به گزارش «فرهیختگان»، افزایش تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان به بیش از پنج هزار شرکت در سال 99 نسبت به سال قبل آن، این نکته را متذکر می‌شود که کشور درحال عبور از اقتصاد سنتی به‌سمت اقتصاد دانش‌بنیان است. به‌عبارت دیگر زیست‌بوم فناوری و نوآوری یکی از ارکان مهم و سکوی پرتاب اقتصاد به‌سمت اقتصاد دانش‌بنیان است و بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته با علم به این مهم، سال‌هاست که سیاستگذاری‌‌های خود را بر پایه توجه و حمایت از نخبگان و نوآوران پایه‌گذاری کرده‌اند.

در ایران نیز با تاکید ویژه مقام‌معظم‌رهبری بر ضرورت حمایت از فعالیت‌های دانش‌بنیان، حمایت از شرکت‌های دانش‌محور و خلاق چند سالی است که در دستورکار قرار گرفته است. با توجه به ظرفیت‌های موجود در کشور و برخورداری از نخبگان و پژوهشگران و تحصیلکردگان، همچنان به نظر می‌رسد که راه طولانی برای تحقق اقتصاد دانش‌بنیان وجود دارد اما باید این نکته را نیز مدنظر داشت که بخش عمده‌ای از فعالیت‌های اقتصادی و تولیدی در ایران، به‌دلیل وجود تحریم‌ها، مسیر پیچیده‌ای را طی می‌کند. به‌هرحال آنچه مسلم است، زیست‌بوم فناوری نقش مهمی در توسعه و آبادانی کشور دارد. در این گزارش تحولات، اتفاقات و دستاوردهای اکوسیستم فناوری کشور را در نیمه نخست سال 99 بررسی کردیم تا بار دیگر یادآوری کنیم، تکیه بر توانمندی جوانان ایرانی همیشه راهگشا بوده است.

رشد سراسری زیست‌بوم فناوری

زیست‌بوم فناوری کشور در نیمه نخست سال‌جاری، شاهد تحولات چشمگیری، نه‌تنها در پایتخت بلکه در سراسر کشور بوده است. رشد و توسعه زیست‌بوم فناوری در استان‌های مختلف کشور می‌تواند نویدبخش حرکت عمومی به‌سمت زندگی دانش‌محور و نوآورانه باشد. طی 6 ماه نخست سال، طرح‌ها و پروژه‌های دانش‌بنیان و خلاقانه‌ای در سراسر کشور افتتاح و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. افتتاح شتاب‌دهنده‌های جدید ازجمله اقدامات محوری در توسعه زنجیره زیست‌بوم صنایع خلاق و فرهنگی است. ایجاد مراکز نوآوری جدید در استان‌های اصفهان، سیستان‌وبلوچستان، گیلان و ایجاد مراکز نوآوری جدید و توسعه‌یافته در حوزه علوم‌انسانی در دانشگاه علامه طباطبایی، مرکز نوآوری دانشگاه امام‌صادق(ع) و دانشگاه شهید بهشتی ازجمله مواردی است که ابتدای سال 99 در زیست‌بوم فناوری شکل گرفته است.

افتتاح مجتمع بین‌المللی فناوری و نوآوری در دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی، افتتاح پردیس نوآوری و فناوری فارس، افتتاح سومین مرکز نوآوری و فناوری شهر هوشمند در منطقه 10 شهرداری تهران، افتتاح سرای نوآوری و شتاب‌دهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد غرب، گشایش برج نوآوری مروارید خلیج‌فارس در بوشهر، افتتاح سه مرکز نوآوری و رشد در خراسان جنوبی، افتتاح مجتمع خدمات فناوری و نوآوری و چهار مرکز فناورانه جدید در استان اردبیل، افتتاح مجتمع فناوری نوگام در پارک علم‌وفناوری سیستان‌وبلوچستان، گشایش مجتمع استقرار شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان در پارک علم‌وفناوری استان گیلان و افتتاح مرکز توانمندسازی استان خراسان رضوی برای ارائه خدمات به شرکت‌های دانش‌بنیان ازجمله اتفاقات مهم بوده که طی 6 ماه نخست سال‌جاری در زیست‌بوم فناوری کشور رخ داده است. همچنین افتتاح مرکز نوآوری و توسعه کسب‌وکارهای داده‌محور سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، همچنین افتتاح نخستین مرکز فناوری و نوآوری معدن و صنایع معدنی، افتتاح خط تولید فیلم پلاستیکی چندلایه لمینت‌شده در استان قزوین، گشایش مرکز جهادی پیشرفت شرکت راه‌آهن، افتتاح مرکز نوآوری نشر دانش، رونمایی از سامانه احراز هویت الکترونیکی بازار سرمایه، پنج مرکز نوآوری در استان همدان، برگزاری رویداد اینوتکس2020، افتتاح مرکز بازی‌های رایانه‌ای مریوان، افتتاح سه شتاب‌دهنده و یک مرکز رشد در کردستان و افتتاح چندین مرکز نوآوری در ایستگاه نوآوری شریف نمونه‌ای از اتفاقات مهم در زیست‌بوم فناوری کشور بوده است.

