آمار بهانه است

به گزارش «فرهیختگان»، فرزین طاهری،کارشناس موسیقی طی یادداشتی در روزنامه «فرهیختگان» نوشت: یکی از بهترین راه‌های فرار از پاسخگویی پرسش است، این راه را وکیل از وزیر آموخته و مسئول پایین‌دستی از بالادستی و این زنجیره تا قاعده جامعه پیش رفته است. در مصاحبه‌ای که اخیرا سایت موسیقی‌ما با رجب‌پور تهیه‌کننده موسیقی پاپ امروز و سبک‌های دیگر در فردا داشته، نکاتی عنوان و آماری داده شد که بررسی آن خالی از لطف نیست.

آقای رجب‌پور در بخشی از این مصاحبه گفت: «مخاطب موسیقی پاپ امروز ۷۰ درصد افت کرده و طرفداران موسیقی پاپ، مخاطب خوانندگان خارج از ایران شدند.»

نخست اینکه این آمار چگونه گرفته شده است؟ غیر از این است که آمار تخصص می‌خواهد و محاسبه آماری کارشناس؟ و غیر از این است که هر سخنران در ارائه هر آمار قابل دفاع، منبع سنجش آمار را ذکر می‌کند؟ بی‌‌شک خیر، اما سال‌هاست که ما ایرانی‌ها شاخه‌‌ای به علم آمار افزوده و بر آن تکیه می‌کنیم به نام علم خودآماری که صرفا به سنجش آرای اطرافیان خودمان می‌پردازد.

جناب رجب‌پور هم یحتمل با بررسی سلیقه حال ‌حاضر اطرافیان خودشان به این نتیجه رسیده‌اند که موسیقی پاپ ۷۰ درصد مخاطب خود را از دست داده و آنها جذب خوانندگان آن سوی آب‌ها شده‌اند. باید صادق باشیم خوانندگانی که از ابتدای انقلاب به نام خوانندگان لس‌آنجلسی شهره شده‌اند، تقریبا به یک اندازه مخاطب داشتند، گرچه در دهه‌های متفاوت یا آلبوم‌هایی که نقطه عطفی در کارنامه یکی‌شان بوده یا ظهور چهره جدید، نمودار مخاطب لحظه‌ای یا دوره‌‌ای نفسی در اوج کشیده و به جای همیشگی خود بازگشته است.

آقای رجب پور باهوش است، حساب قران و ریالش را خوب می‌داند، چون خودش گفته فرهنگی نیست، بیزینس‌من (Businessman) است. بنابراین در نظام مقایسه، تعداد سرفصل‌هایش کم است و در بررسی سلیقه مخاطب تعداد سرفصل‌ها بیشتر.

در مصاحبه با سایت موسیقی‌ما، شاید به نظر برسد ایشان بخش اعظمی از مخاطب نوجوان و جوان که خوراک‌شان با موسیقی زیرزمینی تامین می‌شود را فراموش کرده اما نه، چون دقایقی بعد به نقطه‌ای اشاره می‌کند که نشان می‌دهد رجب‌پور خوب می‌داند در آن بخش پول نهفته است؛ موسیقی رپ.

ایشان در دفاع از مخاطبان نوجوانی پرداخته که مسئولان سهم و علاقه‌ آنها به موسیقی را پرداخت نمی‌کنند چون مسئولان اساسا تفاوت سبک‌ها را نمی‌دانند و تنها از اسامی سبک‌ها وحشت دارند و بعد از آن راک و جاز را مثال می‌زند.

حالا با دیدن صفحه اینستاگرام شرکت آقای رجب‌پور کاملا می‌توان فهمید که بعد از امثال حامد همایون و دوستان دیگرش، افراد جدید چه کسانی هستند، تعدادی جوان که مثلا رپ می‌خوانند.

از اهل تفکر و اساتید در هنر شنیدیم، آنکه زیاد ارائه دهد و آن که زیاد تولید می‌کند، بی‌شک از عمقش کاسته و کم وزن می‌شود. همه می‌دانند خاستگاه رپ کجا بوده و چه هدفی داشته، امروز هم، هرآنکه همین هدف را در این سبک پی گرفته پی‌اش را گرفته‌اند و یا فراری شده یا بی‌صدا.

