به گزارش «فرهیختگان»، حسین دلیریان،کارشناس مسائل نظامی طی یادداشتی در روزنامه «فرهیختگان» نوشت: 10 سال پیش سازمان ملل متحد و تعدادی از کشورهای غربی به سرکردگی ایالات‌متحده آمریکا تحریم‌هایی را علیه ایران وضع کردند که این تحریم‌ها در نوع خود قابل‌توجه بود و می‌توانست آسیب‌های زیادی به برنامه دفاعی ایران بزند. «تحریم تسلیحاتی» به بهانه احتمال تجهیز موشک‌های بالستیک ایران به سرجنگی اتمی صورت گرفت. آن روزها آمریکا با استفاده از ابزار قدرتمند رسانه، به دنیا اعلام کرد ایران تلاش‌هایی برای طراحی موشک‌های بالستیک با امکان حمل سرجنگی هسته‌ای داشته و ممکن است بتواند این موشک‌های خود را به بمب‌های اتمی مجهز کند. همین ادعا و پافشاری برآن که البته همراهی اروپایی‌ها را نیز به دنبال داشت، این فرض دروغین و ادعای کذب را به‌عنوان یک امر مسلم در شورای امنیت سازمان ملل تبدیل کرد و این شد، بهانه‌ای برای یک دهه تحریم تسلیحاتی.
10 سال پیش که این تحریم‌ها با رای مثبت شورای امنیت سازمان ملل تصویب و اجرا شد، شاید هدف اصلی این بود که نه برنامه موشکی، بلکه در یک شمای کلی، برنامه تولید تسلیحات نظامی در ایران، تحت‌تاثیر قرار بگیرد و جمهوری اسلامی نتواند به پیشرفت در این حوزه ادامه دهد یا درواقع، ایران نتواند توازن قوا در سطح منطقه را به نفع خود تغییر دهد.
تحریم‌ها آغاز شد و قاعدتا آمریکا و متحدانش در انتظار رقم‌خوردن شرایط سخت و پیچیده‌ای برای ایران بودند، چیزی شبیه به عراقِ دوران صدام‌حسین که نمی‌توانست سلاحی تولید کند یا بخرد و طبعا اگر در عصر حاضر، کشوری برای دفاع از خود آمادگی لازم نظامی و تجهیزاتی را نداشته باشد، به راحتی می‌توان آن را منکوب کرد.
با تحریم می‌خواستند کار ایران را یکسره کنند
البته میان ایران و عراقی که صدام حسین در راس آن قرار داشت، تفاوت‌های زیادی در میان است اما هدف آمریکا و غرب با تحریم تسلیحاتی، همان هدفی بود که درباره عراق پیگیری می‌شد، یعنی رفتن کشورمان به گوشه رینگ و یکسره کردن کار! روزهای تحریم گذشت و چند سال بعد، درحالی که تقریبا هیچ خللی به صنعت دفاعی و روند تولید تجهیزات و تسلیحات دفاعی در کشورمان وارد نشده بود، شورای امنیت سازمان ملل متحد پس از نهایی‌شدن جمع‌بندی مذاکرات هسته‌ای، با تصویب قطعنامه‌ای، برنامه جامع اقدام مشترک وین را تایید کرد، تا این برنامه جامع یک قدم به اجرایی شدن نزدیک‌تر شود. اما در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل در تایید برجام در ضمیمه B، یک بند بسیار مهم قید شده بود که توجه به آن مشخص می‌کند که آیا ایران بعد از اجرای توافق و محدودیت‌های خرید و فروش تسلیحات و جنگ‌افزار، می‌تواند این تجهیزات را خریداری کند یا خیر؟