ارائه تسهیلات؛ موتور محرک دانش‌بنیان‌ها

یکی از مهم‌ترین راه‌های رشد و ترقی زیست‌بوم فناوری در کشور، حمایت همه‌جانبه و ارائه تسهیلات لازم برای استحکام‌بخشی به فعالیت‌های فناورانه شرکت‌های دانش‌بنیان است. در 6 ماه نخست سال‌جاری، بخش‌های مختلف اکوسیسم فناوری کشور توانسته‌اند از تسهیلات مختلفی برخوردار شوند. اعطای تسهیلات، وام بلاعوض و جایزه به بروکرها و تدوین آیین‌نامه فعالیت برای آنها، ازجمله حمایت‌هایی است که برای کمک به فعالیت شبکه فن‌بازارهای سراسر کشور درنظر گرفته شد. همچنین با حمایت معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری، این امکان فراهم شد تا خریداران کالاهای مصرفی دانش‌بنیان تا سقف 80درصد قیمت محصول تسهیلات دریافت کنند. همچنین امکان ارائه وام توسعه بازار برای تولید‌کنندگان تجهیزات و مواد آزمایشگاهی نیز در این مدت فراهم شد. ارائه تسهیلات نظام‌وظیفه در قالب امریه، ارائه تسهیلات تا سقف چهار میلیارد ریال و نرخ سود 9 درصد برای حمایت از کسب‌وکارهای آسیب‌دیده از کرونا، تسهیل ورود استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان به بورس، بسته خدمتی استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان در مناطق مسکونی، تسهیل روند دریافت ضمانت بانکی از شرکت‌های دانش‌بنیان، ارائه تسهیلات تا سقف پنج میلیاردریال به شتاب‌دهنده‌ها، ارائه تسهیلات ویژه به برگزیدگان جشنواره «خلاق برتر»، ارائه تسهیلات مالی‌ کم‌بهره، کمک‌هزینه انجام تحقیقات بازار، خدمات در حوزه بازاریابی و کمک‌هزینه حضور در نمایشگاه‌های داخلی به شرکت‌های خلاق، اعطای تسهیلات لیزینگ به شرکت‌های دانش‌بنیان، ‌ اجرای طرح تسهیلات سرباز فناور، ارائه تسهیلات مقابله با کرونا به 260 شرکت دانش‌بنیان، تسهیلات سرمایه‌ در گردش، وام اشتغال و ارائه تسهیلات نظام‌وظیفه به 790 شرکت دانش‌بنیان از مهم‌ترین تسهیلاتی بوده که در 6 ماه نخست امسال به کمک رشد فعالیت‌های فناورانه زیست‌بوم فناوری آمده است.

