به گزارش «فرهیختگان»،   دو روزی بیشتر تا انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نمانده و همه مردم آمریکا منتظرند تا میهمان جدید کاخ سفید را بشناسند. چهار سال پیش که دونالد ترامپ سکان دولت آمریکا را برعهده گرفت، وعده و وعیدهای زیادی داد که بسیاری از آنها طبق معمول عملی نشد و هر روز وضعیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این کشور وخیم‌تر شده است. تصمیمات ناشیانه دولت ترامپ در سال جاری و همزمان با بحران کرونا پیرامون دانشجویان بین‌المللی یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی است که علاوه‌بر ایجاد بحران مالی برای دانشگاه‌ها و موسسه‌های آموزش عالی، دانشجویان خارجی را هم با مشکل اقامت و ویزا مواجه کرده است. تصمیماتی که حتی توانسته پایه‌های دولت ترامپ را متزلزل کند و اعتمادها به ترامپ کاهش یابد. در بحبوحه نزدیک شدن به روز انتخابات هر دو طرف یعنی ترامپ و بایدن برای جذب آرای بیشتر، وعده و وعیدهایی را حول محورهای مختلف و چالش‌های روز آمریکا مطرح می‌کنند تا بتوانند رای حداکثری را از آن خود کنند. اما همه اینها تا انتخاب نهایی و مشاهده نتایج وعده‌هایی که داده‌اند، تنها در حد گمانه‌زنی باقی می‌ماند و نمی‌توان با قطعیت اعلام کرد که کدام‌یک از آنها می‌توانند به حرف‌هایی که زده‌اند، جامه عمل بپوشانند.

سیستم آموزش عالی و دانشگاه‌ها در آمریکا چند سالی است که با چالش بودجه‌ای مواجه شده‌ و دولت آمریکا تاکنون کار موثری برای برون‌رفت از این مشکل انجام نداده است. آمریکا بزرگ‌ترین کشور در زمینه جذب دانشجویان بین‌المللی در دنیاست و با شروع همه‌گیری کرونا و بازگشت بسیاری از دانشجویان خارجی به کشورهای خود و آنلاین شدن کلاس‌های درس، وضعیت دانشگاه‌ها در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است، به‌طوری‌که بسیاری از دانشگاه‌ها که وابستگی بیشتری به دانشجویان خارجی داشتند، با مشکل شدیدتری از نظر بودجه‌ای روبه‌رو شده‌اند. در کنار این، قوانین سختگیرانه‌ای که هرازگاهی از سوی دولت ترامپ وضع می‌شد، وضع را برای دانشگاه‌ها و دانشجویان بین‌المللی دشوارتر می‌کرد. بایدن، رقیب سرسخت ترامپ، با وعده‌هایی که برای بهبود شرایط آموزش عالی داده، امیدوار است این وضع نابسامان بهبود یابد. اما تجربه ریاست‌جمهوری‌های سابق آمریکا نشان می‌دهد که بسیاری از این وعده‌ها در حد حرف باقی خواهد ماند و این تلاش‌ها فقط برای جمع کردن آرای مردمی است و نتیجه دیگری به‌دنبال ندارد. اما به هرحال باید منتظر ماند تا پیروز نهایی انتخابات مشخص شود.

