به گزارش «فرهیختگان»، سیستم آموزش عالی با شیوع همهگیری کرونا در دنیا دستخوش تغییراتی شد که برخی محققان طبق گمانهزنیهای خود اعلام کردند که این تغییرات ممکن است دائمی و درازمدت باشد و دیگر آموزش عالی و دانشگاهها به زمان قبل از کرونا برنگردند. اما شواهد حاکی است که این تغییرات عظیم در آمریکا الگوی جدیدی را در دانشجویان بینالمللی ایجاد کرده، بهطوریکه بهشکل واژگون درآمده است؛ اگر تاکنون دانشجویان بینالمللی زیادی برای تحصیل وارد دانشگاههای آمریکایی میشدند، درحالحاضر و با توجه به وضعیت وخیمی که بسیاری از دانشگاههای این کشور با آن دست به گریبان شدهاند، دانشجویان بومی آمریکایی ترجیح میدهند برای ادامه تحصیل به کشورهای دیگر بروند. دانشگاهها و کالجهای آمریکا پیش از بحران کرونا هم با مشکلاتی نظیر کاهش ثبتنام دانشجویان، کاهش بودجه و رکود بودجههای دولتی روبهرو بودند. اضافه شدن همهگیری کووید-19 به مشکلات سیستم آموزش عالی آمریکا و چالشهای پیشرو، افزایش شکافهای موجود را بههمراه داشته و تغییراتی را برای همیشه در نظام آموزش عالی این کشور ایجاد میکند. طی سالهای گذشته، بحثی میان رهبران آموزشی آمریکا درباره ماهیت قدرتمند آموزش عالی آمریکا درگرفت. برخی نظرات امیدبخش و اطمینانبخش و برخی دیگر از نظرات هم نگرانکننده بود. اما آنجا که پایانی اطمینانبخش از سوی رهبران آموزش عالی مطرح میشود، برخی برای حفظ وضع موجود بحث میکنند و پیشنهادهای مختلفی را ارائه میدهند مبنیبر اینکه نوسانات موجود در نرخ ثبتنام دانشجویان و تغییرات ایجادشده در ارائه پیشنهادهای انضباطی کاملا طبیعی است و احتمال نمیرود که اختلالی دائمی در آموزش عالی رخ دهد.
آیندهای مبهم پیشروی دانشگاهها
اما افرادی که پایانی نگرانکننده را برای این همهگیری پیشبینی کردهاند، با ماندگاری طولانیمدت تغییرات ایجادشده خواستار بازنگری گسترده در آموزش عالی آمریکا هستند. درواقع، آموزش عالی آمریکا دوره چالشبرانگیزی را پشت سر میگذارد و فشارها برای عملکرد بهتر این نظام هر روز بیشتر میشود. درحالیکه اوایل سال جاری میلادی شماری از موسسههای آموزشی مانند دانشگاه اوربانا، کالج مکموری، دانشگاه رابرت موریس، دانشگاه کانکوردیا پرتلند و کالج مالبورو تعطیل شدهاند، انتظار میرود سرنوشت مشابهی پیشروی تعدادی دیگر از دانشگاههای آمریکا هم باشد. با توجه به پیچیدهتر شدن اوضاع با تداوم همهگیری کرونا، برخی ناظران امر پیشبینی کردهاند که در آیندهای نزدیک شاهد تعطیلی یا ادغام 10 تا 20 درصد دانشگاهها و موسسههای آموزشی در آمریکا خواهیم بود که بیش از چهار هزار مرکز را تشکیل میدهند و حتی بسیاری از آنها ورشکسته خواهند شد. بررسیها نشان میدهد که کاهش تعداد دانشجویان بینالمللی در آمریکا موضوع تازهای نیست و چندسالی است که آموزش عالی با آن روبهرو است. به گزارش موسسه آموزش بینالمللی آمریکا، شمار دانشجویان بینالمللی جدید که برای تحصیل روانه آمریکا میشوند، از سال 2016- 2015 با کاهش مواجه شده است. شعارهای غیرمیهن دوستانه، تغییرات تنبیهی و مداوم در قانون مهاجرت و ترس از امنیت و ایمنی در آمریکا همراه با افزایش رقابت بینالمللی باعث شده جریانی از دانشجویان بومی بهسمت تحصیل در مرزهای خارج از آمریکا بهویژه بهسوی انگلیس، کانادا، استرالیا و نیوزیلند بهراه افتد.
