به گزارش «فرهیختگان»، تقریبا در بسیاری از کشورهای دنیا هرگاه صحبت از امری مهم و خطیر در جامعه، فضاهای علمی و... میشود، پای دانشگاهها بهمیان میآید تا آنها بتوانند از ظرفیت دانشجو، محقق و فارغالتحصیلانی که دارند در پیشبرد اهداف کشور و جامعه استفاده کنند. در این روزهای کرونایی که جای خالی بسیاری از مشاغل احساس میشود و ارگانهای مختلف به بهانههایی از مسئولیت شانه خالی میکنند، میتوان امیدوار بود که دانشگاهیان پای کار باشند و بتوانند از شهر و کشور و درنهایت جامعه خود حفاظت و به پیشرفت و احیای آن کمک کنند. انگلیس بهعنوان یکی از کشورهایی که بیشترین تاثیر را در دوران کرونا داشته، تلاش میکند با همکاری و مشارکت دانشگاهها شهرها و خیابانها را احیا کند و جانی دوباره به شهر دهد تا حداقل در بحرانی که گریبانگیر مردم شده، امیدی در دل آنها روشن شود.
توافقی برای دانشگاههای مدنی
تا یک سال گذشته ایده حمایت دانشگاهها از اجتماعات محلی که آنها را در مسیر دانشگاههای مدنی قرار میداد، منطقی بهنظر میرسید اما حالا با وجود همهگیری کرونا و چالشهایی که انگلیس با آن روبهرو شده، وضعیتی بحرانی است و باید در دستورکار قرار گیرد. دانشگاه «شفیلد هالام» یکی از دانشگاههای این کشور بود که در فوریه سال 2019 مانند بسیاری دیگر از موسسههای آموزشی توافقنامه دانشگاههای مدنی را امضا کرد که طبق آن، دانشگاهها متعهد میشدند بهبود وضعیت اقتصادی و کیفیت زندگی شهری و منطقهای خود را در اولویت کار خود قرار دهند. طبق این طرح، دانشگاهها موظف میشوند نقش و مسئولیتهای خود را بازبینی و از اجتماعات محلی نیز حمایت کنند. خلق توافقنامه دانشگاه مدنی فرصتی را برای بازاندیشی اساسی فراهم میآورد که دانشگاهها درکنار کمکی که میکنند، با تعاملی مدنی بتوانند تاثیر چشمگیری در بافت فرهنگنهادی بگذارند. یکی از پروژههای مهم بازآفرینی که این دانشگاه دارد، تاسیس مرکز تحقیقاتی رفاه پیشرفته که در جهان پیشرو است که در یکی از مناطق بسیار محروم تاسیس شده است. آنها با آموزش هزاران پرستار و استاد توانستهاند بخش دولتی منطقه را توانمند کنند.
گلاسگو، نیوکاسل، کوئین مری لندن و بیرمنگهام ازجمله دانشگاههایی هستند که در این توافقنامه مشارکت کردهاند. هدف رویکرد مشارکت این شبکه دانشگاهی، جلب اهداف شهری در فرهنگها و مکالمات نهادی و نیز اطمینان از این نکته است که دانشگاهها بهعنوان منبعی حیاتی، با همکاری دولت و شرکای استراتژیک در اعمال تغییرات موثر و مثبت اجتماعی و اقتصادی نقش دارند. اما مساله بااهمیت این است که از طریق این مشارکت، شبکه دانشگاهی میتواند به مرکزیت ماموریت شهری در بخش آموزش عالی کمک کند. با قدرت گرفتن این شبکه، میتوان با تمرکز روی چالشهای واقعی که دانشجویان و موسسههای آموزشی با آن روبهرو هستند، همهگیری کرونا را بهآسانی از میان برداشت. مسلم است که این چالشها به این راحتیها از بین نمیرود و باید با جدیت تمام به اجرای آن پرداخت.
فراخوان برای طرح مشارکت دانشگاهی
بهدنبال نابودی بسیاری از مشاغل در انگلیس، «بنیاد طرح مشارکت دانشگاهی» طی فراخوانی به دانشگاهها خواستار نقش موثر آنها در بهبود و نوسازی شهری در مناطق مختلف انگلیس شده است. گزارشها حاکی است با توجه به شرایط کرونایی و فقدان بسیاری از شغلها، باید به دانشگاههای این کشور بودجههایی درخور تعلق گیرد تا بتوانند از طریق آن فضاهای شهری درحال تخریب را بازسازی کنند. این بنیاد طبق گزارشهایی که تهیه کرده، در این باره بحث میکند که دانشگاهها نقش بسیار موثر و پررنگی در احیای مناطقی از انگلیس دارند که از نظر اقتصادی و اجتماعی از وضعیت مناسبی برخوردار نیستند. این مناطق در دوران کرونا بیشترین رکود را از نظر اقتصادی و اجتماعی متحمل شدهاند. بنیاد طرح مشارکت دانشگاهی محاسبه کرده که شیوع کروناویروس در تمام شهرهای انگلیس حدود پنج میلیون شغل را درمعرض خطر نابودی قرار داده و دریافته که بیش از نیمی از دانشجویان خواستار ایفای نقش دانشگاهها در مناطق شهری خود هستند. موسسههای آموزش عالی انگلیس باید برای دریافت سهم بودجه شهری 6/3 میلیارد پوندی خود با دولت محلی مشارکت کنند. اعطای این بودجه بخشی از برنامه ارتقای دولت بهشمار میرود که دانشگاهها با کمک آن قادر خواهند بود پروژههای سرمایهای جدیدی را در مراکز شهرها ایجاد کنند. در این میان، دانشگاهها بخشی از پروژه خیابانهای شهری را با تجدید کاربری فروشگاهها یا ساخت مراکز جدید در مرکز شهر برای پروژههای تدریس، تحقیقاتی یا فعالیتهای اجتماعی خود توسعه میدهند. دانشگاهها متعهد شدهاند این کارها را طی 10 سال آینده انجام دهند.
