روسیه را باید از کانال روس‌ها بشناسیم

به گزارش «فرهیختگان»، روح‌الله مدبر، کارشناس مسائل روسیه با وجود گذشت بیش از یک دهه از دستور رهبر معظم انتقلاب درخصوص تدوین راهبرد دیپلماسی کشور در حوزه شرق و هشدارهای ایشان درخصوص ضرورت دقت در ترسیم برنامه دیپلماسی متوازن با سایر کشورهای جهان و تاکیدات‌شان بر افشای سیاست‌های خصمانه، شاهد دشمنی‌های متعدد و بدعهدی‌های غربی‌ها علیه ملت ایران بوده‌ایم. با وجود تذکرات راهبردی فراوان مبنی‌بر غیرقابل اعتماد بودن آمریکا و اروپایی‌ها، متاسفانه هنوز هم شاهد هستیم که روند حرکت در استفاده از ظرفیت‌های ویژه کشورهای شرقی به‌ویژه فدراسیون روسیه و چین بسیار کند و به تعبیری لاک‌پشتی و شعاری است!

از همه ناخوشایندتر اینکه برخی افراد، به دلایل مختلف سرنوشت همه مسائل کشور به‌ویژه رفع بحران‌های اقتصادی و کاهش ارزش پول ملی را که حاصل ضعف‌های ملموس مدیریتی، عدم شایسته‌سالاری، بی‌انگیزگی و بی‌توجهی به توان داخلی و غرب محوری است را کاملا نادرست و غیرصادقانه به نتیجه انتخابات آمریکا گره زده و به تعبیری بهبود وضعیت معیشت ملت را به سرانجام این رخداد و گرفتن عکس یادگاری و مذاکراتی جدید با ساکنان بعدی کاخ سفید حواله می‌دهند! البته تیم‌های پشتیبان رسانه‌ای آنها نیز همچون اعضای ستادهای انتخاباتی نامزدهای آمریکایی سراب گشایش‌های فراوان و چشمگیر درصورت پیروزی فلان چهره آمریکایی را به تصویر می‌کشند!

فارغ از جریان‌شناسی فکری این افراد که بحثی طولانی است، ضروری است اشاره کنم قطعا این نوع فضاسازی‌ها نه‌تنها مغایر با امنیت و منافع ملی کشور است بلکه با رویکرد استقلال و عزت ایران عزیز و راهبردهای کلان کشور و اسناد بالادستی هم کاملا در تضاد قرار دارد.

 امروزه غالب تحلیلگران مستقل بین‌المللی بر این امر صحه گذاشته‌اند که با توجه به تحول و سرعت روبه رشد کشورهای شرقی در پرکردن جای قدرت‌های سنتی غربی در همه مسائل مانند اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در این دهه نوین دیگر نگاه به شرق یک انتخاب نیست بلکه راهبردی بسیار ضروری است و غفلت از آن در میان‌مدت و بلندمدت قطعا موجب خسارت‌های فراوان در ضعف تصمیم‌گیری و اتخاذ سیاست‌های منافع ملی خواهد بود.

 برای نمونه کشور فرانسه که از چندین قرن گذشته به‌عنوان یکی از نمادهای رهبری سنتی اروپا شناخته می‌شود با اتخاذ سیاست‌های هتاکانه رئیس‌جمهور بی‌تجربه و هیجان‌زده‌اش علیه ساحت مقدس پیامبر مکرم و معظم اسلام حضرت محمد(ص) علاوه‌بر جریحه‌دار کردن قلب جامعه مسلمین و همه آزاداندیشان جهان، موجبات ترویج بذر نفرت در جامعه جهانی را فراهم می‌آورد، درحالی که امروز نظام بین‌الملل بیش از پیش به صلح، مدارا و زندگی مسالمت‌آمیز همه ادیان، فرهنگ‌ها و قومیت‌ها در کنار هم نیاز دارد و سخنان تفرقه‌برانگیز گسترش خشونت‌ها را ترویج می‌دهد و قطعا با منافع همه بشریت در تضاد است. لذا این‌گونه اقدامات غیرهوشمندانه که از روسای دولت‌های اروپایی زیاد دیده می‌شود، علاوه‌بر اینکه حاصل توهم، غرور و خودبرتربینی آنها نسبت به سایر ملل جهان است، منجر شده روند نزول جایگاه سابق آنان به‌شدت تسریع یابد و قدرت‌های جدید شرقی حتی در مباحث هویتی جایگزین غربی‌ها شوند.

