به گزارش «فرهیختگان»، از نخستین روزهای شروع همه‌گیری کرونا در دنیا حدود 9 ماه می‌گذرد. روزهایی که دنیا در بهت فرو رفته بود و هر روز آمار مبتلایان و کشته‌ها بر وحشت جهانی اضافه می‌کرد. شهرها به تعطیلی کشیده و قرنطینه شدند و منع آمد‌ورفت مشخص شد؛ بسیاری از مشاغل تعطیل شدند و حتی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی هم فرآیند آموزشی را برای مدتی متوقف کردند. انگار دنیا ایستاده بود. همه رسانه‌ها خبر از بیماری و مرگ می‌دادند و این اخبار ترس را بیشتر در دل‌ها می‌انداخت. بسیاری از دانشجویان خارجی که در کشورهای دیگر تحصیل می‌کردند، به ناچار به کشورهای خود برگردانده شدند؛ بسیاری از مرزها بسته شد و برخی دیگر در همان کشورها گرفتار شدند. مدتی که گذشت، دانشگاه‌ها تصمیم گرفتند با تداوم ویروس کرونا، آموزش‌های خود را به‌صورت آنلاین و ازطریق فضای مجازی دنبال کنند. این روند، تحولی در سیستم آموزش عالی کشورهای دنیا ایجاد کرد و حتی آنهایی که تا آن روز در مقابل این سیستم مقاومت می‌کردند، مجبور شدند به آن روی بیاورند. این روند تا پایان ترم قبل ادامه داشت اما دانشگاه‌های دنیا تصمیم گرفتند کمی سیاست‌های خود را برای ترم پاییز تغییر دهند. بیشتر کشورها همچنان به برگزاری آنلاین و از راه دور کلاس‌های درس اصرار داشتند اما برخی دیگر معتقد بودند که در کنار کلاس‌های آنلاین، کلاس‌های درس هم گهگاه باید برگزار شود. اما بیشتر دانشگاه‌ها برای راحتی حال دانشجویان خارجی امکان آموزش از راه دور را حتی برای کلاس‌های حضوری فراهم کردند تا آنها با مشکل آمد‌ورفت مواجه نباشند و کلاس‌ها را هم از دست ندهند. اما با آغاز موج دوم و سوم در دنیا، دوباره نگرانی‌ها جان گرفته و دانشگاه‌ها تمهیداتی در نظر گرفته‌اند.

  دانشگاه هاروارد

دانشگاه هاروارد یکی از برترین دانشگاه‌های دنیا از نظر آموزش، تدریس و تحقیق در دنیا و آمریکا به‌شمار می‌رود. این دانشگاه با شعبه‌های مختلفی در کمبریج، بوستون و ماساچوست، دانشجویان متعددی را در تمام دنیا به خود جذب کرده و بیش از 20 هزار دانشجو در مقاطع کارشناسی، ارشد و دوره حرفه‌ای دارد. تعداد دانش‌آموختگان دانشگاه هاروارد در کشورهای مختلف دنیا به بیش از 360 هزار نفر می‌رسد. با شروع همه‌گیری کرونا، دانشگاه هاروارد هم با توجه به احتمال شیوع ویروس بین دانشجویان با برگزاری کلاس‌های حضوری، سلامت و ایمنی دانشجویان، کارکنان و اعضای هیات‌علمی خود تعطیلی دانشگاه‌ها را اعلام کرد و تاکید را بر آموزش از راه دور و آموزش آنلاین گذاشته است اما مدیران دانشگاهی بر این نکته هم تاکید کرده‌اند که هر زمان احساس کنند شرایط برای برگزاری دوباره کلاس‌های حضوری آماده است، بدون معطلی کلاس‌ها را با تعداد کم دانشجویان به‌طور حضوری برگزار خواهند کرد. اما با توجه به موج جدیدی از ویروس کرونا که در دنیا و به‌ویژه آمریکا آغاز شده، همچنان این امکان فراهم نیست و کلاس‌های درس در دانشگاه هاروارد همچنان به‌صورت آنلاین برای دانشجویان بومی و خارجی برگزار می‌شوند. به‌عنوان بخشی از طرح بازگشایی ایمن کلاس‌های دانشگاه، تنها آن دسته از دانشجویان و پرسنلی که مجاز به حضور در دانشگاه هستند آن هم در صورت انجام تست‌های مکرر پیش از ورود به دانشگاه می‌توانند در این فضا حاضر شوند. در غیر این صورت، مابقی دانشجویان و پرسنل تحت هیچ‌شرایطی مجاز به حضور در دانشگاه نیستند. در آخرین تصمیم‌‌گیری‌هایی که برای ترم پاییز 2020 و بهار 2021 انجام شده، قرار است آموزش به‌صورت آنلاین ادامه داشته باشد و تنها در موارد خاص، تعداد محدودی از دانشجویان بتوانند در دانشگاه حاضر شوند. فعالیت‌های تحقیقاتی هم به فعالیت در آزمایشگاه‌های علمی محدود شده است. بیشتر اعضای هیات‌علمی و دیگر پرسنل دانشگاهی و کارکنان نیز همچنان تا پایان سال میلادی به دورکاری ادامه خواهند داد مگر اینکه تصمیم مدیران تغییر کند. تنها گروه خاصی طبق ضوابط مشخص می‌توانند در دانشگاه به کار و فعالیت خود ادامه دهند.

