آنالیز ۳ هفته ابتدایی لیگ برتر در گفت‌وگوی «فرهیختگان» با جلال چراغپور
به گزارش «فرهیختگان»، سه هفته از مسابقات لیگ برتر سپری شد که ماحصل آن صدرنشینی گل‌گهر سیرجان، قرار گرفتن استقلال، سپاهان و فولاد در جمع تیم‌های بالانشین و البته جایگاه نه‌چندان جالب توجه برای شهرخودرو و تراکتور بوده است. هرچند خیلی‌ها بر این باورند که برای ارزیابی تیم‌ها در ماراتن لیگ باید بعد از هفته ششم صحبت کرد اما بد نیست نمایش تیم‌ها در این سه هفته را بررسی کنیم. به همین دلیل سراغ جلال چراغپور یکی از کارشناسان شناخته‌شده فوتبال رفتیم.
اتفاقاتی که قبلا ندیده بودیم
چراغپور درخصوص این مسابقات و نقاط ضعف و قوت تیم‌ها و به‌طور کلی جو حاکم بر لیگ برتر به «فرهیختگان» گفت: «چند متغیر به درون فوتبال ما نفوذ کرده و بر آن تاثیر گذاشته است که به آنها می‌گویند متغیرهای وابسته. اولین متغیر که تاثیر به‌سزایی در رقابت‌های امسال داشته بیماری کروناست. شیوع این ویروس تاثیراتی در نوع بازی تیم‌ها داشته و از آنجایی که از لابه‌لای تیم، برخی بازیکنان کرونا می‌گیرند و باید مدت زمان حضور در قرنطینه را پشت‌سر بگذارند، درواقع یک حالت عدم انسجام و نظم تاکتیکی و چیدمان در تیم‌ها اکثرا به وجود می‌آید.»
وی افزود: «مساله دوم به حذف تماشاگر از رقابت‌‌ها مربوط می‌شود. وقتی تماشاگر از فوتبال حذف می‌شود خودش باعث دو، سه عامل اصلی می‌شود و چند تغییر وابسته به وجود می‌آورد. به‌طور مثال بازیکنان نسبت به یکدیگر رودربایستی حضور تماشاگران را ندارند. اگر تماشاگری در ورزشگاه باشد بازیکن تیم میهمان نمی‌تواند در حالت عادی حتی به‌سمت بازیکن حریف که از حمایت هواداران برخوردار است رفته و او را نگاه کند، چه برسد به اینکه با او برخورد داشته باشد. بنابراین این موضوع یک حالت رهاشدگی و ول‌شدگی از فشار تماشاگران در استادیوم‌ها که روی فوتبال بوده و امروز به‌خاطر شیوع ویروس کرونا و عدم حضور طرفداران در ورزشگاه از روی فوتبال برداشته شده به وجود آورده است. بنابراین وقتی چنین فشاری برداشته شده یک‌مقدار حرکاتی می‌بینیم که قبلا به‌خاطر حضور تماشاگران و می‌توانیم بگوییم به‌خاطر رودربایستی که بازیکنان با تماشاگران داشتند و چه‌بسا حتی می‌توانست جو یک شهر را نیز به‌هم بریزد، این موضوع نیز از بین رفته است درنتیجه صحنه‌هایی می‌بینیم که رهاشدگی آن فشار خودش را به منفی‌ترین شکل ممکن در فوتبال ما نشان می‌دهد. درواقع به‌جای اینکه این موضوع باعث اتفاقات مثبت‌تر شود اما باعث شده حواشی منفی به وجود بیاید. بر همین اساس یک‌سری رفتارها به وجود می‌آید که موجب آن می‌شود که هم ازسوی بازیکنان و هم ازسوی مربیان و حتی در قضاوت داوران یک نوع گسیختگی حس کنید که آخرین آن نیز پنالتی‌ای بود که روز پنجشنبه در اصفهان گرفته شد و درنهایت هم دیدید که چطور سرهم کردند و تصمیم نهایی را گرفتند. درنهایت حوادثی که امروز در حال عادت‌کردن به آنها هستیم، اینها اتفاقاتی است که قبلا در فوتبال ما نبوده است.»
سبک مشترک بازی در همه تیم‌ها!