بهطورکلی، تحقیقات صورتگرفته پنج حوزه را برای تمرکز دانشگاهها در این کار مشارکتی تعریف و مشخص کردهاند که عبارتند از بازآفرینی مرکز شهر، مشاغل و اقتصاد محلی، تقویت پیشرفت تحصیلی، تحقیق و توسعه در مناطق محلی و حمایت از مراکز خدمات درمانی انگلیس. طبق این گزارش، توصیههایی که به دانشگاه شده تا راحتتر بتوانند روی حل چالشها تمرکز کنند، مشکلاتی چون آسیبهای وارد آمده به بخش اشتغال با همهگیری کرونا و نیز برنامههای اولویتدار دولت را دربرمیگیرد که رشد اقتصادی و نیز رشد صنعتی شهرها را در دستور کار خود قرار دادهاند. محققان توصیه میکنند که دانشگاهها با سازمانهایی مانند موسسههای خیریه همکاری میکنند تا بتوانند از این طریق، برنامه و طرح آموزشی قابل دسترس ملی با طراحی و ارائه بهلحاظ محلی را توسعه دهند. بنیاد طرح مشارکت دانشگاهی معتقد است که مشاغل و بازآموزی در ماههای پیشرو باید در تمام دانشگاهها مورد توجه قرار گیرد و نمونهای عالی از روش دانشگاههایی هستند که میتوانند ارزش خود را با مکان و جامعه خود نشان دهند. دانشگاهها باید درنظر بگیرند که نقش آنها میتواند بهعنوان یک مشاور، پژوهشگر، سرمایهگذار، کارفرما، خریدار و وکیل یا حتی هدایتکننده مستقیم مهم و ارزشمند باشد.
افزایش دوبرابری بودجه دانشگاههای شهری
به گزارش تایم، در سال 2019 و پیش از اینکه سروکله ویروس کرونا پیدا شود و بسیاری از چالشهای امروز در انگلیس پدیدار شود، دولت این کشور بودجه 500 میلیون پوندی را بهعنوان بودجه دانشگاههای شهری اختصاص داد تا دانشگاهها از آن برای اولویت قرار دادن احیای وضعیت اقتصادی، اجتماعی و محیطزیستی شهرهای انگلیس استفاده کنند. بنیاد طرح مشارکت دانشگاهی تاکید کرده بود دانشگاههایی که این نقش را برعهده میگیرند باید توافقنامههای دانشگاه مدنی را با دیگر موسسههای محلی برای تجزیه و تحلیل مکان و اولویتهای مردم بررسی کنند و سپس براساس آن استراتژیهای مدنظر خود را اجرا کنند. در سال گذشته، قریب 30 دانشگاه تمایل خود را به حضور در چنین توافقنامهای اعلام کرده بودند که ریاست آنها هم با دانشگاه «شفیلد هالام» بود و انتظار میرفت این طرح مشارکتی در سالهای آینده گسترش یابد و دانشگاهها با توجه به فشارهایی که برای افزایش تعداد دانشجویان و حفظ جایگاه جهانی خود تحمل میکنند، برخی ارتباطات خود را از دست بدهند. دانشگاهها در شهرها نقشی کلیدی دارند، بهطوری که تمرکز ویژهای روی بهبود تولیدات محلی و منطقهای دارند. آنها اغلب جایگزین صنایع شدهاند تا در مرکز رخدادها قرار گیرند و نقشی حیاتی در برقراری امنیت اقتصادی، اجتماعی و بازسازی محیطی داشته باشند. اما دانشگاهها با جلب توجه سیاسی و رسانهای درمورد مسائلی چون پرداخت دستمزدها دوران بدی را سپری کردهاند. در این گزارش از دولت خواسته شده ارزیابیهای انحرافی را که منجر به کاهش فعالیتهای مدنی و شهری از قبیل استفاده از دادههای درآمد فارغالتحصیلان در چارچوب تعالی آموزشی میشوند، از میان بردارد. این فعالیتها درمقابل دانشگاههایی قرار میگیرند که فارغالتحصیلان آنها وارد بازارهای کار منطقهای میشوند. ازاینرو، چارچوب برنامهریزیشده تبادل دانش باید سنجش گستردهای از اثر شهری باشد، نه نوآوری تحقیقاتی صرف.