درخشش دانش‌بنیان‌ها در حوزه صادرات

رسیدن به بازارهای بین‌المللی یکی از اهداف بلندمدت و خواسته تمامی شرکت‌های دانش‌بنیان است. این مهم محقق نمی‌شود مگر با حمایت‌‌های همه‌جانبه متولیان زیست‌بوم فناوری کشور. در 6 ماه نخست امسال، تحولات قابل‌توجهی درجهت توانمندسازی شرکت‌های دانش‌بنیان برای ورود به بازارهای جهانی رخ داد. بر این اساس چهار هزار خدمت توانمندسازی صادراتی به دانش‌بنیان‌ها ارائه شد و دو هزار و 500 شرکت دانش‌بنیان توانمند شدند. همچنین امکان لیزینگ صادراتی شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم شد و براساس آن بیش از 4700 شرکت دانش‌بنیان درصورت دارا بودن شرایط توانستند علاوه‌بر لیزینگ داخلی محصولات، از لیزینگ خارجی نیز برای انجام صادرات بهره‌مند شوند. نقطه‌عطف صادرات محصولات دانش‌بنیان در کشور را باید صادرات محموله‌ای شامل یک میلیون کیت تشخیص کرونا به آلمان دانست. توانمندسازی صادرکنندگان خدمات فناوری، بومی‌سازی و صادرات رآکتورهای شیمیایی، صادرات انواع داروهای زیستی و تجهیزات پزشکی، صادرات پودر سرامیکی آلومینا به ترکیه و صادرات پرینترهای صنعتی موسوم به جت‌پرینترها را نیز می‌توان از مهم‌ترین اقلام صادراتی دانش‌بنیان در 6 ماه نخست سال‌جاری دانست. مضاف بر این، طی مدت اخیر رویدادهای مختلفی نیز در زمینه صادرات محصولات دانش‌بنیان برگزار شده است؛ انعقاد تفاهم‌نامه‌ای مشترک میان مرکز تعاملات بین‌المللی علم‌وفناوری و موسسه دانش‌بنیان برکت با هدف توسعه صادرات اقتصاد دانش‌بنیان، برگزاری جلسه کارگزاران صادراتی مرکز تعاملات بین‌المللی علم‌وفناوری معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری با حضور 30 کارگزار و رئیس مرکز تعاملات بین‌المللی علم‌وفناوری، ایجاد سامانه‌های آنلاین صادرات فناوری، معرفی فرآیندهای مالی صادرات به دانش‌بنیان‌ها، برگزاری کارگاه بلندمدت آنلاین صادرات عملیاتی در سال 2020، راه‌اندازی مراکز شتاب‌دهی صادرات و استقرار18 ایده صادراتی منتخب در مرکز شتاب‌دهی تخصصی صادرات ازجمله رویدادهای مهم صادراتی در زیست‌بوم فناوری است.

افزایش سهم دانش‌بنیان‌ها در اشتغالزایی

اشتغالزایی یکی از مهم‌ترین دستاوردهای رشد زیست‌بوم فناوری است. بر این اساس شرکت‌های دانش‌بنیان توانسته‌اند نقش قابل‌توجهی در اشتغالزایی کشور ایفا کنند. به‌گفته سورنا ستاری، معاون علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری اشتغالزایی دانش‌بنیان‌ها رشد 50درصدی را تجربه می‌کند. بر این اساس در نیمه نخست سال‌جاری،‌ طرح و سامانه‌ای با عنوان «تاپ» ایجاد شده که هدف از ایجاد آن توانمندسازی تولید و توسعه اشتغال پایدار است. این طرح به‌عنوان یک پلتفرم یکپارچه برای رفع نیازهای پژوهشی و فناورانه بنگاه‌های تولیدی و تجاری با تکیه بر توانمندی‌های بخش پژوهشی اجرا می‌شود. «کمپ اشتغال کارنو» نیز عنوان رویدادی دیگری است که ازسوی پایگاه اشتغال نانو تلنت و با همراهی ستاد توسعه فناوری نانو معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری برگزار شد تا در جریان آن توانمندی کارجویان جذب‌شده در شرکت‌های فناور حوزه نانو افزایش یابد.

برگزاری «رویداد ملی صنایع روستادوست» با همکاری کمیته امداد امام‌خمینی(ره) و معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری نیز رویدادی بود برای روستاییان و شناسایی فرصت‌های جدید و نوآورانه اشتغال در مناطق روستایی، تقویت بهره‌وری در تولید و توسعه اشتغال در این مناطق و حمایت از مخترعان و صاحبان ایده‌های صنعتی نوآورانه. ارائه وام اشتغال به شرکت‌های دانش‌بنیان را نیز باید یکی از تحولاتی دانست که موجب افزایش سهم اشتغالزایی شرکت‌های دانش‌بنیان می‌شود. بر این اساس شرکت‌های دانش‌بنیانی که ظرفیت جدید اشتغال ایجاد کنند، می‌توانند از تسهیلات اشتغال برخوردار شوند.