چراغپور در ادامه این گفت‌وگو درخصوص سایر متغیرهایی که روی لیگ برتر فوتبال باشگاه‌های ایران تاثیرگذار هستند، تاکید کرد: «سومین موردی که الان در لیگ ما وجود دارد و درحال خودنمایی است، اینکه دانش در گردش درون لیگ ما به‌طور عجیب‌وغریبی همگی اندازه یکدیگر هستند مانند ظروف مرتبط. یعنی ما ۱۶ ظرف را پر از آب کرده‌ایم و پایین ظروف نیز به‌هم مرتبط است و سطح آب در همه ظرف‌ها یکی و موازی است و آن دانش در گردش فوتبال ماست و این موضوع هم به این دلیل است که همه مربیان ما از یک الگوی مربیگری که آن‌هم الگوی کمیته آموزش داخلی ما که ۲۵سال است که یک‌جور آموزش داده می‌شود، بیرون آمده‌اند. درواقع ۲۵سال است آموزش مربیگری کمیته آموزش ما یک محتوا دارد و یک‌جور است. در نتیجه همه این مربیان امروز از یک چشمه آب برداشته و همه در یک فوتبال بازنشسته شده و همگی یک نگرش یک‌جور به فوتبال و بازی دارند. درنتیجه وقتی که پرسپولیس با نفت مسجدسلیمان درحال رقابت است و شما از این بازی خسته می‌شوید اگر به شبکه دیگر رجوع کرده و به‌طور مثال بازی قائمشهر را ببینید اگر تیم‌ها پیراهن خود را عوض کنند به‌خاطر سبک بازی یک‌شکل همه تیم‌ها شما متوجه نمی‌شوید کدام تیم پرسپولیس است و کدام تیم نساجی و نفت مسجدسلیمان! درحال حاضر همه تیم‌ها یک‌جور بازی می‌کنند و این موضوع یک مساله خاص به‌شمار می‌رود که این‌هم برمی‌گردد به دانش در گردش درون فوتبال ما.»
12، بالاترین نمره کارشناسان خارجی به لیگ ما
کارشناس فوتبال کشورمان افزود: «وقتی متخصصان خارجی به درون فوتبال ما نگاه می‌کنند خیلی مسائل مربوط به فوتبال روز دنیا را در آن نمی‌بینند و آنها یک شبه‌فوتبال و دگرفوتبال را می‌بینند و درنهایت به فوتبال ما نمره 5/11 یا 12 می‌دهند که ۸نمره با فوتبال موجود فاصله دارد، درواقع اتفاقاتی که در فوتبال دنیا درحال رقم خوردن است و مواردی که در مسابقات به آن پرداخته می‌شود و به‌قولی بازی می‌شود که ما اصلا سمت آن‌هم نمی‌رویم و اصلا نمی‌خواهیم آن‌طور بازی کنیم. یعنی چه‌بسا شاید اگر آن‌طور هم به ما درس نداده باشند هم حتی اگر فوتبال اروپا را نگاه می‌کنیم آن ۸نمره اختلاف را نمی‌بینیم و مال خودمان را فقط می‌بینیم که بلدیم. کما اینکه مفسران و کارشناسان یک مسابقه خارجی در تلویزیون ما همان حرف‌هایی را می زنند که در جمع خانواده افراد درحال چای‌خوردن همان حرف‌ها را زده و همان چیزها را می‌بینند و کارشناسان از کلماتی استفاده می‌کنند که لقلقه زبان همه شده و همه از آنها استفاده می‌کنند. اما هیچ‌کس باقی‌مانده فوتبال را نمی‌بیند و تغییر نمی‌کند. درنتیجه این مسائل در تیم هم تزریق نشده و کوچینگ نمی‌شود و بازی هم نخواهد شد و این فوتبال به‌خاطر همین مسائل، فوق‌العاده یکنواخت شده است.»