طبق گزارشهای سال گذشته در انگلیس، دولت بودجهای 500 میلیون دلاری را برای پنج سال به دانشگاههای مدنی اختصاص داد و دانشگاهها باید طی چند سال روی پروژههای مختلف رقابت داشته باشند که حمایت از مکانهای مختلف بهلحاظ آسیبپذیری اقتصادی و اجتماعی در اولویت کار آنها قرار میگرفت. همچنین، این مشارکتها دانشگاهها را وادار میکرد با پرداخت دستمزد و استفاده از توان هزینه برای خرید محلی، بهعنوان الگویی برای کارفرمایان و تولیدکنندگان عمل کنند. کارشناسان هشدار دادهاند که اگر دولت انگلیس میزان قابلتوجهی از بودجه دانشگاهها را کسر کند، فعالیتهای مدنی آنها درمعرض خطر قرار میگیرد. اما خوشبختانه این امر عملی نشد و با همهگیری کرونا و بهخطر افتادن بسیاری از مشاغل و پررنگتر شدن نقش دانشگاهها در سروسامان دادن به اوضاع شهری، دولت تصمیم گرفته امسال بودجه اختصاصیافته به دانشگاههای مدنی را دوبرابر کند و آن را به یکمیلیارد پوند افزایش دهد. بنیاد طرح مشارکت دانشگاهی در قالب بخشی از این تحقیقات، نسبت به نقش مثبت دانشگاهها در مناطق شهری خوشبین بوده و امیدوار است که بتواند چالشهای پیشرو را در مناطق و شهرهای انگلیس برطرف کند. نظرسنجی از حدود هزارنفر از غیرفارغالتحصیلان دانشگاهی نشان داد که 59 درصد از دانشگاهها میخواهند نقش موثری در اقتصاد محلی خود داشته باشند و 50 درصد مردم هم با این مساله موافقند که دانشگاهها میتوانند و باید در ارائه خدمات دولتی در یک منطقه محلی نقش ایفا کنند. در این نظرسنجی غیرصمیمی، تنها 36 درصد از افراد با موسسهها و دانشگاههای محلی خود آشنا و از آنها بازدید کرده بودند و بههمین دلیل معتقد بودند دانشگاهها هستند که باعث فرار مغزها میشوند و دانشجویان معمولا بعد از فارغالتحصیلی از کشور خارج میشوند.
بازآموزی و مهارتآموزی در دستورکار
بنیاد طرح مشارکت دانشگاهی با اشاره به طرح تضمینی مادامالعمر مهارتآموزی دولت معتقد است که دولت در این طرح میتواند آموزشهای رایگانی را در سطح 3 ارائه دهد که بخشی از دستورالعملهای سطحبندی خود است. طبق این گزارشها، از پنج میلیون نفری که درمعرض خطر بیکاری بهویژه در دوران کرونا قرار دارند، حدود 75 تا 80 درصد پیش از این دورههای سطح صلاحیت دولتی را سپری کرده بودند. علاوهبر این، نظرسنجیهای این بنیاد نشان میدهد که 37 درصد از غیرفارغالتحصیلان تمایل دارند مدرکی دانشگاهی کسب کنند. از این میان، 57 درصد را افراد 18 تا 24سال، 50 درصد را افراد 25 تا 34سال و 39 درصد را هم افراد 35 تا 44سال تشکیل میدهند. اما از قرار معلوم دولت انگلیس درنظر دارد با ارائه سطوح آموزشی 4 و 5، امکان ارتقای فراگیران را تا سطح 6 هم فراهم کند تا دانشگاهها از نزدیک در جریان ارائه این دورهها توسط دیگر کالجهای آموزشی قرار گیرند. درصورت تحقق این تغییرات، دانشگاهها در مرکز برنامه گسترده شهری و برنامه واقعی بازآموزی و مهارتآموزی مجدد قرار میگیرند. این درحالی است که شهرهای اصلی انگلیس در مشارکت 11 شورای شهری منطقهای، بیانیهای مشترک را پیرامون چگونگی افزایش هزینههای تحقیق و توسعه و چشمانداز شغلی در شهرهای خود بهدنبال بروز همهگیری کرونا با دانشگاههای محلی تنظیم میکنند. بنیاد طرح مشارکت دانشگاهی در این بیانیه، از دانشگاهها خواستار ایجاد مشارکتهای جدید در زمینه نوآوریهای شهری و ایجاد انعطافپذیری بیشتر در زمینه ارائه مهارتها، ایجاد اشتغال و ایجاد برنامههای شغلی برای مدیران محلی شده است.
* مترجم: ندا اظهری