به گزارش «فرهیختگان»، بخش زیادی از درآمدهای دانشگاه‌های دنیا از منبع شهریه‌ها و هزینه‌های دانشجویی تامین می‌شود که در کنار بودجه‌های نسبتا محدودی که دریافت می‌کنند، می‌توانند از این درآمدها، هزینه‌های خود را فراهم کنند. البته در این میان، سهم بزرگی از درآمدهای دانشگاه‌های دنیا را دانشجویان بین‌المللی به خود اختصاص می‌دهند و بسیاری از دانشگاه‌ها به این شهریه‌ها وابستگی زیادی دارند. شیوع همه‌گیری کرونا و به‌دنبال آن، بسته شدن مرزها و بازگشت دانشجویان بین‌المللی به کشورهای خود و از سوی دیگر، تعطیلی دانشگاه‌ها برای کاهش شیوع ویروس و آنلاین شدن کلاس‌های آموزشی، کاهش چشمگیر دانشجویان بین‌المللی را به‌دنبال داشته که نتیجه آن، کاهش شدید درآمد دانشگاه‌ها و بروز مشکلات اقتصادی برای آنهاست.

  کاهش 40درصدی درآمد 4 دانشگاه انگلیس

آمارهای جدید به‌دست‌آمده از برترین دانشگاه‌های انگلیس نشان می‌دهد که آنها با حدود نیم میلیارد پوند کاهش درآمد ناشی از افت شدید دانشجویان بین‌المللی مواجه شده‌اند. پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که حدود چهار موسسه آموزشی در انگلیس که تعرفه‌های ثبت‌نامی بسیار بالایی دارند به‌دلیل شیوع کرونا با افت بیش از 40درصدی درآمد روبه‌رو شده‌اند. این گزارش‌ها بیانگر آن است که به‌رغم مشکلات ایجادشده بر اثر بحران کرونا و به لطف جذب کلی دانشجویان در سال تحصیلی 2021-2020، از آنچه پیش‌بینی می‌شد، موقعیت کلی مالی این بخش مناسب است.

با وجود این، کارشناسان هشدار داده‌اند که این عملکرد به‌ظاهر مناسب، تصویری کلی از هر فرد را نشان نمی‌دهد. مساله‌ای که در انگلیس مطرح می‌شود، این است که در بیشتر ارائه‌کنندگان سیستم‌های آموزشی، معمولا نگرانی نسبت به متغیرهای مالی کوتاه‌مدت وجود ندارد، اگرچه گروه‌های کوچکی هم هستند که از نزدیک کنترل می‌شوند. گزارش‌های آماری متعددی، داده‌های مالی واقعی دانشگاه‌ها را در سال 2019-2018 با پیش‌بینی‌های سال گذشته همین موسسات و سال 2021- 2020 مقایسه کرده و درآمد کلی پیش‌بینی‌شده حکایت از کاهش حدود 700 میلیون پوندی در سال جاری بوده است. این افت درآمد چیزی بیش از 600 میلیون پوند از منبع درآمد شهریه‌ای دانشجویان بین‌المللی و 200 میلیون پوند از منبع درآمد فعالیت‌هایی چون پذیرایی و برگزاری کنفرانس‌ها را شامل می‌شود. پیش‌بینی می‌شود درآمدهای تحقیقاتی با از بین رفتن ویروس کرونا مانند سال 2020-2019 به حدود 200 میلیون پوند افزایش یابد.