  وعده افزایش کمک به دانشگاه‌ها نتیجه می‌دهد؟

بیشتر دانشجویان و کارمندان دانشگاهی در آمریکا امیدوارند که با توجه به وعده‌های بایدن پیرامون بهبود وضعیت آموزش عالی، او پیروز رقابت انتخاباتی باشد. اما با توجه به نوسانات اوضاع مالی کشور به‌دلیل شیوع ویروس کرونا و شرایط بی‌ثباتی که به‌دنبال جنگ‌های مختلف ایجاد شده، هیچ‌چیز قابل پیش‌بینی نیست. بعد از حدود یک سال پر از تصمیمات پرفرازونشیب سیاسی در آمریکا، آموزش عالی این کشور از ماه نوامبر وارد دور تازه‌ای از اتفاقات می‌شود که ممکن است آینده متفاوتی را پیش‌روی این کشور قرار دهد. بایدن در مناظره‌ها و برنامه‌های انتخاباتی خود بارها از برنامه‌های خود برای 4 سال پیش‌رو درصورت برنده شدن در انتخابات سخن گفته است. درحال‌حاضر، یکی از بخش‌هایی که بیش از هر چیز موردتوجه قرار دارد، مقوله آموزش عالی و دانشگاه‌هاست. او در این رابطه هم برنامه‌هایی دارد که معتقد است با برنده شدن در این رقابت می‌تواند وضعیت را سروسامان دهد. افزایش کمک‌های دولتی به دانشگاه‌ها و آموزش عالی، تصمیمات جدی‌تر برای پذیرش راحت‌تر دانشجویان بین‌المللی و میزبانی از آنها، رویکردی بهتر برای مقابله با همه‌گیری کرونا و افزایش بودجه‌های اختصاص‌یافته به تحقیقات علمی جزء وعده‌های انتخاباتی بایدن به شمار می‌رود. آنتونی کارنوال، مدیر دانشگاه جورج‌تاون از وعده‌های بایدن استقبال کرده و می‌گوید: «یکی از وعده‌هایی که بایدن داده، این است که دانشجویان خانواده‌های کم‌درآمدی که سالانه کمتر از 125 هزار دلار در سال درآمد دارند، می‌توانند در کالج‌های بدون شهریه تحصیل کنند. طبق این ادعا، درنهایت بحران 1.5 تریلیون دلاری بدهی دانشجویان موردتوجه قرار می‌گیرد.»

  وضعیت بی‌ثبات دانشجویان خارجی

دانشگاه‌ها و کالج‌های آمریکا در دوران کرونا با بیش از 120 میلیارد خسارت مالی روبه‌رو شده‌اند، درحالی‌که امید به نجات از این بحران اقتصادی هر روز کاهش می‌یابد. دولت فدرال بیش از 2.5 تریلیون دلار برای جبران بحران‌های مالی بعد از کرونا هزینه کرده‌اند اما بودجه آموزش عالی تنها 14 میلیارد دلار بوده است و این مبلغ هرگز نمی‌تواند این خسارت‌ها را جبران کند. استخدام گسترده دانشجویان هم به‌عنوان یک گزینه برون‌رفت از این بحران مالی، نتوانست این شکاف مالی را برطرف کند. نرخ بیکاری در آمریکا نسبت به قبل از شیوع کرونا حداقل به دو برابر پیش از آن رسیده است و تعداد خانواده‌هایی که قادر به پرداخت هزینه شهریه دانشجویان خود نیستند، رو به افزایش است. پیش از این، به‌رغم اینکه دانشجویان بین‌المللی کمتر از نصف سهم از ثبت‌نام دانشگاه‌های آمریکا را به خود اختصاص می‌دادند، اما بیش از یک‌چهارم کل شهریه دانشگاه‌ها را پرداخت می‌کردند. اما حتی جایی که سیاست‌های دولت ترامپ هم مانع از ادامه تحصیل و ورود آنها به آمریکا نشد، محدودیت‌های مسافرت که به‌دنبال همه‌گیری کرونا اعمال شد، سفر آنها را به این کشور غیرممکن کرد. در این میان، دولت‌های ایالتی که بین سال‌های 2008 تا 2018 هزینه آموزش عالی را به‌طور متوسط به ازای هر دانشجو 13درصد کاهش داده بودند، به‌دنبال شیوع کرونا مالیات‌های خود را کم کردند و با محدودیت بیشتری روبه‌رو شدند. جنیفر دلانی، استادیار آموزش عالی دانشگاه ایلینویز معتقد است که وضعیت به‌طور نابسامانی در جریان است و انتظار می‌رود در سال پیش‌رو، کاهش پنج درصدی مالیات‌ها را داشته باشیم و سال پس از آن هم این کاهش به 10درصد برسد. حتی پیش از همه‌گیری هم، این کاهش مالیات‌ها در بودجه‌های ایالتی با کاهش تعداد دانشجویان همراه بوده و بسیاری از موسسه‌های آموزشی و دانشگاهی آمریکا با مشکلات مالی دست‌وپنجه نرم می‌کردند. همین مشکلات، آنها را به تعدیل اعضای هیات‌علمی و کارکنان، امتناع از جذب دانشجویان کم‌درآمد و پذیرش تصمیماتی برای ایجاد درآمد بیشتر سوق داده بود. او معتقد است که خسارت‌های مالی بعد از بحران کرونا به‌حدی زیاد است که امید به کمک‌رسانی به دانشجویان کم‌درآمد در یکی دو سال آینده تقریبا غیرممکن است. درواقع، حتی با سیاست‌های احتمالی بایدن هم، بیشتر دانشجویان تنها باید به این امیدوار باشند که وضعیت آنها از چیزی که هست، وخیم‌تر نشود. برخی از آمریکایی‌ها امیدوارند که پیروزی بایدن در انتخابات به‌معنای راه افتادن کالج‌های رایگان برای خانواده‌های کم‌درآمد است. در این شرایط، مشمولان مالیات در آمریکا با این طرح بایدن در درازمدت این مبلغ را پس‌انداز می‌کنند، به‌طوری‌که همین مالیات‌ها، دو سال نخست شهریه تمام دانشجویان و تمام چهار سال تحصیلی را برای خانواده‌های کم‌درآمد کمتر از سالانه 125 هزار دلار پوشش می‌دهد. این طرح بایدن طی 11 سال نخست، حدود 700 میلیارد دلار برای مالیات‌دهندگان هزینه در بردارد اما این هزینه بیشتر روی دوش کارگران تحصیلکرده سنگینی می‌کند.