بازار آینده اشتغال در آمریکا
با وجود شرایطی که وصف شد، جای تعجب نیست که هر روز شمار روزافزونی از دانشجویان آمریکایی به تحصیل در خارج از کشور ابراز علاقه میکنند. دانشجویان آمریکایی و خانوادههای آنها تحت فشارند. ترکیبی از افزایش چشمگیر هزینههای تحصیل و بدهی دانشجویان، افزایش دقت در مورد زمان موردنیاز برای اتمام دوره کارشناسی و تغییر ماهیت مداوم صنعتمحور درکنار هم، حس عدم اطمینان را در دانشجویان آمریکایی ایجاد میکند. علاوهبر این، واکنش نابسامان کشور به همهگیری کووید-19 و تعهداتی مبنیبر دستورالعملهای اقامتی پیشرو، دانشجویان را بر آن داشت تا متغیرهای دیگر را هم مدنظر قرار دهند. نارضایتی نسبت به عدالت نژادی و بهطورکلی، افزایش آگاهی از اهمیت مشارکت جهانی، جزء دلایلی هستند که دانشجویان را مجاب میکنند تا در خارج از آمریکا تحصیل کنند. تمام این دلایل باعث شده محققان پیشبینی کنند که آمریکا بهزودی به بازار بزرگی برای مهاجرت دانشجویان به خارج از کشور برای تحصیل تبدیل خواهد شد.
پیش بهسوی خارج
به گزارش موسسه آموزش بینالملل، حدود 340 هزار دانشجوی آمریکایی در سال تحصیلی 2018-2017 در کشورهای خارجی تحصیل کردهاند. چین و هند درحالحاضر بالاترین شمار دانشجویان بینالمللی را در دنیا بهخود اختصاص دادهاند و حتی در آمریکا هم بیشترین دانشجویان خارجی را تشکیل میدهند، درحالیکه این مقدار گرایش به تحصیل در کشورهای خارجی بین دانشجویان آمریکایی کمتر دیده میشود اما تمام دلایل گفتهشده، برای افزایش این تمایلات بهشمار میروند. از آنجا که هر کشور دادهها را بهشکل متفاوتی جمعآوری میکند، محاسبه دقیق و پیوسته دانشجویان آمریکایی که بهدنبال تحصیل در خارج از کشورند، امری چالشبرانگیز بهشمار میرود. به گزارش یونسکو، حدود 86 هزار و 500 دانشجوی آمریکایی در سال 2017 در خارج از کشور تحصیل میکردند که این تعداد، حدود 15 درصد بالاتر از آن چیزی است که پنجسال قبل از آن اعلام شده بود. موسسه آموزش بینالملل در سال 2013 مطالعات جامعی را روی دانشجویان آمریکایی ترتیب دادند که در خارج از کشور تحصیل میکردند.
طبق این گزارش، شمار این دانشجویان به 46 هزار و 500 نفر میرسید. این بررسیها همچنان در سالهای بعد هم ادامه یافت، بهطوری که گزارشهای سال 2018 روی دانشجویان آمریکایی تحصیل کرده در خارج از کشور به بیش از 53 هزار نفر رسید که محدود به کشورهای معدودی میشد. مطالعات سالانه موسسه آموزش بینالملل حکایت از افزایش سالبهسال شمار دانشجویان آمریکایی دارد که در کشورهای دیگر مشغول بهتحصیل میشوند. این افزایش بهویژه درمیان دانشجویان تحصیلات تکمیلی بهچشم میخورد که در رشتههای تخصصی مانند علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات تحصیل میکنند. بیشتر دانشجویان آمریکایی در سال 2018 در کشورهای مختلفی تحصیل میکردند. آمار 16 هزار و 805 دانشجو در انگلیس و 13 هزار و 35 دانشجو در کانادا بالاترین شمار دانشجویان آمریکایی در کشورهای میزبان بودهاند و بعد از آن فرانسه با 6264 دانشجو، آلمان با 4242 دانشجو، چین با 3333 دانشجو، استرالیا با 2875 دانشجو، نیوزلند با 2405 دانشجو، اسپانیا با 2030 دانشجو، دانمارک با 1248 دانشجو و ژاپن با 757 دانشجو در ردههای بعد جذبکننده دانشجویان آمریکایی قرار گرفته بودند. بهرغم فقدان دادههای معتبر، سازمانهای مختلفی درحال ظهور هستند که امیدوارند با پرداختن به دلیل و چگونگی علاقهمند شدن دانشجویان آمریکایی به تحصیل در خارج از کشور، از علاقه دانشجویان بهرهگیری کنند.
دانشگاههایی با شهریه مناسبتر
به گزارش تایم، معمولا کشورهایی که پذیرای بیشترین شمار دانشجویان آمریکایی در جهان هستند، کیفیت بالای آموزشی را با قیمتی مناسبتر و قابل پرداخت در اختیار آنها قرار میدهند تا بتوانند یک مدرک بینالمللی با کیفیت بالا کسب کنند. یکی از اصلیترین دلایلی که باعث میشود دانشجویان آمریکاییانگیزه بیشتری برای خروج از کشور برای تحصیل پیدا کنند، هزینه قابلپرداخت تحصیلی است. بسیاری از موسسههای بینالمللی درمقایسه با موسسههای آمریکایی از نظر هزینه تحصیل بسیار مناسبتر و مقرون بهصرفهترند و بهطور میانگین بیشتر آنها سالانه 17 هزار دلار هزینه دارند. البته برخی موسسهها هم سالانه کمتر از سه هزار دلار را شامل میشوند که طبق استانداردهای شهریهای که در آمریکا وجود دارد، تقریبا رایگان بهحساب میآیند، از این رو، انگیزه بسیار بالایی را برای دانشجویان بومی ایجاد میکنند تا برای ادامه تحصیل آمریکا را ترک کنند. دانشجویان آمریکایی حتی از کمکهای مالی فدرال آمریکا در بیشتر از 400 دانشگاه و موسسه بینالمللی استفاده میکنند.