راهی طولانی تا اقتصاد دانش‌بنیان

یکی از مهم‌ترین اهداف توسعه زیست‌بوم فناوری تحول اقتصاد از اقتصاد سنتی به اقتصاد دانش‌بنیان است. اتفاقی که به گفته کارشناسان می‌تواند وضعیت اقتصادی کشور را به شرط وجود زیرساخت‌های آن متحول کند. در نیمه نخست سال 99 اقداماتی برای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در کشور انجام شده است. برای مثال یکی از صنایع بزرگی که با ورود دانش‌بنیان‌ها رونق گرفت صنعت دریایی بود. در این راستا راه‌انداری مرکز نوآوری در استان‌های ساحلی کشور علاوه‌بر کمک به رشد صنایع دریایی، به رونق صنعت گردشگری نیز کمک می‌کند. تشکیل «فراکسیون اقتصاد دانش‌بنیان» در مجلس یازدهم شورای اسلامی اگرچه هنوز دستاوردی به همراه نداشته، اما این امید وجود دارد که در آینده بتواند چاره‌ای برای بخشی از مشکلات اقتصادی کشور بیندیشد. تسهیل فضای کسب‌وکار نیز ازجمله اصطلاحات پرتکرار در ادبیات اقتصادی کشور است که زیست‌بوم اقتصاد دانش‌بنیان کشور، برای تحقق این مساله، می‌تواند خدمات مختلفی ارائه دهد. ارائه خدمات تسهیل فضای کسب‌وکار به شرکت‌های خلاق اتفاقاتی است که طی مدت اخیر در این حوزه رخ داده است. پایش محیط کسب‌وکار نیز از دیگر برنامه‌های اجرا شده توسط معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری است که در این راستا با انجام 170 سفر استانی فعالان فناور و مدیران شرکت‌ها و استارتاپ‌ها با معاونت ارتباط مستقیم برقرار کردند.

انتشار بیش از 30 فراخوان در حوزه‌های مختلف

 در 6 ماه نخست سال 99، بیش از 30 فراخوان در حوزه‌های مختلف ازسوی معاونت علمی‌ و فناوری ریاست‌جمهوری و زیرمجموعه‌های این معاونت منتشر شد. حمایت از تولید کیت‌های تشخیص سریع سرولوژیک (IgM و IgG) را می‌توان اولین فراخوان زیست‌بوم فناوری در سال 99 دانست. صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی نیز درطول این مدت، فراخوان‌های متعددی ازجمله فراخوان ویژه «مقابله با کرونا»، پنجمین فراخوان «صندوق علمی مشترک راه ابریشم» با همکاری آکادمی علوم چین، اولین فراخوان «حمایت از طرح‌های فناورانه پسادکتری» و دومین فراخوان «طرح‌های پژوهشی حوزه ترویج و مردمی‌سازی علوم» با هدف رونق فعالیت‌های فناورانه را منتشر کرد. انتشار فراخوان «راهکارهای فناورانه برای مدیریت آثار مخرب شیوع کرونا» ازسوی ستاد توسعه فناوری‌های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط‌زیست معاونت علمی، فراخوان «شناسایی طرح‌های دارای ظرفیت برای معرفی به سرمایه‌گذار» ازسوی پارک فناوری پردیس، فراخوان «ارائه یارانه حمایتی خرید تجهیزات آزمایشگاهی» ازسوی شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی، فراخوان «ارائه طرح‌های فناورانه‌ برای ارتقای امنیت غذایی کشور»، فراخوان پیوستن به «پویش کروناپلاس» «شناخت و تحلیل گفتمان و رفتار جامعه ایرانی در بحران کرونا»، فراخوان «نوپاهای همگرا»، «برنامه نانومچ»، «اینوتکس 2020»، «تولید تجهیزات خوانش کیت‌های تشخیصی»، «ساخت پوشش‌های شفاف ضد اثرانگشت روی سطوح فلزی»، «بومی‌سازی سموم و آفت‌کش‌ها»، «حمایت از بومی‌‌سازی ماشین‌های پیشرفته کشاورزی»، «کاهش آب‌شویی و هدررفت کود اوره در مصارف کشاورزی»، «علم برای عموم جامعه»، «تولید پوشش‌های ضد اثرانگشت»، «بومی‌سازی فناوری‌های حوزه حلال»، «کاربردهای نوین نانو الیاف در صنعت پوشاک پیشرفته» و «شناسایی پژوهشگران شاخص حوزه گل‌محمدی» ازجمله مهم‌ترین فراخوان‌هایی بوده که در نیمه نخست سال‌جاری ازسوی معاونت منتشر شده است.