بسیاری از کارشناسان معتقدند که کنگره انتظار دارد دولت‌ها سهم قابل‌توجهی از هزینه طرح بایدن را عهده‌دار شوند اما اشکالی که اینجا ممکن است ایجاد شود، امتناع برخی ایالت‌ها از پرداخت این هزینه‌هاست. استنلی کاتز، استاد امور دولتی و بین‌المللی دانشگاه پرینستون می‌گوید: «بیش از هر فشار بودجه‌ای، این تفکر که آموزش عالی باید بهره‌های اقتصادی جامعه را بپردازد، بزرگ‌ترین تهدید برای آموزش عالی آمریکا محسوب می‌شود.» برخی کارشناسان که بیشتر طرفدار دموکرات‌ها هستند، بر این باورند که دموکرات‌ها در زمینه نقش اجتماعی آموزش عالی دید بازتر و سخاوتمندانه‌تری دارند، به‌طوری‌که سیاست‌های کمکی به دانشجویان دولتی تاثیر زیادی در توانایی آنها در دانشگاه رفتن‌شان دارد. برخی معتقدند که آموزه‌های مرتبط با شغل از اهمیت زیادی برخوردار است، درحالی‌که از سرمایه‌گذاری‌های دولتی برای کمک به دانشجویان استفاده می‌شود. به‌عنوان مثال، دانشگاه ایالتی جورجیا جزء برترین دانشگاه‌های فعال در این زمینه است که دانشجویان را در زمینه‌های فنی آماده ورود به بازار کار می‌کند. این مساله به‌ویژه در دوران کرونا بسیار اهمیت پیدا می‌کند. این دانشگاه در ابتدای سال میلادی 22 میلیون از 24 میلیون دلار کمک‌هزینه دریافتی از فدرال را صرف همین کار کرد.

