شمار می‌رود.

 *  مترجم: ندا اظهری