«سوره مهر» بدون بودجه دولتی می‌میرد

به گزارش «فرهیختگان»، رضا یزدانی، شاعر جوان حرف‌های جالبی درمورد سوره مهر دارد. مساله‌ای که شاید خیلی از شاعران و نویسندگانی که با سوره مهر کار کرده‌اند و کتاب‌هایشان در این انتشارات منتشر شده است با آن مواجه هستند و گلایه‌هایشان را بارها مطرح کرده‌اند، به‌بهانه تغییر مدیر نشر به سراغ یزدانی رفتیم و او هم صحبت‌هایش را در چند بخش مطرح کرد:

انتشارات سوره مهر را در حوزه هنر، ادبیات و اندیشه می‌توان جزء نشرهای تاثیرگذار و جریان‌ساز قلمداد کرد. انتشاراتی که از یک سو بودجه‌ و حمایت‌های کلان دولتی مانع تعطیلی آن می‌شود و از سوی دیگر قدرت رسانه‌ای پشت‌سر آن می‌تواند تکیه‌گاه محکمی برای ادامه‌ حیاتش باشد.

فعالیت‌‌های دو دهه‌ اخیر این نشر نشان داده است که تمرکز اصلی‌اش روی آثار حوزه تاریخ دفاع مقدس و انقلاب است و در این حوزه به برندسازی قابل قبولی رسیده است. اما نباید فراموش کرد مهم‌ترین قدرت رسانه‌ای که توانسته است سوره مهر را به این جایگاه اجتماعی برساند، تقریظ‌های مقام‌معظم‌رهبری بر تعداد قابل توجهی از کتاب‌های این نشر است. قدرت رسانه‌ای که قسمت هیچ نشری نشده است. هرچند به‌صورت انگشت‌شمار بعضی از آثار نشرهای دیگر هم از تقریظ رهبر کتاب‌خوان انقلاب بهره‌مند شدند اما در برابر تعداد آثاری که در سوره مهر این موفقیت را کسب کردند، ناچیزند.

از طرف دیگر از آنجا که این انتشارات دارای یک بازوی کارشناسی در قالب حوزه هنری است، تولیدات آن نیز از غربالگری کارشناسان این نهاد نیز بهره‌مند می‌شود. بازویی که برای نشرهای دیگر هزینه‌بردار است اما برای سوره مهر نه.

وقتی یک انتشارات از چنین پشتوانه‌ مالی و رسانه‌ای و محتوایی برخوردار است، قطعا نمی‌تواند به نشر آثار محدودی بپردازد و باید دایره‌ فعالیتش را گسترده کند. انتظاری که در نشر سوره مهر تا حدود زیادی برآورده شده به‌طوری که به نقل از مسئولان این نشر، روزانه یک کتاب به چاپ می‌رسانند.

یکی از معضلات و ایرادات نشرهای دولتی عدم‌اهتمام کافی برای تبلیغ و درنتیجه فروش آثار آنهاست. چراکه وظیفه‌ یک نشر دولتی صرفا چاپ اثر است و تعهدی برای به چاپ چندم رساندن آنها ندارد؛ البته خاصیت مدیران و کارمندان و بودجه‌های دولتی همین است؛ تعهد به وظیفه بدون تعهد به نتیجه.

بنابراین وقتی یک نشر دولتی سالانه ۳۶۵ عنوان کتاب به چاپ می‌رساند نباید انتظار داشت همه این کتاب‌ها را لااقل به چاپ دوم برسانند. چون نه وقت و امکانات کافی دارند و نه حتی در صورت به فروش نرفتن چاپ اول ضرری متوجه نشر می‌شود. همین است که هست!

پس ناشر دولتی ما نهایتا می‌تواند سالانه برای چند عنوان کتاب محدود مانور رسانه‌ای بدهد. ملاک انتخاب آن چند عنوان نیز غالبا خود مولف است و در بعضی موارد خود اثر. نمونه‌ عینی این ادعا تمرکز رسانه‌ای سوره مهر در حوزه شعر بر کتاب‌های فاضل نظری است. البته نه فقط فاضل نظری بلکه هر کتاب شعری که این شاعر معروف، تایید کند نیز وارد گردونه‌ مانور تبلیغی می‌شود‌. کتاب‌هایی تحت عنوان «شعر معناگرا» که آثار حلقه‌ شاگردان اوست. در مرحله بعد آثار سعید بیابانکی و ناصر فیض را هم می‌توان جزء کتاب‌های شعری به‌حساب آورد که برای سوره مهر مهم هستند.

پس شاعر یا نویسنده‌ای که در این دایره نگنجد، حتی اگر کتابش توسط سوره مهر چاپ شود باید خودش برای تبلیغ و حتی پخش کتاب زحمت بکشد وگرنه کتابش در انبار سوره مهر خاک می‌خورد. چیزی که در نشرهای حرفه‌ای و البته خصوصی مشاهده نمی‌شود.

هرچند بعضی مولفان به‌شخصه توانایی تبلیغ کتاب خود را دارند اما غالبا از چنین قدرتی برخوردار نیستند و درنتیجه آثار آنها محکوم به خاک خوردن هستند.

به‌نظر می‌رسد سوره مهر با این روندی که در پیش گرفته انتشاراتی ضررده است که بدون بودجه‌های دولتی یک روز هم نمی‌تواند دوام بیاورد. پس یا باید به فکر کاهش نشر آثارش باشد یا با گسترش سازمانی خود و ایجاد معاونت‌های موضوعی، تمرکز اصلی‌اش را به تبلیغ کتاب‌های خود اختصاص بدهد. مثلا برای حوزه شعر کارگروهی تخصصی تشکیل بدهد که از مرحله پیش از چاپ برنامه‌ریزی‌های رسانه‌ای و ترویجی برای هر کتاب شعری که منتشر می‌شود، انجام دهد و تمام تمرکزش فقط به این حوزه معطوف باشد.

در حوزه‌های دیگر هم وضع به همین منوال است. وگرنه چاپ رفع تکلیفی کتاب نه‌تنها کمکی به فرهنگ عمومی نمی‌کند بلکه اتلاف و اسراف بیت‌المال است.