گزارش «فرهیختگان» از برنامه‌های صبحگاهی سیما
به گزارش «فرهیختگان»، یادم می‌آید دهه 70 که مدرسه می‌رفتم صبح‌به‌صبح با صدای مجری تلویزیون و سلام پرانرژی‌اش از خواب بیدار می‌شدیم و بعد هم کارتون تام و جری را که برنامه برای بچه‌ها پخش می‌کرد تا قبل از رفتن به مدرسه ببینند تماشا می‌کردیم و بعد هم رفتن به مدرسه. این قانون صبحگاهی هرروزه‌مان بود که با برنامه صبح‌بخیر ایران شبکه یک آغاز می‌شد و در یاد و خاطره‌مان باقی ماند. صفحه امروز را به برنامه‌های صبحگاهی اختصاص دادیم؛ برنامه‌هایی که بنا دارند سرزنده و پرانرژی اجرا شوند تا آغاز یک روز پرنشاط و امید برای مخاطبان‌شان باشند. در تمام این سال‌ها برنامه‌های متنوعی برای وقت صبحگاه تلویزیون طراحی شده است؛ آنچه می‌خوانید بررسی کوتاهی از برنامه‌های صبحگاهی تلویزیون است و از طرف دیگر برنامه‌های صبحگاهی کشورهای دیگر را هم بررسی کردیم. از کارکردهای برنامه‌های صبحگاهی گفتیم و اینکه چه ظرفیت‌هایی را می‌توان در این برنامه‌ها فعال کرد تا برای مخاطبانش جذاب‌تر شوند.
برنامه‌های صبحگاهی تلویزیون از صبح بخیر ایران تا حالا خورشید
تولد یک پروانه
«صبح‌بخیر ایران» تا همیشه برای مخاطبان تلویزیون یادآور خاطرات زیادی است. برنامه‌ای که از سال 1373 کار خود را شروع کرد و در همان آغاز چون تنها برنامه صبحگاهی تلویزیون بود، مخاطبان زیادی را به خود جذب کرد. اقبال واحدی و رحمان نظام‌اسلامی ازجمله مجریان این برنامه بودند که سال‌ها در این برنامه اجرا کردند. این برنامه، آیتم‌های مختلفی داشت و شاید اولین برنامه تلویزیونی بود که از ساعت 6:30 تا 7صبح را به کودکان اختصاص داد، آیتم سفرنامه هم در این برنامه بسیار مورد توجه قرار گرفت چون به شهرهای مختلف سفر می‌کردند و همین مساله باعث شد مردم برای دیده‌شدن شهرشان در این برنامه تلاش کنند. همه این جذابیت‌ها تا یک‌جایی برای مخاطب بود، چون مخاطبان تلویزیون همیشه به‌دنبال تازگی و خلاقیت در یک برنامه تلویزیونی هستند.
اما برنامه «صبح‌بخیر ایران» از یک‌جایی، به تکرار افتاد و خلاقیت در سروشکل دادن به آیتم‌ها را فراموش کرد. بعد از 20سال مدیران وقت شبکه یک تصمیم گرفتند برنامه دیگری برای وقت صبحگاه بسازند. یک برنامه جایگزین کردند اما بازهم نتوانستند مخاطب را جذب کند و دوباره به همان «صبح‌بخیر ایران» بازگشتند و این شبکه درحال حاضر مشغول پخش برنامه‌ای است که دیگر مانند سالهای آغازین خود، در جذب مخاطب موفق نیست.
رفتن به وقت عصر
برنامه‌ای که سعی داشت تازگی را با طعم خلاقیت به مخاطب بدهد. «فرمول یک» در یک مقطع زمانی جایگزین برنامه همیشگی شبکه یک یعنی صبح‌بخیر ایران شد و با اجرای متفاوت یک مجری جوان به‌نام علی ضیا، توانست مخاطبان زیادی را به دست بیاورد. یکی از موفقیت‌های این برنامه در این بود که می‌توانست واکنش‌های به‌موقعی نسبت به اتفاقات روز داشته باشد. فرمول یک برنامه صبحگاهی بود و درنهایت باز صبح‌بخیر ایران جایگزین این برنامه شد و فرمول یک به وقت عصرگاهی رفت.