به گزارش تایم، همین آمارها نشان می‌دهد که بزرگ‌ترین ضربه‌ای که دانشگاه‌های انگلیس در افت درآمدهای به‌دست‌آمده از شهریه دانشجویان بین‌المللی داشته‌اند، 458 میلیون پوند به ازای هر سال بوده است که حدود 13درصد افت را دربرمی‌گیرد. اگرچه همین مقدار کاهش درآمد دانشگاه‌ها هنوز هم در مقایسه با درآمد شهریه‌ای دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا در سال 2019-2018 افزایش یافته، اما برخی موسسات آموزشی هم هستند که به نظر می‌رسد با کاهش شدیدتری روبه‌رو شده‌اند. پیش‌بینی می‌شود که حدود 12 موسسه آموزشی با تعرفه ثبت‌نامی بالا با بیش از 40درصد کاهش درآمد به‌دست‌آمده از دانشجویان بین‌المللی مواجه شده باشند. طبق این گزارش، انتظار می‌رود بخش آموزش در جریان نقدینگی عملیاتی حدود 59.2درصد معادل 1.2 میلیارد دلار در سال جاری نیازمند باشد. در دانشگاه‌هایی با تعرفه بالا، این کاهش از حدود هفت تا یک درصد درآمد را شامل می‌شود.

کارشناسان با این اوصاف انتظار دارند که میزان نقدینگی بخش آموزش دانشگاه‌های انگلیس در سال تحصیلی 2021- 2020 تا بیش از 16درصد کاهش یابد که به‌دنبال کاهش عملکرد مالی حاصل شده اما هنوز این نقدینگی بالاست و حدود 10.3 میلیارد پوند را دربرمی‌گیرد. در همین حال، انتظار می‌رود میزان کلی مازاد این مبلغ، درآمدی کمتر از هزینه اما بدون احتساب برآورد بدهی بازنشستگی باشد که از 3.8 میلیارد پوند در سال 2019- 2018 به دو میلیارد پوند در سال 2021- 2020 کاهش می‌یابد که حدود 5.8درصد از درآمد را شامل می‌شود. هشدارهایی در این گزارش نسبت به عدم قطعیت در امور مالی دانشگاه‌ها در دوران همه‌گیری و ارزیابی‌های طرح بازنشستگی وجود دارد. همه این موارد بر این نکته تاکید دارند 2021-2020 آخرین سالی است که دانشجویان اتحادیه اروپا می‌توانند با شهریه یکسان و با حمایت مالی مشابه حمایت از دانشجویان انگلیسی در سیستم آموزش عالی این کشور تحصیل کنند. جزئیات روابط آینده انگلیس با اتحادیه اروپا درحال‌حاضر، مشکلاتی را برای دیگر فعالیت‌های مربوط به اتحادیه اروپا در بخش آموزش عالی انگلیس ایجاد کرده است. مدیر اجرایی سازمان دانشجویی انگلیس معتقد است که داده‌های مالی جدید نشان می‌دهد که اثرات کروناویروس روی امور مالی دانشگاه‌ها به اندازه‌ای که در ابتدا تصور می‌شد، نبوده است؛ البته این افت درآمد در همه دانشگاه‌ها به یک اندازه نیست.

 افت بی‌سابقه دانشجویان خارجی در آمریکا

تا پیش از شیوع کووید-19، آمریکا نخستین کشور دنیا در زمینه جذب دانشجویان بین‌المللی به شمار می‌رفت اما با شیوع این ویروس در آمریکا، حالا اوضاع به‌گونه‌ای شده است که دانشجویان کمتری برای تحصیل به این کشور می‌آیند و چنین وضعیتی، دانشگاه‌ها و کالج‌ها را در شرایط دشواری قرار داده است. تعداد دانشجویان بین‌المللی در آمریکا برای اولین‌بار در تاریخ این کشور طی سال تحصیلی 2020-2019 به کمتر از 1.8درصد رسیده است. در ترم پاییز 2020، طبق آمارهای به‌دست‌آمده از آموزش عالی این کشور، تعداد دانشجویان بین‌المللی که در آمریکا و به‌صورت آنلاین در این موسسات مشغول تحصیل هستند، به‌دلیل تاثیر همه‌گیری حتی بیشتر از 16درصد کاهش داشته است. این کاهش ناگهانی ثبت‌نام دانشجویان بین‌المللی در سال گذشته 1.8 میلیارد دلار به اقتصاد آمریکا ضربه وارد کرد.

