یک صندوق و یک دنیا گلایه

به گزارش «فرهیختگان»، صندوق اعتباری هنر طی سالیان اخیر، نقش پل رابط میان وزارت ارشاد با بیش از 60 هزار هنرمند را ایفا کرده است. بیشتر امور این صندوق مربوط به بیمه اصلی و تکمیلی اعضاست و خیلی بلندپروازانه خواهد بود اگر بخواهیم عملکرد دیگری را برای رزومه چندسال اخیر این نهاد در نظر بگیریم.

از ابتدای امسال و با شیوع کرونا، نگاه طبقه آسیب‌پذیر هنرمند به این صندوق، بیشتر شد. بسیاری از هنرمندانی که کارشان در ارتباط با آموزش‌های هنری و فروش محصولات‌شان بود، به‌ یک‌باره خانه‌نشین شدند و حتی برخی از آنها مجبور شدند برای گذران زندگی، وسایل منزل، سازها و ادوات ملزوم کاری‌شان را بفروشند.

صندوق اعتباری هنر برای بهار امسال، با همکاری وزارت ارشاد، پرداخت حق‌بیمه سه ماهه ابتدایی امسال هنرمندان را در نظر گرفت. عدم‌اعتماد بسیاری از هنرمندان به این صندوق سبب شد تا آنها بی‌توجه به این فراخوان، نسبت به پرداخت حق‌ بیمه‌های خود اقدام کنند. البته آنها در این مسیر کاملا حق داشتند. صندوق به‌جای پرداخت به‌موقع حق ‌بیمه، تا آخرین روزهای مهلت قانونی پرداخت حق بیمه وقت‌کشی کرد. مثلا حق‌بیمه فروردین‌ماه که تا 31 خرداد موعد پرداختش بود را 27 خرداد پرداخت کرد. به این ترتیب، بیمه‌شدگان ضمن آنکه نمی‌توانستند از خدمات بیمه در تاریخ قانونی استفاده کنند، با این تهدید مواجه بودند که نکند بیمه‌شان به دلیل پرداخت نشدن به‌موقع، قطع شود.

صندوق اعتباری هنر هیچ‌گاه توضیحی نداد که این شکل پرداخت در نتیجه پرداخت قطره‌چکانی بودجه به آنها بوده یا به ابتکار خودشان این شکل عجیب را در پرداخت حق ‌بیمه‌ها در نظر گرفتند.
مورد جدید حواشی صندوق اما به هنرکارت بازمی‌گردد. اتفاقی که قرار بود سالیان قبل به‌وقوع بپیوندد اما خیلی عجیب است که چطور مدیران صندوق، برای ماه‌های پایانی عمر دولت و با سراسیمگی خاصی نسبت به این مهم قدم برداشته‌اند.

با این وجود، آخرین مهلت ثبت‌نام هنرکارت‌ها (که البته هنوز هم خوشبختانه فایل ثبت‌نام باز است)، 12 مهرماه بود. بعد از ثبت‌نام، پیامی با این مضمون برای کاربران می‌آمد که «هنرکارت ظرف 14 روز برای شما ارسال می‌شود»؛ اتفاقی که هم‌اکنون که یک ماه‌ونیم از آن تاریخ می‌گذرد، هنوز عملیاتی نشده است. کارتی که از این به بعد قرار است کلیه واریزی‌های صندوق به اعضا، از طریق آن انجام بگیرد؛ از پرداخت مستمری‌ها و هزینه‌های تکمیلی تا کمک‌های نقدی و... .

مدیریت محترم صندوق، دو هفته پیش اعلام کرد کمک‌هزینه ایام کرونا، همزمان با میلاد پیامبر(ص)، به هنرکارت اعضا واریز می‌شود. وی همان زمان اعلام کرد برای نیمی از جمعیت 62 هزار نفری که برای هنرکارت ثبت‌نام کرده‌اند، کارت صادر شده است. از انتهای همان هفته، برای برخی از اعضا، پیامک صدور کارت و واریز یک‌ونیم میلیون تومان کمک‌هزینه، ارسال شد. شیوه‌ای اشتباه که ثمره‌ای جز نگرانی برای آنهایی که پیامک را دریافت نکرده بودند، به همراه نداشت. آنهایی هم که دریافت کرده بودند نسبت به نبود کارت گله داشتند. تلفن‌های صندوق هم مانند همیشه به دلیل کم بودن تعداد نفرات پاسخگو، راهی برای کم‌شدن دغدغه‌ها باز نکرد. اعضایی که پیامک دریافت کرده بودند، از تنگناهای مالی خود گفتند و اینکه هم‌اکنون نیاز دارند که این مبلغ به دست‌شان برسد و نمی‌توانند تا زمان دریافت کارت که مشخص نبود چند هفته بعد است، منتظر بمانند.