بند 5 ضمیمه B قطعنامه تایید برجام: «کلیه دولت‌ها می‌‌توانند در فعالیت‌های ذیل مشارکت داشته و اجازه آنها را صادر کنند، مشروط به اینکه شورای امنیت از قبل به صورت مورد به مورد تصمیم به تایید آنها گرفته باشد:
عرضه، فروش یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم هرگونه تانک جنگی، خودروهای رزمی زرهی، سامانه‌های توپخانه‌ای سنگین، هواپیماهای رزمی، بالگردهای تهاجمی، ناوهای جنگی، موشک‌ها یا سامانه‌های موشکی، آن‌گونه که در نظام ثبت سلاح‌‌های متعارف ملل متحد تعریف شده است، یا تجهیزات مرتبط، شامل قطعات یدکی به ایران یا برای استفاده در داخل ایران یا در جهت منافع ایران، از داخل یا از طریق قلمروهای تحت‌حاکمیت‌شان یا توسط اتباع آنها یا افراد تحت‌حاکمیت آنها، یا با استفاده از هواپیماها یا کشتی‌های حامل پرچم‌های آنها، اعم از اینکه از قلمروشان نشأت گرفته یا خیر و ارائه آموزش فنی، منابع یا خدمات مالی، مشاوره، دیگر خدمات یا کمک‌های مرتبط با تامین، فروش، انتقال، تولید، نگهداری یا استفاده از سلاح‌‌ها و تجهیزات مرتبط مشروح در این بند فرعی، به ایران توسط اتباع این دولت‌ها یا از داخل یا از طریق قلمروهای تحت‌حاکمیت‌شان.»
این بند تا تاریخ پنج‌سال پس از «روز قبول توافق برجام» یا تا تاریخی که آژانس گزارشی در تایید نتیجه‌گیری گسترده‌تر ارائه دهد، هرکدام زودتر حادث شود، اعمال خواهد شد.
این بخش از قطعنامه، زمان لغو تحریم تسلیحاتی را مشخص کرده بود؛ 27 مهرماه سال 1399.
با وجود تلاش‌های ایالات‌متحده و با اینکه دونالد ترامپ به صورت یک‌جانبه و بدون همراهی اعضای شورای امنیت، اعلام کرد که مکانیسم ماشه عملیاتی شده و تحریم‌های ایران ذیل قطعنامه2231 لغو نخواهد شد و البته 6 قطعنامه قبلی لازم‌الاجراست، با پایان بند غروب برجام در 18 اکتبر یا همان 27 مهرماه، تحریم‌های تسلیحاتی ایران از دیدگاه همه کشورهای جهان به جز آمریکای ترامپ، لغو شد و ایران دوباره امکان خرید و فروش انواع تجهیزات و تسلیحات را به دست آورد. حالا اما سوال اصلی این است که آیا صنعت دفاعی و تسلیحاتی ایران در این 10 سال تضعیف شد و اکنون با رفع تحریم به‌دنبال خرید تسلیحات و تقویت عقب‌ماندگی است؟ آنچنان که همه می‌دانند پاسخ قطعا منفی است. دوره 10 ساله تحریم تسلیحاتی بهترین و زنده‌ترین دوره‌ای است که می‌توان با آن اثبات کرد که آیا در حوزه تولید تجهیزات و تسلیحات نظامی، کشورمان وابستگی دارد یا خیر؟ و اصولا تحریم‌های تسلیحاتی در این دوره 10ساله، آیا بر توان جمهوری اسلامی ایران تاثیر گذاشته یا ایرانِ بعد از تحریم تسلیحاتی به‌مراتب قوی‌تر از ایرانِ قبل از این تحریم‌هاست. در این پرونده، که همزمان با سالگرد شهادت سردار حسن طهرانی‌مقدم و به منظور گرامیداشت زحمات وی به‌عنوان پدر صنعت موشکی و بنیانگذار خودکفایی در تسلیحات نظامی ایران منتشر می‌شود به‌صورت مصداقی و عینی به سوالات یادشده پاسخ داده خواهد شد.
مطالب پیشنهادی