چه زود رفتی؟
«مردم ایران سلام» را باید یکی از برنامه‌های موفق تلویزیون در برنامه‌های صبحگاهی دانست. برنامه‌ای که هم از لحاظ اجرا و هم به‌لحاظ برنامه‌سازی موفق بود و یکی از دلایل موفق‌بودن این برنامه را باید کارگردانی و تیم سردبیری آن دانست که تمام طراحی و تلاش‌ها مبتنی‌بر این گزاره بود که برنامه به تکرار نیفتد. در گفت‌وگویی که با یکی از سازندگان این برنامه داشتیم، درمورد چگونگی ساخت این برنامه گفت: «همیشه جلسه می‌گذاشتیم. همه اتفاقات را به‌روز دنبال و سعی می‌کردیم با رصد کردن اتفاقات، بهترین تصمیم را برای اجرای برنامه داشته باشیم. یک دلیل دیگر را در این می‌دانیم که همه تیم با هم یک‌دست بودند و همین یک‌دست بودن، باعث شد برنامه توسط مخاطب هم دیده شود و بازخوردهای خوبی هم همیشه از مخاطبان می‌گرفتیم.» مردم ایران سلام بنا به خواست برنامه‌سازانش، در اوج موفقیت و بلوغ به پایان رسید. «مردم ایران سلام» از سال ۱۳۸۵ از شبکه دو تلویزیون ایران به مدت ۲۰ماه پخش شد.
رضا شهیدی‌فر، مجری و تهیه‌کننده برنامه در گفت‌وگویی به دلایل پایان این برنامه اشاره کرد و درمورد پایان این برنامه گفت: «چون برنامه‌سازی در تلویزیون خیلی سخت است. چند موضوع دارد. اولینش این است که ممکن است گروه به جایی برسد که دیگر توانایی کار خلاقانه و بانشاط را نداشته باشد.
به‌خاطر همین ترس، می‌خواستم یک‌سال قبل تعطیل کنم که تلویزیون اجازه نداد.
دومینش این بود که برخی دوستان ثابت ما، کارهای دیگری هم پیدا کرده بودند که آن حضور منظم در برنامه را تحت‌تاثیر قرار می‌داد. اتفاق سوم این بود که وقتی برنامه‌ای مورد استقبال قرار می‌گیرد حرف و حدیث درباره‌اش زیاد میشود.
بعضی را نگران می‌کند تا مراقب برنامه باشند. معنی این اتفاق این است که می‌خواهند وارد برنامه شوند و اعمال‌نظر کنند. من این را نمی‌پذیرفتم. اما یک نکته مهم دیگر این بود که برنامه‌های مشابه دیگری با تقلید از برنامه مردم ایران سلام در تلویزیون شروع به ساخت کرد که این اصلا موضوع خوبی نبود.»
حضور پررنگ مردم در برنامه
«حالا خورشید» در شبکه سه هم توانست در زمان پخش، مخاطبان زیادی را جذب کند. علت این مساله هم به این برمی‌گشت که رصد دقیقی از اتفاقات روز جامعه ایران داشت. برنامه‌سازان می‌دانستند مخاطب صبحگاهی تلویزیون دنبال چه مسائلی است. نکته بعدی درمورد برنامه که مخاطب را جذب می‌کرد، اجرای خوب رضا رشیدپور و البته نقش فعال رسانه‌های شبکه اجتماعی این فرصت را ایجاد کرده بود که بیشتر بر مشکلات و دغدغه‌های جامعه ایران تمرکز شود.
حتی در مواردی توانست این مشکلات را برطرف کند و مردم را با خود همراه سازد. رشیدپور با گفتن اینکه در برنامه از مشکلات‌تان بگویید، باعث شد مردم از تمام ایران با گرفتن فیلم و عکس خیلی از گرفتاری‌هایشان را بگویند و بسیاری از این مشکلات هم حل شود. موفقیت این برنامه تاحدی بود که تا مدتی به وقت عصرگاهی شبکه سه سیما آمدند. حالا خورشید دو سال میهمان خانه‌های مردم و بسیار هم پرمخاطب بود.
