به گزارش «فرهیختگان»، ورزش در دوران کرونا با چالشهای گوناگونی مواجه شده است. خطر ابتلای بازیکنان به این بیماری خطرناک و در کنار آن تغییرات در تقویم مسابقات و فشردگی بازیها باعث شده تا علاوهبر بالا رفتن ریسک مثبت شدن تست افرادی که در این فعالیتها دخیل هستند، ورزشکاران و بهخصوص فوتبالیستها در خطر خستگی و افزایش شانس مصدومیت قرار گیرند. در شروع همین فصل ستارههای زیادی دچار مصدومیتهای طولانیمدت شدهاند و این اتفاق باعث اعتراض مربیان و بازیکنان شده است. از سوی دیگر فشار اسپانسرها و مدیران باشگاهها برای ادامه برگزاری مسابقات این سوال را برای بسیاری مطرح کرده است که آیا چنین وضعیتی در تضاد با ذات ورزش که قرار است درجهت سلامتی انسانها باشد، نیست؟ روزنامه گاردین برای بررسی این موضوع و همچنین نگاهی به خطراتی که برخی ورزشها برای ورزشکاران دارند به سراغ یکی از پزشکان باسابقه ورزش رفته است.
خطرات ورزشهایی چون راگبی
این روزنامه مینویسد: بیل ریبانز سابقه حضور در کنار ورزشکاران بزرگی چون میشائیل شوماخر را در کارنامه دارد. او میگوید: «باور کردنی نیست که پزشکی ورزشی حدود 15 سال است که رسما در کنار ورزشکاران حضور دارد.» ریبانز سابقه حدود 4 دهه کار بهعنوان پزشک در کنار ورزشکاران را در رشتههای مختلف از جمله بوکس، کریکت و راگبی را دارد و به قهرمانانی چون میشائیل شوماخر، جسیکا انسهیل، گرگ راترفورد و پائولا رادکلیف خدمات پزشکی یا جراحی ارائه کرده است. او را در مطب شخصیاش در نورتهمپتون ملاقات کردیم و صحبتهای جالبی درباره مسائل مختلفی که یک پزشک در ورزش با آنها روبهرو میشود داشت. از رعایت اخلاق حرفهای تا فشار مدیران و مربیان که گاهی منجر به بحث و درگیری هم میشود. ورزش در سالهای اخیر به شکل عجیبی تغییر کرده است و با حرفهای شدن بازیکنان، آنها دیگر زندگی خود را از این طریق میگذرانند. ریبانز عاشق راگبی است اما معتقد است حرفهای شدن این ورزش از سال 1996 بدترین اتفاقی بود که میتوانست برای آن رخ دهد. او میگوید: «راگبی تا پیش از آن هم ورزش خطرناکی بود اما بازیکنان معمولا تنها چند روز در هفته تمرین میکردند و صبح دوشنبه باید سر کارهای خود حاضر میشدند اما حرفهای شدن ورزش سبب شد 6 روز در هفته تمرینات برگزار شود، استفاده علوم تغذیه ورزشی و همچنین حضور در سالنهای بدنسازی آنها را به بازیکنان قویهیکلی تبدیل کرد. در زمان ما در راگبی برخوردهای کمتری وجود داشت اما حالا برخی حرکات بازیکنان واقعا مرا میترساند. در بعضی صحنهها یک بازیکن، مهاجم حریف را میگیرد و همتیمی او رویش تکل میزند. چنین حرکاتی میتواند آسیبهای جبرانناپذیری به بازیکنان وارد کند. در سال 2009 بهعنوان یک هوادار و برای تشویق تیم ملی انگلیس به آفریقایجنوبی رفتم. بازی دوم آنها شاید خشنترین و وحشیانهترین مسابقهای بود که در عمرم دیده بودم. 5 نفر از بازیکنان تیم شب را در بیمارستان گذراندند و جیمز رابسون، پزشک آن زمان تیم به من گفت: «آیا این واقعا ورزش باید به چنین سمتی حرکت کند؟ من فکر میکنم راگبی به نقطه اوج خود رسیده است.» اما واقعا اینطور نبود.»
راگبی در این سالها بیش از قبل خطرناک شده است. بازیکنان از لحاظ فیزیکی بزرگتر و سریعتر شدهاند و میتوانند صدمات سختی به رقبا بزنند. ریبانز میگوید: «تنها در سال 2018 چهار مورد در فرانسه و سه مورد در کانادا، آفریقایجنوبی و ساموا داشتیم که بازیکنان لطمات بزرگی را متحمل شدند. از آسیبدیدگی از ناحیه سر تا شکستگی گردن و حملات قلبی که عامل آن برخوردهای شدید در این ورزش بود. این اتفاقات وحشتناک است و امیدوارم دیگر شاهد آن نباشیم. هماکنون پزشکانی هستند که به فدراسیون جهانی راگبی برای کاهش این خطرات مشاوره میدهند اما همچنان مقاومتهایی برای تغییرات در قوانین این ورزش دیده میشود.»