در آمریکا نیز دیگر نمی‌توانیم بگوییم این کشور تنها نماد غالب قدرت نرم و دیپلماسی نوین در جهان است. اکنون رقبای جدی آمریکا فراتر از رقابت‌های قدیمی در حوزه نظامی و امنیتی در حتی در فضایی بسیار وسیع‌تر در حوزه توسعه و ترویج فرهنگی در جهان رشد و گسترش یافته‌اند و در مقابل تهاجم فرهنگی یک‌جانبه و تحمیلی آمریکا، پایگاه و جایگاه‌های ویژه‌ای در جهان برای خود کسب کرده‌اند. برای نمونه می‌توان به استقبال از برنامه‌های متنوع فرهنگی کشور فدراسیون روسیه در بیش از 80 کشور جهان و گسترش محصولات سینمایی، موسیقی و زبان روسی در بین جوانان، نخبگان و دانشگاهیان اروپای غربی، آمریکای مرکزی، آفریقا و... که پایگاه سنتی ترویج فرهنگ غربی بود، اشاره کنیم. به عبارتی امروز توسعه مستقیم و بی‌واسطه فرهنگ روسی در جهان منجر شده جامعه مخاطب دیگر فریب تبلیغات یکجانبه غربی‌ها را نخورند و از منابع دست اول و اصیل به شناخت درست از روسیه دست‌یابند. اتفاقا این امر برای معرفی روسیه و ایران به یکدیگر، بسیار مهم و ضروری است چراکه یکی از دلایل بسیار مهم عدم دستیابی به روابط راهبردی میان ایران و روسیه تبلیغات غربی‌هاو ترویج شایعات آنها علیه دو کشور جهت انحراف افکار عمومی جامعه از ضرورت و اهمیت نزدیکی هر دو کشور به یکدیگر است.

 اینکه ما و روس‌ها همدیگر را از کانال منابع و رسانه‌های‌ شایعه‌پراکن غربی بشناسیم دقیقا نقشه طرف سوم جهت ممانعت از نزدیکی هر چه بیشتر دو کشور به‌هم است، به همین جهت همواره غربی‌ها از عنصر زمان و گذشته تاریخی برای انحراف افکار عمومی ایران استفاده می‌کنند تا مانع از توسعه مناسبات دو کشور شوند و می‌توان به صورت قاطع گفت اگر کانال مستقیم ارتباطی دو کشور با استفاده از ظرفیت کلیدی برنامه‌های فرهنگی به‌ویژه توسط مراکز فرهنگی ایران و روسیه فراهم آید قطعا روند توسعه سایر مناسبات به‌ویژه در حوزه اقتصادی هم رو به رشد و ماندگار خواهد بود. امروزه کمتر در ایران از رشد فراوان علمی و تکنولوژی‌های نوین و مدرن روسیه سخن گفته می‌شود و متاسفانه شناخت نخبگان ایرانی هم تنها از بعد تسلیحاتی روسیه است درحالی که راهبرد توسعه روسیه بسیار فراتر از بعد نظامی است و روند گسترش روبه رشد اقتصادی و تکنولوژیکی این کشور بسیار چشمگیر بوده و ایران می‌تواند بیشترین استفاده را این ظرفیت در مسیر توسعه خود درصورت اتخاذ راهبردی دقیق کسب کند.

امروز احساس می‌شود پس از تجربیات مذاکرات بسیار طولانی و بی‌نتیجه با طرف‌های غربی و مشهود بودن بدعهدی‌های فراوان، گستاخانه و منافع یک‌طرفه کسب شده توسط آنان به‌ویژه در برجام و اقدامات متعدد رخ‌داده توسط تروئیکای اروپایی و آمریکا به‌منظور دخالت در امور داخلی ایران، باید با تغییر نگاه غلط و به تعبیری معطل کردن کشور از کسب نتایج ملموس در روابط با آمریکا و غرب، سیاست راهبردی توسعه مناسبات با کشورهای شرقی به‌ویژه فدراسیون روسیه و چین را برمبنای اصول عزت و منافع ملت ایران از فاز گفتمانی، توئیتی و عکس یادگاری وارد فاز عملیاتی و اجرایی کرد.

تاخیر در تدوین راهبرد مناسب و توجه به نظرات نخبگان دلسوز و متخصص در این بخش تنها باعث اتلاف وقت خواهد شد. امضا و به نتیجه رساندن قراردادهای بلندمدت همکاری‌های همه‌جانبه راهبردی با روسیه و چین و بازتعریف برنامه همکاری‌های چندجانبه هدفمند به‌ویژه در حوزه مدیریت مسیرهای ترانزیتی با هندوستان جهت بازسازی مجدد جایگاه قدیمی ایران به‌عنوان شاهراه اصلی تجارت آسیا علاوه‌بر رونق اقتصادی بر افزایش وزن و تاثیر عملیاتی جایگاه ژئوپلیتیکی ایران به‌شدت خواهد افزود.

 به عبارتی تسریع در به سرانجام رساندن کریدور مهم شمال به جنوب، و پیگیری جدی تکمیل برقی‌سازی مسیر راه‌آهن گرمسار- اینچه برون به‌عنوان یکی از پروژه‌های مهم رونق اقتصادی ایران علاوه‌بر اتصال مستقیم و سهل سه کشور هندوستان، ایران و روسیه از طریق یکی از امن‌ترین و ارزا‌ن‌ترین خطوط اتصال تجاری به بازتعریفی جدید از مسیرهای اقتصادی تجاری و نقش ویژه ایران به‌عنوان گذرگاهی تجاری و بین‌المللی و حتی حضوری فعال‌تر در دریای کاسپین منجر خواهد شد که قطعا بر منافع اقتصاد داخلی بر افزایش وزن ژئوپلیتیکی ایران نیز خواهد افزود و این مهم قطعا به مذاق اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها خوش نخواهد آمد.

 لذا ضروری است با اتخاذ دیپلماسی عزتمندانه و پویا مسیر کند و گاهی متوقف‌شده فعلی در توسعه روابط با شرق با سرعت و طبق نقشه راه ترسیم‌شده بر مبنای اسناد بالادستی به حرکت در‌آید، البته از کانالی کاملا شرقی.