سازندگان این برنامه درمورد اینکه چرا برنامه‌شان پرمخاطب شده است معتقدند مخاطب‌شناسی دقیقی که از برنامه‌شان انجام دادند باعث این اتفاق شد.
چند نمونه دیگر صبحگاهی
ویتامین ث
ویتامین ث بیشتر سعی می‌کرد با سرگرم‌کردن مخاطب برنامه را جلو ببرد. برایش مهم این بود که یک برنامه فان و سرگرم‌کننده در ابتدای صبح تدارک ببینند و بیشتر نشاط را به مخاطب تزریق می‌کردند. این برنامه اما حاشیه زیاد داشت و خیلی‌ها این حاشیه‌ها را به‌خاطر اجرای علی ضیا می‌دانستند و بعد از مدتی دیگر علی ضیا به‌عنوان مجری در این برنامه نبود و علت این مساله را اختلاف با عوامل عنوان کرد. ویتامین ث هم از برنامه‌هایی بود که به‌صورت مقطعی به خانه‌های مردم آمد و پا نگرفته بود که خیلی زود رفت.
صبحی دیگر
یکی از برنامه‌های موفق شبکه آموزش، برنامه صبحگاهی‌شان است که بسیار هم پرمخاطب است. شبکه آموزش اهدافی دارد و دقیقا برنامه صبحگاهی‌ای که از این شبکه پخش میشود، سعی کرده است همگام با همین اهداف پیش برود. نیما کرمی اجرای «صبحی دیگر» را برعهده دارد، مباحث روانشناسی و مخصوصا بحث‌های روابط زناشویی در این برنامه به‌شدت پرطرفدار شدند و سازندگان برنامه با آوردن کارشناسان مختلف سعی می‌کردند مخاطب را برای دیدن برنامه و شنیدن این صحبت‌ها ترغیب کنند. صبحی دیگر با انتخاب موضوعات منتوع و نوع آموزشی که در برنامه انتخاب کرده بود به یک برنامه خوب و استاندارد تبدیل شد و توانست مخاطب را سرگرم کند.
برنامه صبحگاهی خارجی
بیرون از ایران هم تولید برنامه‌های صبحگاهی تلویزیون مرسوم است؟ به‌طور دقیق‌تر میشود گفت بیشتر این برنامه‌ها رادیویی هستند که مخاطبان وقت صبح را با خود همراه می‌کنند. در اروپا به‌خاطر وجود رادیوهای محلی، در هر محله یک برنامه صبحگاهی مختص همان موقعیت وجود دارد و اتفاقا مخاطبان زیادی هم دارد. این محلی‌بودن رادیوها باعث شده اگر کسی مشکلی داشته باشد توسط همین رادیوهای محلی مشکلش را پیگیری کند و به نتیجه برسد. برای همین این برنامه‌ها بسیار پرمخاطب هستند.در آمریکا هم همین بحث رادیوهای محلی برای برنامه‌های صبحگاهی وجود دارد اما سال‌هاست که یک برنامه پرطرفدار تلویزیونی از شبکه ای‌بی‌سی پخش میشود.
برنامه «صبح‌بخیر آمریکا» یا Good Morning America سال‌هاست که از این شبکه تلویزیونی پخش میشود و با داشتن یک تیم ثابت توانسته است مخاطبانش را نگه دارد. این برنامه با توجه به اینکه صبح پخش میشود سعی می‌کند با در نظر گرفتن نیاز مخاطب در ابتدای صبح، سرگرمی و اخبار را در اولویت قرار دهد. تعداد قسمت‌های این برنامه 10هزار و 64قسمت بوده و دلیل این تعداد قسمت زیاد هم استقبال مخاطبان از محتوای این برنامه است.
سلام صبح‌بخیر
سلام صبح‌بخیر برنامه صبحگاهی حال حاضر شبکه سوم سیما است؛ برنامه‌ای که بعد از حالا خورشید آنتن شبکه سه را گرفت اما مخاطبانش هنوز به عدد و کیفیت مخاطبان حالا خورشید نرسیده است.