  تنها مسائل مالی اهمیت ندارد

بسیاری از کارشناسان معتقدند که آموزش عالی تنها به حمایت‌های مالی نیاز ندارند و غیر از این، منتظر تغییرات دیگری هم هست که مهم‌ترین آنها، ارتباط با دانشجویان بین‌‌المللی است. با توجه به قوانین اشتباه گرفته‌شده در سال جاری از سوی دولت ترامپ، مدیر دانشگاه ایالتی «سن خوزه» معتقد است که انتخاب دوباره ترامپ می‌تواند وضع را برای دانشجویان خارجی وخیم‌تر کند. در شرایط فعلی، حتی کار کردن دانشجویان خارجی در آمریکا هم با تهدید روبه‌رو است. اگر با انتخاب شدن بایدن، سیستم پردازش ویزای دانشجویی به حال عادی برگردد، دانشگاه‌ها برای ثبت‌نام دانشجو با آرامش بیشتری عمل می‌کنند. بسیاری از اقتصاددانان هشدار داده‌اند که آمریکا باید بیش از هر چیز در مسائل اقتصادی رشد کند. معمولا نرخ سالانه رشد اقتصادی در بهترین شکل ممکن باید چهار درصد باشد تا ثبات اجتماعی پایدار در آن کشور رخ دهد، اما این درحالی است که رشد اقتصادی آمریکا طی 20 سال گذشته به این مقدار نرسیده است. اما نتیجه انتخابات هرچه باشد، نظر غالب کارشناسان بر این است که تا مدت‌ها همین سیاست‌ها پابرجا خواهد بود و به این زودی‌ها شاهد تغییر در نظام آموزش عالی آمریکا نخواهیم بود. سوابق انتخابات فدرال بیانگر آن است که وابستگی دانشگاهیان به بایدن حدودا پنج برابر ترامپ است و شواهد نشان می‌دهد مبالغ زیادی برای تبلیغات در اختیار بایدن قرار داده و از او در پیروز شدن در این رقابت حمایت زیادی کرده‌اند. نظرسنجی‌های موسسه سیاست هاروارد حکایت از آن دارد که واجدان شرایط بین سنین 18 تا 29 سال بیشترین طرفداران بایدن را تشکیل می‌دهند و با این اوصاف، بایدن 33 امتیاز جلوتر از ترامپ قرار دارد. اما در این بین، خبرهایی از برخی استادان و دانشگاهیان طرفدار ترامپ هم به گوش می‌رسد که از ترس پیروز شدن بایدن و تضعیف جایگاه شغلی، دست به سانسور زده و از اعلام رای خود سر باز می‌زنند.

  ترس از ادامه سیاست‌های محدودیتی ترامپ

تری هارتل، معاون ارشد رئیس شورای آموزش آمریکا با توجه به نزدیکی به انتخابات معتقد است که به نظر می‌رسد سیاست‌های دانشگاهی حتی بعد از انتخابات هم ادامه داشته باشد. اما مساله‌ای که بیش از هر چیز برای آمریکا و آموزش عالی این کشور نگران‌کننده است، اینجاست که درصورت انتخاب ترامپ برای دور دوم ریاست‌جمهوری، ممکن است سیاست‌های محدودیت برای دانشجویان بین‌المللی تداوم داشته باشد که با توجه به بحران مالی دانشگاه‌ها در دوران کرونا، می‌تواند وضعیت دانشگاه‌ها را از وضعیت کنونی وخیم‌تر کند. او پیش‌بینی می‌کند که اگر ترامپ دوباره رئیس‌جمهور شود، ممکن است مجموعه‌ای از تاکتیک‌هایی را که در دولت قبل برای پیشبرد برنامه‌های ایدئولوژیک خود در دانشگاه‌ها اجرا کرده بود، ادامه دهد و حتی می‌توان انتظار داشت که ترامپ بعد از پیروزی در انتخابات، دست به رفتارهای انتقام‌گیرانه از برخی مدیران دانشگاهی و اعضای هیات‌علمی دانشگاه‌ها بزند که از دستورات ترامپ در این مدت سرپیچی کرده‌اند. البته همه اینها، گمانه‌زنی‌هایی است که کارشناسان مطرح می‌کنند و نمی‌توان از هندوانه دربسته بایدن هم انتظارات زیادی داشت و باید منتظر ماند چه کسی سکان این کشته توفان‌زده را برعهده می‌گیرد.

 *  مترجم: ندا اظهری