به گزارشcnbc ، در دانشگاه‌ها و کالج‌های آمریکا بیش از یک میلیون دانشجوی خارجی مشغول تحصیل هستند که همین تعداد در سال 2020-2019 حدود 38.7 میلیارد دلار به اقتصاد آمریکا تزریق کرده‌اند. این سهم مالی از دانشجویان بین‌المللی در مقایسه با سال تحصیلی گذشته بیش از چهار درصد کاهش داشته است. سال‌هاست که آمریکا شاهد هجوم شمار زیادی از دانشجویان بین‌المللی به‌ویژه از چین است. طبق آخرین داده‌ها، پیش از شیوع کرونا، حدود 370 هزار دانشجوی چینی در این کشور مشغول تحصیل بوده‌اند. بیش از نیمی از این دانشجویان بین‌المللی در رشته‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات تحصیل می‌کردند که در این میان، رشته‌های مهندسی، ریاضی و علوم کامپیوتر از پرطرفدارترین رشته‌های دانشگاهی بین دانشجویان بین‌المللی است. محدودیت‌های ویزای دانشجویی که در سال گذشته از سوی آمریکا اعمال شد، یکی از علل کاهش گرایش دانشجویان بین‌المللی برای تحصیل در آمریکا بود که پیش از شیوع کرونا دامنگیر این کشور شد. اما همه‌گیری کرونا هیزم این آتش را افروخته‌تر و این کاهش را چشمگیرتر کرد.

البته برخی کارشناسان بر این باورند که هنوز اثرات همه‌گیری روی ثبت‌نام دانشجویان بین‌المللی به‌طور کامل بررسی نشده و آماری که آمریکا سال آینده ممکن است با آن مواجه شود، خبر از بروز یک فاجعه می‌دهد که حتی ممکن است برخی دانشگاه‌ها را به مرز ورشکستگی برساند. در کل، بسیاری از دانشجویان در ترم پاییز دانشگاه‌ها با توجه به اینکه اغلب آموزش از راه دور و آنلاین را در اولویت فعالیت خود قرار داده‌اند، از شرکت در کلاس‌ها سر باز زدند. ثبت‌نام دانشجویان مقطع کارشناسی در ترم پاییز بیش از چهار درصد افت داشته؛ به‌طوری‌که شمار دانشجویان سال اولی با کاهش 13درصدی نسبت به سال گذشته مواجه بوده است که بیشترین افت طی سال‌های اخیر در آمریکا را در این مقطع تحصیلی نشان می‌دهد. ثبت‌نام دانشجویان بین‌المللی به‌طور اختصاصی در مقطع کارشناسی 15درصد و در مقطع تحصیلات تکمیلی هشت درصد کاهش را نشان می‌دهد. حتی پیش از همه‌گیری کرونا هم، برخی دانشگاه‌ها به‌دلیل مشکلات بودجه‌های دولتی در بخش آموزش عالی با مشکلات مالی زیادی روبه‌رو بوده‌اند و همین امر نشان می‌دهد چرا بسیاری از کالج‌ها و دانشگاه‌ها برای تامین درآمد تا این اندازه وابسته به دانشجویان خارجی و پرداخت شهریه از سوی آنها بوده‌اند. این قبیل دانشگاه‌ها هزاران نفر از کارمندان خود را به‌دلیل صدها میلیون دلار خسارت مالی از کار برکنار و برخی از آنها نیز بعضی برنامه‌های آموزشی دانشگاهی را تعطیل کرده‌اند تا در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنند.