این برنامه تیم اجرای زیادی تا الان به خود دیده و از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است؛ از آشپزی تا مسابقه و مصاحبه با میهمانان تا بخش‌های سرگرم‌کننده دیگر.
سلام تهران
«سلام تهران» هر روز ساعت ۷صبح به‌صورت زنده روی آنتن شبکه 5 می‌رفت. این برنامه هم از آیتم‌های مختلف تشکیل شده بود. این برنامه با اجرای عبدالرضا امیراحمدی که سابقه چند برنامه صبحگاهی دیگر را نیز داشت به‌همراه رضا رفیع، حدود پنج‌سال از شبکه 5 سیما پخش شد. نکته این برنامه اجرای رضا رفیع بود که با همان زبان طنز خود سعی می‌کرد مشکلات مردم را بگوید و توانست این کار را هم به‌خوبی انجام دهد.
برنامه صبحگاهی و راهکارهای شروع یک روز با نشاط
یک برنامه صبحگاهی، مطمئنا باید مخاطب‌شناسی دقیقی داشته باشد و اگر به اهمیت و درک نیازهای مخاطب بی‌توجه باشد، به‌راحتی کنار گذاشته خواهد شد. البته دقت در این موضوع نباید برنامه را خالی از رویکرد و محتوای دقیق کند. امین نبی‌الهی، فارغ‌التحصیل کارگردانی و دارای سابقه اجرا در تلویزیون و رادیو باتوجه به برنامه‌سازی‌هایی که در تلویزیون داشته، با تاکید بر اینکه برنامه‌های صبحگاهی باید رویکرد دقیقی برای تولید داشته باشند، در این‌باره می‌گوید: «یکی از نکات مهم برای تولید یک برنامه تلویزیونی، دقت‌نظر در حرکت محتوایی برنامه است. شاید بتوانیم برنامه‌ای را به هر نحوی برای صبحگاه فراهم کنیم، اما نباید محتوا در این شتابزدگی فدا شود.
شاید بیشتر از دیگر برنامه‌ها نیاز باشد که در برنامه‌های صبحگاهی به شناخت صحیحی از مخاطب برسیم و برنامه‌ساز با درک مخاطب و اینکه خود را به‌جای بیننده احساس کند، می‌تواند ارتباط درستی با او ایجاد کند. در این زمینه باید مطالعات روانشناختی دقیق انجام شود تا بدانیم فردی که ساعت 7 صبح بیدار شده در چه موقعیتی قرار دارد و با تجزیه و تحلیل‌های منطقی و درنظر گرفتن یک نظر حد واسط بین اقشار مختلف مردم می‌توان به این مهم دست یافت.»
نبی‌الهی درباره چگونگی رسیدن به نشاط در برنامه‌های صبحگاهی می‌گوید: «همین که بتوانیم مخاطب را با امید به سرکار بفرستیم، درحقیقت توانسته‌ایم به‌نوعی برای او نشاط ایجاد کنیم، زیرا ذهن بیننده برنامه صبحگاهی با یک‌سری مجهولات مواجه بوده و آماده تفسیر مطالب نیست، لذا نیازمند یک محرک است. رویکرد محتوایی برنامه می‌تواند باعث جذب یا دفع مخاطب باشد. البته همیشه با کلام و حرف نمی‌توان این نشاط را ایجاد کرد، بلکه تلفیقی از موسیقی، رنگ، مسائل تخصصی و... باید به مخاطب ارائه شود؛ همان‌طور که نمی‌توان یک برنامه خمود و کسل‌کننده ساخت و این انتظار را داشت که مجری فقط با اجرایش آن را درست کند. گشاده‌رویی مجریان صبحگاهی یکی از تاثیرگذارترین عناصر برای شادی‌آفرینی است، ولی از آنجاکه مجری باید متناسب با فضای برنامه باشد، اگر محتوای کلی برنامه‌ای دارای نشاط نباشد، شوخ‌طبعی مجری ممکن است لودگی به‌نظر برسد؛ اما در حالت کلی برنامه‌ساز باید شناخت صحیح و دقیقی از مخاطب داشته باشد، به‌طوری که بتواند نیازهای او را به‌درستی پاسخ دهد. اجرا شکلی از هنر نمایش است و باتوجه به اینکه در کشور ما تحصیلات آکادمیک در ارتباط با مجری‌گری وجود ندارد و بیشتر فن بیان و... است، لذا در انتخاب مجریان باید بیشتر از افراد تحصیلکرده در زمینه تئاتر استفاده کرد. نباید برنامه را ساخت، بعد منتظر شد که ببینیم آیا مخاطب جذب میشود یا نه. چون تاثیری که این برنامه‌ها بر مردم دارد و همچنین بودجه‌های کلانی که صرف ساختن این برنامه‌ها میشود، به هیچ عنوان شوخی‌بردار نیست.» دادن امید به مخاطب در ابتدای صبح از نکاتی است که باید بسیار به آن توجه شود.