برگزاری بیش از 15 وبینار تخصصی

با شیوع ویروس کرونا در کشور و ضرورت رعایت پروتکل‌‌های بهداشتی، ‌ عمده جلسات معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری ازطریق فضای وب و به‌صورت برخط (وبینار) برگزار شد. در نیمه نخست سال‌جاری، بیش از 15 وبینار در حوزه‌‌ها و موضوعات مختلف ازسوی معاونت علمی و ستادهای زیرمجموعه این معاونت برگزار شد. وبینار «تسهیلات نظام وظیفه تخصصی شرکت‌های دانش‌بنیان» اولین وبینار برگزارشده در سال 99 بود. وبینار «بررسی فرصت‌های عراق برای شرکت‌های دانش‌بنیان»، «شناسایی و آشنایی با فرصت‌های صادراتی ترکیه» با محورهای «درآمدی بر زیست‌بوم نوآوری ترکیه» و «شناسایی فرصت‌ها و ملاحظات کاربردی صادرات و واردات از طریق ترکیه» دو وبینار برگزارشده در اردیبهشت‌ماه امسال بود. علاوه‌بر این، در یک همایش آنلاین با عنوان وبینار «معرفی نیازهای فناورانه در حوزه رنگ و مواد شیمیایی، مهندسی مواد، ماشین‌آلات و تجهیزات، قطعه‌سازی و تولید قطعات خودرو» نیازهای فناورانه صنعت خودرو بررسی شد. وبینار «صادرات محصولات دانش‌بنیان به هند»، «انتقال تجربه در زمینه صادرات خدمات فناوری اطلاعات»، «ترویج مالکیت فکری» با همکاری کانون پتنت معاونت علمی، «راه‌های ورود دانش‌بنیان‌ها به بازار اوراسیا»، وبینار تخصصی «راهکارهای صادرات خدمات و محصولات دانش‌بنیان‌ها به کشور اسپانیا»، «آخرین یافته‌های درمانی عصب روانپزشکی»، «کاربردهای صنعتی فناوری نانو»، وبینار تخصصی «نیازهای فناورانه سازمان بنادر و دریانوردی»، «راهکارهای توسعه حمل‌ونقل هوشمند بار و کالا»، وبینار تخصصی «استانداردسازی تجهیزات کنار جاده‌ای و سامانه‌های حمل‌ونقل هوشمند»، «کاربردهای صنعتی فناوری نانو صنعت آب، پساب و محیط‌زیست» و وبینار تخصصی «توسعه عمرانی پارک‌های علم‌وفناوری» ازجمله وبینارهایی بود که در 6 ماه نخست سال‌جاری با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری برگزار شد.

امضای تفاهم‌نامه‌ها و تاثیر آن بر رشد دانش‌بنیان‌ها

در 6 ماهه نخست امسال، تفاهم‌نامه‌ها و توافق‌نامه‌های متعددی با هدف توسعه زیست‌بوم فناوری امضا شده است. انعقاد یک تفاهم‌نامه همکاری سه‌جانبه با حمایت ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی‌وفناوری میزان با هدف افزایش سهم محصولات غذایی آبزی در سبد خانوارها ازجمله رویدادهای مهم است. براساس این توافق‌نامه قرار شد با حمایت‌ مالی 35 میلیارد تومانی ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی‌وفناوری، صرفه‌جویی ارزی 76 میلیون دلاری در کشور اتفاق بیفتد؛ تفاهم‌نامه‌ای که به افزایش تولید تن‌ماهی، جلبک و آرتمیا، امگا 4 و آنزیم پروتئاز از ضایعات آبزیان، افزایش تولید خاویار و مواد اولیه کاربردی در صنایع غذایی می‌انجامد.