 کاهش 20درصدی دانشجوی بین‌المللی در استرالیا

با شیوع همه‌گیری کرونا در دنیا، سیستم آموزش عالی در استرالیا هم مانند دیگر کشورها با تعطیلی روبه‌رو شد و کلاس‌های درس به‌صورت آنلاین دنبال شدند. علاوه‌بر این، بسیاری از مشاغل از بین رفت و درآمدهای شهریه‌ای دانشگاه‌ها با کاهش شدید مواجه شد و به‌دلیل افت بودجه‌های دولتی به دانشگاه‌ها، این مراکز آموزشی فشارهای زیادی را متحمل شدند. دانشگاه‌هایی که به‌دلیل بودجه‌های پایین دولتی مجبور به جذب دانشجوی بین‌المللی بودند، با همه‌گیری کرونا و بازگشت دانشجویان به کشورهای خود، دچار کاهش درآمدهای شهریه‌ای شدند و همین امر، باعث بیکاری بسیاری از کارمندان دانشگاه‌ها شد. طبق آمارهای به‌دست‌آمده، دانشگاه‌ها مدعی شده‌اند که به‌دلیل تاثیر کووید-19، تا سال 2023 با خسارت 16 میلیارد دلاری روبه‌رو خواهند شد. دانشگاه‌های این کشور با پیش‌بینی خسارت 3.1 تا 4.8 میلیارد دلاری در سال جاری درتلاشند با ارائه بسته‌های کمک صنعتی و ایجاد شرایطی مساعد برای ویزای دانشجویی، شرایطی را برای حضور راحت‌تر دانشجویان بین‌المللی در کشور فراهم کنند تا از طریق شهریه‌های دانشجویان بین‌المللی بتوانند جانی دوباره به دانشگاه‌های در معرض ورشکستگی ببخشند. برآوردها حکایت از آن دارد که حدود 21 هزار شغل به‌خاطر همه‌گیری کرونا در بخش آموزش عالی از بین رفته است. این هشدارها دولت استرالیا را بر آن داشت تا کمکی 18 میلیارد دلاری را برای دانشگاه‌ها اختصاص دهد اما از اعطای بودجه اضافه خودداری کرده است.

به گزارش گاردین، دانشگاه‌های استرالیا تلاش می‌کنند با مدل‌سازی‌های جدید، آمار دانشجویان بین‌المللی را که در دوران کرونا با افت شدیدی روبه‌رو شده، تا سال 2022 به زمان قبل از همه‌گیری برسانند تا بتوانند از زیر فشار خسارت‌های مالی ایجادشده طی یک سال گذشته کمر راست کنند. برآوردها حکایت از آن دارند که با توجه به کاهش 20درصدی ثبت‌نام دانشجویان بین‌المللی در دانشگاه‌های استرالیا، درآمد این مراکز با افت 3/3 میلیارد دلاری روبه‌رو شده است که انتظار می‌رود با تداوم شرایط کرونا و با احتساب افت 20درصدی دانشجویان بین‌المللی، این کاهش درآمد در سال 2021 به 4.3 میلیارد دلار افزایش یابد که رقم قابل‌توجهی است. مدیر اجرایی دانشگاه‌های استرالیا امیدوار است اجرای مدل‌سازی‌های جدید که قرار است در بازه‌ای چهار‌ساله انجام شود، نه‌تنها در سال جاری بلکه در سال‌های پیش‌رو هم تاثیر پایداری روی وضعیت مالی دانشگاه‌ها به جا بگذارد. تخمین‌های زده‌شده هشدار می‌دهند که اگر وضع به همین منوال ادامه داشته باشد، بیش از 3.5 میلیارد دلار بودجه سالانه تحقیق و توسعه در معرض نابودی قرار خواهد گرفت. تمام این اقدامات درنهایت علاوه‌بر حمایت از کارمندان سیستم آموزشی و تسهیلات، با آموزش کارگران و نسلی مهارت‌دیده می‌تواند این کشور را در عرصه تحقیق و نوآوری توسعه دهد و استرالیا را از نظر بین‌المللی به رقیبی سرسخت تبدیل کند.

مترجم: ندا اظهری