محمد علی‌یاری، استاد رسانه هم این مساله را یک موضوع مهم می‌داند و در این‌باره به «فرهیختگان» می‌گوید: «یکی از کارکردهای برنامه‌های صبحگاهی ایجاد نشاط و امید به زندگی در مردم است. مطرح شدن بحث طبیعت‌گردی و تعامل با آن و بحث نیایش که با فطرت افراد مناسبت دارد، تاثیر زیادی در افزایش روحیه نشاط در مخاطب می‌گذارد. در برنامه‌های صبحگاهی، ساده‌گویی مجری، ایجاد خلاقیت و چگونگی برخورد با شکست‌ها و خلاصه بحث آموزندگی، بسیار مهم است که باید در تولید این‌گونه برنامه‌ها به آن توجه شود. توجه به خلق‌وخوی مخاطب، چه نوع موسیقی‌ای پخش کنیم، زمان‌شناسی، ایجاد نشاط و شادی و ارائه مولفه‌های صحیح زندگی براساس آموزه‌های دینی از ویژگی‌های یک برنامه صبحگاهی موفق است که نیاز به توانمندی و دانش بالا دارد.»
علی طهماسبی، استاد دانشگاه و روانشناس هم باتوجه به تجربه‌ای که در برنامه‌سازی تلویزیون دارد، برنامه‌های صبحگاهی را یکی از مهم‌ترین برنامه‌ها در 24 ساعت روز می‌داند و می‌گوید: «ساخت این‌گونه برنامه‌ها برای مخاطب تلویزیون لازم است. چون در کشور ما، خانواده‌ها این نکته را مدنظر قرار می‌دهند که صبح بعد از بیدار شدن تلویزیون را روشن کنند تا از اخبار مطلع شوند و هم اینکه صبح‌شان را با انرژی شروع کنند.»
او به یک نظرسنجی اشاره می‌کند که از مخاطبان تلویزیون برای برنامه‌های صبحگاهی گرفته شده و می‌گوید: «طبق این نظرسنجی یکی از مولفه‌هایی که برای ساخت برنامه‌های تلویزیونی باید درنظر گرفته شود، ایجاد نشاط و امید است. بیشتر مخاطبان به‌دنبال این هستند که نشاط داشته باشند. برای همین باید این نشاط را در برنامه‌های صبحگاهی حفظ کرد و امید دادن به مخاطب در کنار این مساله قرار بگیرد که اطلاعات درست به او داده شود.»
او برخی برنامه‌های صبحگاهی تلویزیون را فاقد این جذابیت‌ها می‌داند و می‌گوید: «برخی از کسانی که برنامه صبحگاهی را در تلویزیون می‌سازند حتی به مخاطب فکر هم نمی‌کنند و به دور از خلاقیت برنامه می‌سازند و فقط به پرکردن آنتن فکر می‌کنند. برای همین برنامه مخاطب ندارد و همین مساله باعث میشود کم‌کم دیگر هیچ بیننده‌ای برای برنامه نمانده باشد. ببینید، در همه دنیا برای برنامه‌های صبحگاهی و برنامه‌های شبانه فکر زیادی میشود و دلیل آن خلاقیت در برنامه‌سازی است. نظرسنجی هم باید برای برنامه‌ها انجام بگیرد. به‌نظرم باید هرماه یک نظرسنجی گذاشته شود تا مخاطبان درمورد برنامه‌ها نظر بدهند. اگر این اتفاق بیفتد، تکلیف برنامه‌ساز مشخص است و دیگر می‌تواند با سلیقه مخاطبش برنامه بسازد.»