  دانشگاه کمبریج

دانشگاه کمبریج در سال 1209 میلادی احداث شد و از این رو، عنوان چهارمین دانشگاه قدیمی دنیا را یدک می‌کشد. این دانشگاه با بیش از 12 هزار دانشجو در مقطع کارشناسی و بیش از 10 هزار دانشجو در مقطع ارشد، بیش از 22 هزار دانشجو دارد. بیشتر از 11 هزار عضو هیات‌علمی و نیروی انسانی در قسمت‌های مختلف این دانشگاه فعالیت می‌کنند و تا سال 2018، شمار دانش‌آموختگان دانشگاه کمبریج با احتساب دانشجویان انگلیسی، چینی، آمریکایی، استرالیایی و هنگ‌کنگی که در این دانشگاه تحصیل و زندگی می‌کنند به بیش از 298 هزار دانشجو می‌رسید. بیش از 65 درصد دانشجویان این دانشگاه را دانشجویان بومی تشکیل می‌دهند و از بیش از 147 کشور دنیا در این دانشگاه تحصیل می‌کنند. از دیدگاه مدیران، به دلیل اهمیتی که سلامت همه دانشجویان و کارکنان دانشگاه کمبریج دارد، طی ماه‌های گذشته تلاش بر این بوده که انتقال ویروس به کمترین حد ممکن برسد اما همگی از کار کردن و تحصیل لذت ببرند. این دانشگاه به دقت شیوع ویروس کرونا را تحت کنترل دارد و تاکنون هم تلاش کرده که انتقال ویروس را در دانشگاه به حداقل برساند. تا اطلاع ثانوی، هرگونه فعالیت و رویدادی در دانشگاه تا حد امکان به‌صورت آنلاین برگزار می‌شود و در غیر این صورت، به تعویق می‌افتد یا به کلی لغو می‌شود. کلاس‌های دانشگاه هم با تمرکز روی برگزاری کلاس‌های آنلاین برگزار می‌شوند و مدیران و استادان دانشگاهی تلاش کرده‌اند تا فرصت‌هایی را برای برگزاری کلاس‌ها فراهم کنند. اما مدیران در نظر دارند برای سال تحصیلی آینده که در بهار برگزار می‌شود، کلاس‌های درس را به‌طور آنلاین برگزار کنند. البته همه اینها گمانه‌زنی‌هایی است که در شرایط فعلی عنوان می‌شوند اما اصل ماجرا و تصمیم‌گیری‌های نهایی مستلزم در نظر گرفتن شرایط فعلی همه‌گیری کرونا در ماه‌های آتی است. آنها تاثیر فاصله‌گذاری اجتماعی را دلیل اصلی عنوان کرده‌اند که تا اطلاع ثانوی نمی‌توانند کلاس‌های دانشگاهی را طبق روال گذشته برگزار کنند و درحال حاضر تا زمانی که اوضاع به شرایط عادی برگردد، آموزش‌ها به‌صورت آنلاین خواهد بود. در این مدت، استادان تمام تلاش خود را به خرج می‌دهند تا دانشجویان بتوانند از تجربه‌های جدید به‌دست‌آمده نهایت استفاده را کنند. این روال تا ماه‌های آینده هم ادامه دارد.