اعتراض‌ها به جایی رسید که مدیران صندوق اعلام کردند اعضایی که پیامک واریز برای آنها ارسال شده، می‌توانند با در دست داشتن شناسنامه و کارت ملی به بانک‌ آینده مراجعه کرده و پول خود را به‌صورت نقدی دریافت کنند. از اینجا به بعد بخش دیگری از حواشی رقم خورد:

اول آنکه هنرکارت را بانک آینده صادر کرده و بسیاری از شهرها، این بانک را ندارند و اعضا مجبور بودند برای دریافت این مبلغ، به شهرهای مجاور یا در مواردی به مرکز استان خود مراجعه کنند. دوم آنکه این رفت‌وآمدها و ثبت این گزاره که «اگر الان پول‌تان را می‌خواهید باید به صورت حضوری به بانک مراجعه کنید»، در این ایام پرخطر کرونا، اصلا مدبرانه و درست نبود. سوم خیلی جالب است که بسیاری از بانک‌ها نسبت به پرداخت این پول امتناع یا اظهار بی‌اطلاعی می‌کردند. برخی بانک‌ها در چند دقیقه کوتاه، پول را به اعضا دادند و برخی دیگر پول را منوط به دریافت کارت دانستند و از پرداخت آن به اعضا امتناع ورزیدند. حالا بماند که برخی بانک‌ها، به هنرمندان، همان یک میلیون و 500 هزار تومان را دادند و برخی دیگر با اعلام اینکه باید مبلغی در کارت بماند، یک میلیون‌و 400 هزار تومان تقدیم کردند. چهارم که موردی بسیار جالب است اینکه بانک آینده، پرداخت این پول را منوط به نداشتن قسط عقب‌افتاده یا چک برگشت‌نخورده دانسته و اگر هنرمندی یکی از دو شرط را دارا باشد، از پرداخت پول به وی امتناع می‌ورزند! حال آنکه آیا تاکنون دیده‌اید وقتی فردی قسط عقب‌افتاده داشته باشد، نتواند از عابربانک پول برداشت کند؟!

اینها، بخشی از سردرگمی‌هایی است که هنرمندان کشورمان طی روزهای اخیر با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. از زمان میلاد پیامبر(ص) تا به امروز، هنوز برای برخی از اعضا که تعدادشان کم هم نیست، همان پیامک صدور کارت هم نیامده و این تردید در آنها شکل گرفته که آیا این کارت به آنها تعلق خواهد گرفت یا نه. چون در زمان ثبت‌نام، هیچ پیامکی مبنی‌بر موفق بودن این فرآیند برای اعضا ارسال نشد و سیستم سایت به‌گونه‌ای است که یک فرد تا هر میزان می‌تواند ثبت‌نام کند و این‌طور نیست که پس از ثبت‌نام مجدد، این پیام برای آنها بیاید که «شما قبلا ثبت‌نام کرده‌اید.»

در تمام این اتفاق‌ها، پیام یا جوابیه‌ای از سوی صندوق اعتباری هنر صادر نشده و مدیران این صندوق ترجیح داده‌اند مانند همیشه، در آرامش به کار خود ادامه دهند. این صندوق همچنان که در مورد بودجه حق ‌بیمه‌های سه ماه ابتدایی امسال توضیح نداده، امروز هم در برابر بودجه ایام کرونای هنرمندان توضیحی نمی‌دهد. وزیر ارشاد در 30 مردادماه امسال اعلام کرد که این بودجه به هنرمندان اختصاص داده شده و صندوق اعتباری هنر، از اواسط آبان‌ماه اقدام به توزیع این کمک‌ها کرده است. صندوق باید توضیح دهد چه زمان این کمک‌هزینه کرونا و بودجه حق‌بیمه‌ها را دریافت کرده که با این میزان تاخیر به هنرمندان پرداخت کرده است. این حجم بی‌برنامگی و سراسیمگی، بیش از آنکه هنرمندان را از دریافت این تسهیلات خوشحال کند، آنها را با دلشوره‌ها و اضطراب‌های طولانی مواجه کرده که حلاوت آن تسهیلات را از بین برده و به قول معروف، جان‌شان را به لب رسانده است.

 * نویسنده: مجتبی اردشیری، روزنامه‌نگار