مهدی خانعلی زاده، سردبیر برنامه تلویزیونی چاپ اول شبکه خبر
مخاطب برای ما در اولویت است
مهدی خانعلی‌زاده، سردبیر برنامه تلویزیونی چاپ اول شبکه خبر است. این برنامه حدود چهارماه است که از شبکه خبر پخش میشود. «چاپ اول» اولین برنامه جدی این شبکه برای نوبت صبحگاهی است. به سراغ خانعلی‌زاده رفتیم تا از تجربه ساخت این برنامه صبحگاهی در شبکه خبر بگوید. سردبیر برنامه تلویزیونی چاپ اول می‌گوید: «باتوجه به اینکه این برنامه از شبکه خبر پخش می‌شد، برای ما مهم بود که یک توازنی بین خبری بودن و صبحگاهی بودن برنامه لحاظ کنیم. باید آن حال خوب، دکور و رنگ‌آمیزی مناسب و جذابیت را برای مخاطب داشته باشد. از طرفی قرار بود این برنامه از شبکه خبر پخش شود و باید تفاوتی با برنامه‌های صبحگاهی دیگر می‌داشت، بنابراین اولین ویژگی برنامه ما خبری بودن آن است و باید اطلاعات دقیق و به‌روز را به مخاطب می‌دادیم. ما انرژی زیادی صرف این مساله کردیم که به یک مدل مطلوب ارائه محتوا و خبر برسیم. در برنامه چاپ اول، این مساله را مدنظر قرار دادیم که به شعارمان که همان «در لحظه خبردادن» است، برسیم و متفاوت با خبرهای دیگری باشد که از شبکه خبر پخش میشود. این نگاه همچنان هم ادامه دارد. مخاطب چاپ اول هم دنبال برنامه صبحگاهی هست و هم نیست. هم به‌دنبال برنامه خبری هست و هم نیست؛ یعنی تفاوت و سختی ما در چاپ اول این است که ما برنامه صبحگاهی شبکه3 نیستیم و نباید باشیم. در عین‌حالی که باید ویژگی‌ها و مزایای شبکه عمومی را داشته باشیم.»
سردبیر برنامه تلویزیونی چاپ اول تاکید کرد که از ابتدا این مساله برایمان مهم بود که یک‌طرفه نباشیم و بازخوردهای مخاطب را هم درنظر بگیریم. او در این‌باره می‌گوید: «فضای مجازی و پیامک را زینت‌المجالس قرار ندادیم، اما مثلا وقتی میهمان داریم و مخاطب درحال دیدن برنامه است و میهمان برنامه نکته‌ای را می‌گوید و همان موقع بیننده‌ای می‌بیند، این حرف میهمان در تضاد با چیزی است که او می‌داند. پیامک می‌زند و این مساله را گوشزد می‌کند. همان موقع، آن را به مجری منتقل می‌کنیم و مجری این سوال را می‌پرسد؛ یعنی مخاطب هر لحظه با چاپ اول در ارتباط است.»
او درمورد مخاطبان اصلی برنامه‌شان می‌گوید: «مخاطب ما مخاطب عمومی است. کسی که در خانه است یا کسی که سرکار می‌رود، نیاز به یک سری داده و اطلاعات دارد. برای همین تلاش کردیم یک نیازسنجی انجام دهیم و بعد از نیازسنجی‌ها بتوانیم برای مخاطب، برنامه مناسبی تدارک ببینیم. خدارا شکر تا الان توانسته‌ایم بازخوردهای خوبی بگیریم. چون می‌خواهیم برنامه صبحگاهی بودن‌مان را حفظ کنیم، تخصیص نزدیم که چه مخاطبی باید داشته باشیم. برای میزها سن تعیین نکردیم. مخاطب برنامه چاپ اول مردم ایران هستند. ما یک مجله صبحگاهی هستیم که سعی می‌کنیم هرکس به اندازه نیازش از برنامه سهم ببرد.»