هشدار درباره آینده فوتبالیستها
او در ادامه از طولانی بودن فصل برای ورزشکاران ازجمله فوتبالیستها نیز ناراضی است و معتقد است این فشردگی مسابقات و کم بودن استراحت بازیکنان میتواند صدمات زیادی به آنها بزند. افزایش تعداد تورنمنتها به قصد درآمدزایی و سرگرم کردن هواداران میتواند به قیمت آسیبدیدگی ستارهها تمام شود. او در این باره معتقد است: «در بیشتر ورزشها درحال حاضر این معضل وجود دارد. مثلا به فوتبالیستها نگاه کنید. آنها سال بعد یورو را در پیش دارند و در پاییز هم فصل جدید شروع میشود. سپس مسابقات مقدماتی جامجهانی و در ادامه جامجهانی 2022 قطر را در پیش داشته و به این ترتیب فرصت کمی برای ریکاوری و استراحت دارند. این وضعیت باعث میشود دوران ورزشی بازیکنان زودتر از معمول به پایان برسد. واضح است که باید منتظر صدمات و مصدومیتها باشید. این روزها تعداد بازیکنانی که از آرتروز شکایت دارند بیشتر و بیشتر میشود. بسیاری از بازیکنان سابق را میشناسم که در 50 یا 60 سالگی با مشکلات ران یا زانو مواجه هستند. این اتفاقات برای سلامتی بازیکنان و آینده آنها بسیار خطرناک است.»
ریبانز در کتابی که درباره حضورش بهعنوان یک پزشک در کنار تیمهای ورزشی منتشر کرده است بهشدت از مربیان فوتبال که کادر پزشکی تیم خود را مجبور میکنند تا بازیکنان را در شرایطی قرار دهند که بالاتر از حد توان خود فعالیت کنند، انتقاد میکند. این پزشک باسابقه میگوید که بارها در طول دوران کاریاش با بازیکنانی مواجه شده است که از اینکه او از انجام عمل جراحی روی آنها امتناع کرده ناراحت شدهاند اما میگوید: «من دوست نداشتم بهعنوان قصاب بیل شناخته شوم. تمام تلاشم این بود که بدون اینکه مجبور به عمل جراحی شوم مصدومیت آنها را برطرف کنم.»
او که سابقه حضور در کنار بوکسورها را داشته نسبت به این ورزش نگاه بهتری دارد: «کمتر ورزشی مثل بوکس را دیدهام که به حرف پزشکان گوش کرده و به آن احترام بگذارند. هم مربیان و اسپانسرها و هم خود بوکسورها وقتی به آنها میگویید که انجام مسابقه برای یک ورزشکار خطرناک است آن را قبول میکنند.» ریبانز همچنین سابقه عمل جراحی روی شوماخر، راننده افسانهای فرمول یک را دارد. این راننده آلمانی در سال 99 در تصادفی در پیست سیلورستون انگلیس از ناحیه درشتنی دچار شکستگی شد. ژان تود، مدیر آن زمان فراری میخواست شوماخر در پاریس عمل شود اما ریبانز به او گفته بود که انتقال او میتواند برایش مشکلساز شود: «نزدیک زمان عمل ناگهان تود را در کنارم دیدم. اصلا نمیدانم او چگونه توانسته بود به آنجا بیاید. به من گفت ما 16 میلیون دلار به شوماخر میدهیم تا برایمان رانندگی کند و درصورتیکه این عمل موفقیتآمیز نباشد شما و بیمارستانتان را ورشکست میکنیم. خوشبختانه عمل با موفقیت انجام شد و شوماخر دوباره به پیست برگشت.»
کووید-19 باعث شده تا دنیای ما این روزها تاریکتر از همیشه بهنظر بیاید. آیا ریبانز نسبت به آینده ورزش بدبین است؟ او در پاسخ میگوید: «بله، ورزشهایی مثل فوتبال و راگبی در طول فصل امکان حضور تماشاگران را در ورزشگاههایشان ندارند. این منبع مهم درآمد آنها بوده است. آنها بازیکنان اصلی خود را حفظ میکنند اما فکر میکنم این موضوع به تیمهای پایه و همچنین کادر پشتیبانی آن آسیب وارد کند و باعث کم شدن بودجه این بخشها خواهد شد. این چیزی است که مرا نگران میکند. تصمیم برای ادامه قرنطینه و فاصلهگذاری اجتماعی هم بسیار ضروری است. شما نمیتوانید افراد را در راهروهای ورزشگاهها کنترل کنید و ازدحام جمعیت باعث گسترش شدید این بیماری میشود. ما مدتهاست اجازه حضور افراد در ورزشگاهها را ندادهایم و فکر میکنم این روند باید همچنان ادامه داشته باشد تا بتوانیم از این مشکل عبور کنیم.»
* نویسنده: سیامک خاجی، روزنامهنگار