  دانشگاه ملی سئول

دانشگاه ملی سئول یک دانشگاه تحقیقاتی ملی در سئول کره‌جنوبی است. این دانشگاه که در سال 1946 افتتاح شده، مهم‌ترین دانشگاه کره‌جنوبی به‌شمار می‌رود. این مرکز از 15 دانشکده تشکیل شده که برنامه‌های مختلف آموزشی را به دانشجویان رشته‌های مختلف ارائه می‌دهند. بیش از 31 هزار دانشجو در این دانشگاه تحصیل می‌کنند. کلاس‌های درس این دانشگاه برای کاهش تمرکز دانشجویان در دانشگاه به‌صورت ترکیبی از کلاس‌های آنلاین و آفلاین(حضوری) برگزار می‌شود. اما به‌منظور برقراری پروتکل‌های جهانی و حفظ فاصله‌گذاری اجتماعی بین دانشجویان، کلاس‌های حضوری با حداقل تعداد دانشجویان و تنها در صورت لزوم برگزار می‌شوند. تا اطلاع ثانوی، بیشتر کلاس‌های درس به‌صورت آنلاین خواهند بود، اما در شرایط خطرناک‌تر، کلاس‌های محدود حضوری هم تعطیل می‌شوند و تمام کلاس‌ها به‌صورت آنلاین برگزار می‌شوند و حتی ورود دانشجویان به دانشگاه هم محدود خواهد شد. کلاس‌های انتخابی عمومی و کلاس‌های تئوری همگی به‌صورت آنلاین برگزار می‌شوند درحالی که دوره‌های عملی شامل کلاس‌های زبان به‌طور نسبی ممکن است حضوری هم برگزار شوند. تمام کلاس‌های حضوری طبق دستور دانشگاه، با حفظ اقدامات پیشگیرانه و ضدعفونی‌های لازم در دانشگاه برگزار می‌شوند تا کمترین احتمال انتقال ویروس وجود داشته باشد. دانشجویان برای شرکت در کلاس‌های آنلاین باید طبق ساعت حضور داشته باشند و کلاس‌های آنلاین و کلاس‌های ویدئویی ضبط شده را از دست ندهند. برای شرکت در کلاس‌های حضوری دانشگاه، دانشجویان پیش از ورود به ساختمان دانشکده یا کلاس باید ابتدا پرسش‌نامه‌ای را پرکرده و از نظر دمای بدن تست می‌شوند. آنها پیش از ورود باید از ضدعفونی‌کننده دست استفاده کنند و ورود بدون ماسک به کلاس هم ممنوع است. چنانچه دمای بدن دانشجویی بالاتر از 5/37 باشد، چند بار دیگر هم دمای بدن او را تست می‌کنند و درصورتی‌که این دما ادامه داشته باشد، او را بلافاصله به خانه برمی‌گردانند. فاصله اجتماعی هم بین دانشجویان در کلاس‌های حضوری به‌خوبی رعایت می‌شود.