خانعلی‌زاده می‌گوید پیش از ساخت «چاپ اول» سایر برنامه‌های صبحگاهی را هم بررسی کردند تا بتوانند از تجربیات‌شان استفاده کنند: «ما برنامه‌های بسیار خوب صبحگاهی را در شبکه‌های دیگر داشتیم. ایرادها و اشتباهات را دیدیم و سعی کردیم تکرار نکنیم. اگر چاپ اول دیده شده و توانسته مخاطب را جذب کند، به‌خاطر این بود که نقاط قوت برنامه‌های صبحگاهی موفق تلویزیون را دیدیم و روی همان خط حرکت کردیم.»
خانعلی‌زاده معتقد است بازخورد گرفتن از مخاطب، بسیار مهم است و برای همین چاپ اول براساس همین مساله ساخته شده و می‌گوید: «ما برنامه‌مان را متناسب با بازخورد می‌سازیم. می‌بینیم مخاطب چه چیزی می‌خواهد همان را می‌سازیم. بازخورد مخاطب بخشی از ساختار چاپ اول است. نه صرف بررسی‌های دم‌دستی. شاهرگ چاپ اول تمایل به بازخورد مخاطب است و براساس همان ساخته میشود.»حاشیه‌ها همیشه همراه یک برنامه تلویزیونی بوده و هست و درکنار آن حرکت می‌کند.
خانعلی‌زاده درمورد این حاشیه‌ها می‌گوید: «حاشیه‌های خوب را اول بگویم؛ اینکه هفت‌تپه را در برنامه پیگیری کردیم و خدارا شکر جواب خوبی گرفتیم. ما یک برنامه را در همان ابتدای شروع چاپ اول داشتیم و خیلی خوب بود و بعد ازطریق دستگاه قضا پیگیری شد و توانستیم این کار را به سرانجام برسانیم. حاشیه‌های دیگری هم داشت، اما خب بازهم برای ما اتفاق خوبی بود. چون برنامه زنده است برای همین صحبت میهمانان ممکن است حاشیه‌هایی ایجاد کند و در شبکه‌های اجتماعی به این موضوعات بپردازند. اما شاید برای خود من یکی از حاشیه‌هایی که دوستش نداشتم، مربوط به ماجرای حضور آقای نوبخت در برنامه بود و آن‌هم اینکه یک سوال درمورد قیمت‌ها پرسیده شد که دوستان می‌گفتند چرا چنین‌چیزی در پایین تصویر زده شده است، درحالی‌که آن کار ما نبود و در پخش شبکه‌های اجتماعی این اتفاق افتاده بود. اطرافیان ایشان هم روی‌خوش نشان ندادند و این‌هم از حاشیه‌های تلخ برنامه بود.»
سعید پروینی، تهیه کننده برنامه «سلام صبح بخیر»
برنامه صبحگاهی، ویترین تلویزیون است
سعید پروینی، تهیه‌کننده برنامه «سلام صبح بخیر» شبکه سوم سیما است. با او درباره برنامه‌اش به گفت‌وگو نشستیم تا از این برنامه صبحگاهی بگوید. او در ابتدای صحبت‌هایش در مورد ویژگی‌های یک برنامه صبحگاهی گفت: «یکی از مهم‌ترین برنامه‌های تلویزیون، برنامه‌های صبحگاهی هستند و ویترین شبکه‌اند. در شروع یک روز اولین مواجهه مخاطب با رویدادها و اخبار، از طریق این برنامه‌هاست، ضمن اینکه این برنامه‌ها، باید نشاط را به مخاطبان‌شان تزریق کرده و تا پایان روز حال او را خوب کنند. باید انرژی داشته باشند خالی از ریتم نباشند؛ هم آگاهی بخش باشند و هم سرگرم کننده تا شروع خوبی برای روز مخاطب باشند. این سرگرمی‌ها و اتفاقات باید طوری طراحی شوند که در لابه‌لای برنامه، از فرهنگ هم گفته شود.»