ضعف لیگ با خروج خارجی‌ها
چراغپور ادامه داد: «مساله بعدی این است که در ادوار گذشته لیگ، بازیکنان خارجی در لیگ ما فوتبال بازی می‌کردند که امروز بعضا خبری از آنها نیست به‌طور مثال بازیکنانی مثل کی‌روش استنلی و بازیکنان سرشناس دیگری که خبری از آنها نیست یا حتی همین اندک باقی‌مانده‌های دیگری مثل دیاباته و میلیچ که امروز در لیگ ما هستند. این بازیکنان که خارج از لیگ ما می‌آمدند ناخودآگاه باعث می‌شدند اگر مهاجم بودند مدافعان ما به خودشان آمده و یک تکانی به خودشان بدهند چون مهاجم خارجی به‌راحتی از کمند مدافع ایرانی فرار می‌کرد یا اگر در خط‌میانی بازی می‌کردند هافبک‌های ما به خودشان می‌آمدند که اینها چطور پاس می‌دهند و فضا را چطور می‌شناسند که پاس‌هایشان تا این حد زیباست یا پاس معکوس چطور می‌دهند یا زاویه پاس آنها را از نزدیک می‌دیدند. حالا اما بعضا این بازیکنان از فوتبال ما به‌خاطر قانون وضع‌شده رفته و از سمت دیگر دو، سه مربی خارجی هم بودند که تیم را با تمرینات تئوری و کوچینگ و فیلم و اسلاید درست می‌کردند. یعنی از بازیکن فیلم می‌گرفتند و می‌گفتند شما نباید اینجا استپ می‌کردی و باید به‌طور مثال یک‌ضرب می‌زدی یعنی درس می‌دادند و حرف می‌زدند، مثل سرمربی قبلی تیم‌ملی که هشت‌سال در ایران همین کار را می‌کرد، حالا امروز همه اینها حذف شده‌اند و وقتی که خارجی‌ها حذف شدند آن یکنواختی که اوایل صحبت‌هایم به آن اشاره داشتم یکی از دلایلش می‌شود همین حذف مربیان و بازیکنان خارجی. بنابراین اینجا در آینده به یک یکنواختی جالب‌تری هم خواهیم رسید که آن را خواهید دید.»
فوتبال ایستای ما، فوتبال دینامیک اروپا
سرمربی پیشین تیم‌ملی درباره سایر نکاتی که فوتبال ایران را یکنواخت کرده و موجب شده تیم‌ها یک‌شکل بازی کنند به «فرهیختگان» گفت: «به‌طور مثال می‌توان به نوع بدنسازی‌ها اشاره کرد که بسیار یکنواخت و مبتدیانه است، بنابراین هیچ‌کدام از بازیکنانی را که در لیگ برتر فوتبال ایران بازی می‌کنند برتر و بالاتر از سایرین نمی‌بینید البته این امر به سایر بازیکنان ایرانی که حتی خارج از کشور هم بازی می‌کنند اختصاص پیدا کرده و می‌بینید بازیکنی مثل مهدی طارمی که مهاجم ثابت تیم‌ملی به‌شمار می‌رود در ترکیب تیمش فقط ۸دقیقه به او فرصت بازی می‌رسد یا بازیکن دیگری که تازه دقیقه ۹۱به زمین می‌رود. اینجا چرا این اشکال پیش می‌آید، این موضوع هم برمی‌گردد به تغذیه دوران نوجوانی و حتی قبل از آن دوران و به همین دلیل فاکتورهای میدانی بازیکن مثل پریدن، جهیدن، کشش عضلات، چابکی، استارت‌زدن‌ها و مارپیچ رفتن‌ها ضعیف می‌شود. به‌عنوان مثال در همین لیگ خودمان اگر شاهد باشید هیچ‌کدام از بازیکنان در کورس گذاشتن از آن یکی جلو نمی‌زند درنتیجه هر کسی با بازیکن دیگری می‌رود تا لحظه آخر به‌صورت موازی با یکدیگر پیش رفته و حتما شما هم چنین صحنه‌هایی را در لیگ ایران زیاد دیده‌اید اما در اروپا یک بازیکن سیاه‌پوست آفریقایی به‌راحتی یک بازیکن اروپایی را جا گذاشته و در استارت چندین‌متر از بازیکن حریف پیش می‌افتد. همین استارت‌ها و فشار رو به جلو فوتبال اروپا را دینامیک کرده اما فوتبال ما را استاتیک و ایستا کرده است، این موضوع هم برمی‌گردد به عواملی مثل تغذیه یا نوع بدنسازی و البته یکنواختی نژادی و دیگر هیچ بازیکنی از بازیکن دیگر در نمی‌رود.»