امضای تفاهم‌نامه همکاری مراکز آموزش فنی‌وحرفه‌ای و زیست‌بوم نوآوری به‌منظور عمق‌بخشی به همکاری‌ها و هم‌افزایی میان مراکز فنی‌وحرفه‌ای در سراسر کشور و اجزای مختلف زیست‌بوم نوآوری مانند شتاب‌دهنده‌ها، مراکز رشد و پارک‌های علم‌وفناوری، امضای تفاهم‌نامه همکاری میان صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی و سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم‌انسانی دانشگاه‌ها با هدف تقویت و شناسایی، برقراری ارتباط و حمایت از قشر توانمند فعال در حوزه علوم‌انسانی، امضای تفاهم‌نامه‌ای میان معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری و شرکت بیمه ایران با هدف ارائه یک بسته خدمتی جامع در حوزه بیمه‌های مسئولیت به شرکت‌های دانش‌بنیان، امضای تفاهم‌نامه میان ستاد توسعه فناوری‌های نرم و هویت‌ساز معاونت علمی و انجمن حامیان فرهنگ قرض‌الحسنه ایران با هدف ایجاد اشتغال با رویکرد کارآفرینی اجتماعی، امضای تفاهم‌نامه‌ای دوجانبه میان ستاد توسعه فناوری‌های اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی و شرکت فرابوم به‌عنوان نخستین پلتفرم بانکداری باز کشور با هدف تسهیل فعالیت استارتاپ‌های فعال حوزه بانکی کشور، امضای تفاهم‌نامه ایجاد ناحیه نوآوری پردیس تهران، امضای تفاهم‌نامه سه‌جانبه‌ میان دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری صنعتی و ویژه اقتصادی، ستاد توسعه فناوری‌های نرم و هویت‌ساز معاونت علمی و منطقه آزاد شهر فرودگاهی امام‌خمینی(ره) با هدف گسترش شرکت‌های خلاق و شتاب‌دهنده‌ها، امضای تفاهم‌نامه میان صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی و بنیاد تحقیقاتی سائوپائولوی برزیل با هدف انجام پژوهش‌های علمی مشترک میان محققان ایران و برزیل، امضای تفاهم‌نامه همکاری مشترک معاونت علمی و شهرداری تهران برای ایجاد و گسترش پهنه‌های نوآوری در تهران، انعقاد تفاهم‌نامه میان ستاد توسعه فناوری‌های نرم و هویت‌ساز معاونت علمی و صندوق پژوهش فناوری سپهر با هدف کمک به تامین مالی شرکت‌های خلاق، امضای تفاهم‌نامه همکاری میان معاونت علمی و سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران با هدف شکل‌گیری و توسعه کسب‌وکارهای نوین، امضای تفاهم‌نامه‌ همکاری میان معاونت علمی و سازمان نظام معدن کشور با هدف سرعت‌بخشی به توسعه زیست‌بوم نوآوری حوزه معدن در کشور، انعقاد تفاهم‌نامه‌ میان معاونت علمی و ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز برای استفاده از توان و ظرفیت 800 شرکت خلاق در این حوزه، امضای تفاهم‌نامه همکاری میان ستاد توسعه فناوری‌های نرم و هویت‌ساز معاونت علمی و اداره‌کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌منظور رونق اقتصادی در حوزه هنرهای نمایشی و حمایت از استارتاپ‌ها و شرکت‌های خلاق فعال در این حوزه نیز از مهم‌ترین تفاهم‌نامه‌هایی است که در حوزه فعالیت زیست‌بوم فناوری میان متولیان این حوزه و سایر ارگان‌ها به امضا رسیده است.