پروینی در مورد مخاطب‌شناسی برنامه‌های صبحگاهی می‌گوید: «این کار توسط افکارسنجی سازمان صداوسیما انجام میشود و اما نکته‌ای که باید توجه کنیم. این است که طبق کنداکتور ما در ابتدای صبح روی آنتن هستیم و با توجه به این ساعت می‌توانیم بگوییم که مخاطب برنامه چه کسانی هستند. ابتدای برنامه بخش‌های جدی‌تر قرار دارد که بزرگ‌ترها آن را تماشا می‌کنند و در ادامه خانم‌های خانه‌دار و جوان‌ترها هم به مخاطبان برنامه اضافه می‌شوند. البته با توجه به فصل‌های مختلف، مخاطبان برنامه هم متفاوت می‌شوند. در تابستان یا زمستان با توجه به تعطیل بودن مدارس مخاطبان برنامه هم عوض می‌شوند. این تغییرات باید در برنامه انجام بگیرد و کنداکتور برنامه را براساس فصل‌ها برنامه‌ریزی می‌کنیم.»
پروینی معتقد است که برنامه‌های قدیمی صبحگاهی خیلی می‌تواند الگوی خوبی برای ساخت برنامه باشد. او از مردم ایران سلام به‌عنوان برنامه خوب یاد می‌کند و می‌گوید: «ما اینها را رصد و بازنگری کردیم و بعد از رصد متوجه شدیم که چه قسمت‌هایی از این برنامه‌ها مورد اقبال مخاطب قرار گرفت و ما چقدر امکان بازطراحی را داشتیم و با توجه به شرایط فعلی مخاطب سعی کردیم این قسمت‌های پرطرفدار را در برنامه‌های خودمان بگنجانیم.»
وی به بازخوردهای برنامه سلام صبح خیر اشاره می‌کند و می‌گوید: «مهم است که بدانیم مخاطب چه چیزی می‌خواهد. هم از طریق روابط عمومی شبکه و هم فضای مجازی خودمان بازخوردها را دنبال می‌کنیم. این کار لازم است چون ضعف‌های برنامه را می‌بینیم و می‌توانیم با رصد آنها مخاطب را راضی نگه داریم. قاعدتا باید تا آخرین قسمت برنامه که روی آنتن می‌رود نظر مخاطب را لحاظ کنیم.»
او با اشاره به سختی‌ها و شیرینی‌های ساخت برنامه صبحگاهی می‌گوید: «مطمئنا آنتن زنده سختی‌های خودش را دارد، اما شیرینی‌های زیادی هم دارد. شوخی‌های رنگی فوتبالی که مهمانان با مجریان دارند. همیشه جزء شیرینی‌های برنامه است و در کنار این مساله به مهمانانی برخوردیم که خواب صبحگاهی را به حضور در برنامه زنده ترجیح دادند و حاشیه‌های دیگری که نمی‌توان به همه آنها اشاره کرد.»
او در پایان صحبت‌هایش می‌گوید: «مطمئنا در همه دنیا برنامه‌های صبحگاهی برنامه‌های خبری هستند با توجه به اتفاقات روزمره‌ای که داریم و خیلی هم خوشایند نیستند ما سعی می‌کنیم که به‌طور ویژه به این مسائل نپردازیم. یک سری مسائل هم شرایط زندگی مردم است که به امرار معاش مردم مرتبط است و اگر بدانیم این پیگیری که انجام می‌دهیم به اتفاق خوبی منجر میشود حتما آن را پیگیری و مطالبه می‌کنیم. یک وقتی هست که فقط اعلام می‌کنیم و ممکن است تاثیر منفی برای مخاطب و مردم داشته باشد آن را اعلام نمی‌کنیم. سعی داریم برنامه‌ای برای تزریق حال خوب به مخاطب و شروع یک روز پرانرژی را طراحی و تولید کنیم.»
* نویسنده: عاطفه جعفری، روزنامه‌نگار
مطالب پیشنهادی