فوتبال یکنواخت با پاس‌های مرده
چراغپور درخصوص جمع‌بندی این عوامل تصریح کرد: «هفته سوم که سهل است هفته بیستم یا هفته سی‌ام و آخر فصل و هر زمان دیگری این فرمول‌هایی که گفتم را می‌توان به‌راحتی از آنها استفاده کرد و مثل خط‌کش گذاشته و این سوال را بپرسید که چرا هیچ بازیکنی از دیگری جلو نمی‌زند. ازسوی دیگر ۹۰درصد پاس‌هایی که در فوتبال ما ارسال می‌شود پاس‌های مرده است یعنی پاس به عقب، پاس به پهلو یا پاس تاخیری و پاس تکراری و از پاس‌های روز فوتبال اروپا خبری نیست. ما حتی پاس‌هایی که در فوتبال‌مان به‌اصطلاح به آن پاس تودر گفته می‌شود هم به‌ندرت داریم دیگر چه برسد به پاسی که دو منطقه را از میان هافبک‌ها و مدافعان رد کرده و در موقعیت بسیار خوب به مهاجم برسد. یعنی با یک پاس بتوانید توپ را پشت هافبک‌ها و مدافعان به مهاجم هم‌تیمی برسانید که اصلا در لیگ برتر ایران شاهد چنین پاس‌هایی نیستیم. جمله این موارد باعث می‌شود فوتبال یکنواخت شده تا جایی که حتی حوصله‌تان نکشد تا یک بازی را به‌صورت کامل تماشا کنید.»
تیمی مدعی است که به‌موقع پول بدهد!
این کارشناس سرشناس فوتبال ایران در پاسخ به این سوال که در پایان این سه هفته از رقابت‌های لیگ کدام تیم را در حد مدعی قهرمانی لیگ برتر می‌داند، گفت: «در این خصوص وضع مالی تیم‌ها و پرداخت به‌موقع به بازیکنان تعیین‌کننده و تاثیرگذار است. بازیکنی که با خطر کرونا مواجه است، زن و بچه‌اش در خانه منتظر او هستند، در اردوی 30نفره زندگی می‌کند و... اگر حقوقش را هم ندهند و قراردادش را دیر و زود کنند دیگر از لحاظ روحی و روانی برای او چه می‌ماند. الان اول فصل است و تازه از هفته چهارم که قول داده‌اند پرداختی بازیکنان آغاز می‌شود این نوسانات شروع خواهد شد و چون ما نمی‌دانیم در آینده کدام تیم پول می‌دهد و کدام تیم پول نمی‌دهد پس نمی‌توانم بگویم کدام تیم‌ها در حد مدعی هستند. چون این یک متغیر اصلی است و دیگر متغیر وابسته نیست. از لحاظ فنی نیز آن تیمی که بازیکن گرانقیمت‌تر خریده باشد جلوتر از سایر تیم‌هاست، درواقع با این وضعیت رتبه اول تا ششم لیگ برتر، قبل از فصل و موقع بسته شدن تیم‌ها و یارگیری معلوم می‌شود. دیگر در ادامه اینکه چه تیمی قهرمان شود یا نایب‌قهرمانی و ششم به نوسانات حاشیه‌ای و همان‌طور که گفتم موضوع مالی مربوط خواهد شد، بنابراین این سوال شما متغیرهای زیادی در آن دخیل هستند.»
سرخابی‌ها کاملا ایرانی شدند
چراغپور در پایان درخصوص وضعیت استقلال و پرسپولیس در فصل بیستم لیگ برتر گفت: «آنچه تا هفته سوم مسلم است اینکه هیچ ردپایی از استراماچونی در استقلال دیگر دیده نمی‌شود. ازسوی دیگر در پرسپولیس هم هیچ ردپایی از برانکو مشهود نیست و این دو تیم به‌صورت کامل فوتبال ایرانی بازی می‌کنند و موفقیت یا عدم موفقیت‌شان بستگی به این دارد که مدیریت از درون باشگاه بر آنها چگونه و به چه شکلی اعمال شود. این مدیریت هم شامل مدیریت مالی و هم مدیریت نیروی انسانی می‌شود.»
* نویسنده : محمدرضا حاجی‌عبدالرزاق،روزنامه‌نگار
مطالب پیشنهادی