کاهش خروج ارز با تولیدات دارویی

ایران در زمره کشورهای پیشرفته در صنعت دارو به‌ویژه داروهایی گیاهی قرار دارد و در این میان شرکت‌های دانش‌بنیان و تولید دارو با فناوری‌های های‌تک، جایگاه ایران را در صنعت دارو در میان کشورهای پیشرفته افزایش داده است. خوشبختانه این حوزه یکی از بخش‌هایی است که روزبه‌روز با تحولات چشمگیری روبه‌رو است. براساس آمار، درحال حاضر حدود 50 داروی ارزبر زیستی در لیست دارویی کشور ثبت شده که تاکنون 22 قلم از آنها بومی‌سازی شده است. در 6 ماه نخست سال جاری، فارغ از دستاوردهای شرکت‌های دانش‌‌بنیان در حوزه دارو و تجهیزات مقابله با کرونا، شرکت‌های متعددی به دستاوردهای مهمی در زمینه انواع داروها و تجهیزات دارویی دست پیدا کرده‌اند. تولید دستگاه تولیدکننده قوطی‌ها قرص‌جوشان، تولید ماده موثره برای تولید داروی جدیدی در حوزه بیماری دیابت، تولید داروی گیاهی برای نوعی انگل شایع در طیور، تولید داروی سرطان مثانه، تولید داروهای ویژه بیماران پیوند اعضا و بیماران مغز و اعصاب ازجمله مهم‌ترین اتفاقات و پیشرفت‌هایی است که طی 6 ماه نخست امسال در زیست‌بوم فناوری کشور رخ داده است. در این میان رویدادهای متعددی نیز با هدف کمک به فعالان صنعت تولید دارو برگزار شده است. برگزاری رویداد استارتاپی داروها و فرآورده‌های گیاهی و طبیعی، برگزاری نشست حمایت از هسته‌های فناور دانشجویی در حوزه گیاهان دارویی، اجرای طرح ملی کشت مکانیزه گیاهان دارویی، راه‌اندازی سامانه خرید و فروش گیاهان دارویی و راه‌اندازی پایگاه داده‌های علمی گیاهان دارویی ازجمله مهم‌ترین رویدادهای 6 ماه نخست سال 99 است.

دانش‌بنیان‌ها؛ خط‌مقدم مبارزه با کرونا

به جرات می‌توان گفت که زیست‌بوم فناوری کشور در 6 ماه اخیر و همزمان با شیوع ویروس کرونا در کشور، اقدامات ارزشمندی را در جهت مقابله با این ویروس ارائه داده است. همچنین رویدادهای مهمی در این زمینه برگزار شد. از تولید انواع ماسک‌ها، مواد و محلول‌ها و دستگاه‌های ضدعفونی‌کننده گرفته تا تولید تجهیزات پیچیده پزشکی و آزمایشگاهی، ونتیلاتور و سایر ملزومات مقابله با کرونا دستاوردهایی است که در نیمه نخست سال جاری و در بحبوحه تحریم‌های اعمال‌شده از سوی آمریکا، توانست نیاز کادر درمانی کشور را تامین کند. تولید سوییچ‌های مخابراتی پرظرفیت که در سامانه 4030، انجام فعالیت‌های تحقیقاتی و خدماتی کالیبراسیون دماسنج‌های پزشکی غیرتماسی، بومی‌سازی دستگاه اکسیژن‌ساز، تولید محصول پروبیوتیکی برای تقویت سیستم ایمنی بدن، ساخت دستگاه اکسیژن‌سنج خون، ‌تولید تب‌سنج مادون قرمز (لیزری)، راه‌اندازی خط تولید دستکش لاتکس، ساخت دستگاه پیشرفته تولید ماسک، ساخت دستگاه ضدعفونی‌کننده سطوح با اشعه، ساخت ربات کیوان‌بات‌لایف و تولید لباس محافظتی راحت برای کادر درمانی را نیز باید از مهم‌ترین فعالیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در دوران شیوع کرونا دانست. در کنار این موارد، طراحی استارتاپ‌ها و نرم‌افزارهای مختلف نیز بخشی از فعالیت‌های زیست‌بوم فناوری در حوزه مقابله با کرونا بوده است.

* نویسنده: زهرا فریدزادگان،روزنامه‌نگار