اما حالا که جای خالی درآمدش در بازار موسیقی احساس می‌شود، دوستان، اعتراضی نمادین می‌کنند و دیگر دوستان به نشانه اثبات وجود دموکراسی مجوز آلبوم‌ها و کنسرت‌های رپ را صادر می‌کنند و مخاطب هم کیفور از اینکه عطر یاس اعتراض موسیقی رپ را در کشور غریبه با هیچ‌کس شریک نشده، چشم‌ها را می‌بندد و «امینم» را لمس می‌کند. غافل از اینکه سانسور از همان انتخاب، کارش را کرده و چیزی که به گوش می‌رسد شیر بی‌یال و دم و اشکمی است که شباهتی به هم‌نوعان واقعیش ندارد. این می‌شود محصول تهیه‌کنندگانی که خود را مرد تجارت می‌دانند نه فرهنگ.

 همین موسیقی پاپ امروز که جناب رجب‌پور به کاستی ۷۰ درصدی مخاطبش معترض است دستپخت چه کسی است؟

فقط لطفا نگویید ارشاد که از ارشاد بزرگ‌ترش در سانسور- در همه جهان- نتوانسته مانع نشر هنر ناب باشد.

 اگر آمار جناب رجب‌پور غلط باشد باید بسیار غمگین بود که متولی و تولید‌کننده موسیقی پاپ آمارش غلط است و چنانچه آمار درست باشد باید از خودشان سوال کرد که واقعا انتظار دیگری از این نتیجه داشتید؟

وقتی شما خودتان فرمودید دغدغه فرهنگی ندارید و برای پسند مخاطب موسیقی تولید می‌کنید باید می‌دانستید که معدن پرباری را از دست خواهید داد.

موسیقی‌ها، فیلم‌ها و نمایش‌هایی که در 10 سال گذشته برای پسند مخاطب ساخته شده را به خاطر دارید؟

شاید بگویید اتفاقا وظیفه آن آثار سرگرم کردن مخاطب در همان سال‌ها بوده است. بله این ابتدایی‌ترین انتظار است، اما نتیجه این خواهد شد که امروز می‌بینید، مخاطب از موسیقی پاپ دور نشده، بلکه از روش‌های تولید کارخانه‌ای و تکراری شما خسته شده است.

کدام یک از خوانندگان و ترانه‌سرایان و آهنگسازان گذشته برای مخاطب آثار ساختند؟ بخشی که در خاطر ماندند، حال دل‌شان را روایت کردند. همین است که تا امروز حتی خود شما هم اثر ۴۰ سال گذشته را گوش می‌کنید، همین است که حتی اگر همان خواننده با کبر سن و ضعف جسمانی در اجرا کار جدیدی خلق کند باز همه گوش خواهند کرد.

او هنوز مخاطبش را از دست نداده که بیشتر هم شده، شاید امروز، حساب فروش بلیت‌هایش برایش مهم باشد اما اعتبارش از تکیه به دیروزش برآمده است. ولی بعید می‌دانم صدای ۳ سال گذشته افراد تولیدی‌تان را حتی خودتان گوش کنید.

شفاف‌تر از این نمی‌توان گفت، اگر سلیقه مخاطب موسیقی پاپ تغییر کرده و موسیقی پاپ اقبالش را از دست داده این دقیقا نتیجه سال‌ها فعالیت امثال شماست. هر چقدر در کارخانه تولیدی شما محصولات روی نوار نقاله جلوتر می‌آیند، تاریخ مصرف‌شان کوتاه‌تر می‌شود. شما به‌عنوان سرمایه‌گذار و برداشت‌کننده در این حوزه چند مثال بیاورید که در سال‌های اخیر، تحت حمایت شما ساخته شده و فاخر باشد. تنها چند مثال از کارنامه‌تان بیاورید که شعر و ترانه‌اش به بند تونبان شاعر وصل نباشد. یا ملودی‌سازش، پیانو را با دهن نزده باشد و خواننده‌اش در حین اجرا داخل استودیو، چشمش به لبخند رضایت شما بسته بوده و از عمق دلش خوانده باشد.

امروز هم دل شما برای نوجوانانی که سبک موسیقی مورد علاقه‌شان در جامعه نیست، نمی‌سوزد، شما نگران سرعت کند گردش حساب خود، در دوران کرونا هستید. آمار بهانه است.