  دانشگاه ملبورن

دانشگاه ملبورن در سال 1853 احداث شد و به‌عنوان یک دانشگاه دولتی، تاثیر بسزایی در رشد تحقیقات، یادگیری و آموزش و مشارکت دانشگاهی داشته است. این دانشگاه سال‌هاست در رده‌بندی‌های دانشگاهی جزء برترین دانشگاه‌های دنیا قرار می‌گیرد به‌طوری که مقام نخست را در استرالیا و طبق رده‌بندی پایگاه رتبه‌بندی تایم، در جایگاه سی‌ویکم دنیا جای گرفته است. طبق قوانین دانشگاه ملبورن، دانشجویان و کارکنانی که می‌توانند از راه دور در کلاس‌های آنلاین شرکت و کار کنند، ملزم به شرکت در کلاس‌های از راه دور و دورکاری هستند و تنها گروهی از دانشجویان و کارکنان با شرایط ویژه می‌توانند در دانشگاه حاضر شوند. افراد درصورت داشتن علائمی چون تب، تب و لرز، سرفه، گلودرد، تنگی نفس، آبریزش بینی و نداشتن حس بویایی و چشایی نباید وارد دانشگاه شوند. مدیران دانشگاهی به دنبال شروع برخی کلاس‌های درس با حضور تعداد محدودی از دانشجویان هستند. کلاس‌هایی شامل این استثنا می‌شوند که فعالیت‌های آن از طریق تدریس آنلاین به‌طور کامل انجام نمی‌شوند و بخشی از آنها باید در کلاس‌های حضوری تکمیل شوند. این اقدام در راستای بهبود پژوهش و فعالیت‌های عملی صورت می‌گیرد. چنین کلاس‌هایی با فاصله‌گذاری اجتماعی بین دانشجویان برگزار خواهند شد. دانشکده‌هایی که مجهز به خوابگاه هستند، طبق دستورالعمل‌های خاصی فعال بوده و اقامت دانشجویان با حفظ پروتکل‌ها انجام می‌شود. دانشجویان مقیم در دانشگاه به محض خروج از اتاق شخصی ملزم به استفاده از ماسک و حفظ فاصله‌گذاری اجتماعی در فضای دانشگاه و خوابگاه هستند.

  دانشگاه تسینگوآ

دانشگاه تسینگوآ چین برترین دانشگاه این کشور و جزء برترین دانشگاه‌های دنیا محسوب می‌شود. این دانشگاه در سال 1911 تاسیس شد. از زمان شیوع ویروس کرونا، این دانشگاه اقدامات گسترده‌ای را برای پیشگیری و کنترل اپیدمی این بیماری را در دستورکار خود قرار داده است. در ابتدای شیوع ویروس کرونا، کلاس‌های ترم بهاره 2020 به‌طور موقت به تعویق افتاد، اما پس از مدتی به دلیل ادامه‌دار بودن همه‌گیری، کلاس‌ها به‌صورت آنلاین برگزار شد. بسیاری از کلاس‌های درس این دانشگاه به‌طور زنده و آنلاین و با حضور فعال دانشجویان و استادان برگزار می‌شوند. هنوز هم بسیاری از کلاس‌های دانشگاهی این مرکز آموزشی به‌صورت آنلاین برگزار می‌شود و به این بهانه، پلتفرم‌های مختلفی برای ارائه هرچه بهتر و راحت‌تر کلاس‌های آنلاین دانشگاهی طراحی شده و در خدمت دانشجویان و استادان دانشگاهی قرار گرفته است.

  دانشگاه کیپ تاون

دانشگاه کیپ تاون در آفریقای‌جنوبی معروف‌ترین دانشگاه این کشور است و در این کشور رتبه نخست و در رده‌بندی تایم، رتبه 136 دنیا را از آن خود کرده است. این دانشگاه هم مانند بسیاری از دانشگاه‌های دنیا بعد از همه‌گیری کرونا، با تعطیلی کلاس‌های درس تلاش کرد انتقال ویروس را به حداقل برساند، اما پس از مدتی با تداوم این ویروس، کلاس‌ها بیشتر در قالب کلاس‌های آنلاین دنبال شد و دانشجویان از راه دور به یادگیری دروس می‌پرداختند. مدیران دانشگاهی پس از مدتی ترجیح داده‌اند که کلاس‌های درس به‌صورت ترکیبی از کلاس‌های حضوری، آنلاین و تجربه کارگاهی باشد. کنفرانس‌ها و سمینارها هم در همین قالب برگزار می‌شوند. آنها از این طریق تلاش کرده‌اند جامعه‌ای شبکه‌ای را ایجاد کنند تا از این طریق بتوانند آموزش عالی این کشور را به صورت مشارکتی و شخصی‌سازی شده درآورند.

 * نویسنده: ندا اظهری، مترجم