آموزشی با کیفیت بالاتر
در گذشته، برخی والدین، دانشجویان و کارفرمایان آمریکایی که معمولا با آموزش جهانی آشنا نبودند، کیفیت آموزشی را برای کسب مدارک بینالمللی زیرسوال میبردند. با افزایش محبوبیت رتبهبندی دانشگاههای جهان و دیگر شاخصهای شهرت و اعتبار نهادی، عدم اطمینان جایش را با تحسین و احترام تغییر داد. دانشجویان به بهانه کیفیت بالاتر آموزشی در دیگر دانشگاههای دنیا هم که شده، آمریکا را ترک میکنند تا بتوانند مدرکی معتبر را از دانشگاهی نامآشنا و قابلاطمینان دریافت کنند و به این واسطه نهتنها مدرک قابلقبولی کسب کرده باشند، بلکه از نظر علمی و دانشی هم ارتقا پیدا کنند.
فاصله زمانی تا اتمام مدرک تحصیلی
اتمام دوره تحصیلی و کسب مدرک در بسیاری از دانشگاههای آمریکا درمقایسه با دیگر کشورها طولانیتر است و با توجه به هزینههای بالای تحصیلی، دانشجویان هم باید هزینه بالاتری و هم زمان بیشتری را صرف تحصیل کنند. اما با توجه به اینکه کسب مدرک در برخی کشورهای خارجی بهمراتب کوتاهتر است، این انگیزه در دانشجویان بیشتر میشود. بهعنوان مثال، کسب مدرک کارشناسی در کشورهای خارجی طی سهسال و مقطع فارغالتحصیلی طی یک تا دو سال بهاتمام میرسد. زمان کوتاهتر برای اتمام مقطع تحصیلی و کسب مدرک، هزینه تحصیل را نیز برای دانشجویان مقرون بهصرفهتر میکند.
زبان آموزشی در دانشگاهها
با توجه به اینکه زبان انگلیسی بهعنوان زبان بینالمللی در دنیا پذیرفته شده، بسیاری از مقاطع تحصیلی در دانشگاههای دنیا به زبان انگلیسی تدریس میشوند و این فرآیند در دنیا درحال رشد است و هرسال شاهد همهگیری بیشتر آن هستیم. این روند رو به رشد حتی در کشورهایی هم که زبان انگلیسی،زبان اصلی آنها نیست، دیده میشود. مثلا آلمان بهعنوان کشوری که در آن زبان انگلیسی زبان دوم بهشمار میرود، بیش از 1600 واحد آموزشی در دانشگاههای خود دارد که به زبان انگلیسی تدریس میشوند و به همین دلیل، دانشجویان آمریکایی برای خروج از کشور به بهانه تحصیل انگیزه بیشتری پیدا میکنند.
آمادگی برای شغل آینده
با توجه به تجارت بینالمللی و رشد عملیاتهای جهانی، تقاضا برای جذب کارکنان باهوش بینالمللی نیز افزایش پیدا کرده است. کسب مدرک خارجی در دنیای امروز یک مزیت محسوب میشود. علاوهبر این، کشورهای متعددی هستند که با ارائه ویزای تحصیلی- کاری جذاب برای دانشجویان بینالمللی، به آنان اجازه میدهند پیش از بازگشت به کشور خود، تجربه ارزشمند کاری را در آن کشور بهدست آورند.
سلامت، ایمنی و امنیت
واکنش ضعیف دولت آمریکا نسبت به همهگیری کرونا نشان داد که زندگی در کشوری دیگر میتواند زندگی آرامتر و ایمنتری را بههمراه داشته باشد که در آن انسانهای کمتری به ضرب گلوله کشته میشوند و در مقایسه با آمریکا سیستم بهداشت و درمان قویتری دارد. عبارتی معروف بین خانوادههای آمریکایی درحال گسترش است با این مضمون که «فرزندم را به کشوری میفرستم که بهتر بتواند از عهده کووید- 19 برآید.»
عدالت و نابرابری نژادی
مساله نابرابری نژادی و نگاه تبعیضآمیزی که در آمریکا نسبت به سیاهپوستان وجود دارد، انتقادهای بسیاری را بهدنبال داشته است. میراث نابرابری نژادی، شعارهای سیاسی و خشونت علیه سیاهپوستان ازجمله نگرانیهایی است که مردم آمریکا با آن دست به گریبانند، بنابراین بسیاری از دانشجویان ترجیح میدهند در کشوری به تحصیل ادامه دهند که شاهد این نابرابریها و خشونتهای نژادی نباشند.
پیام و استراتژی درست
چالشهایی در آمریکا وجود دارد که باعث میشود دانشجویان آمریکایی بهرغم مسائل زبانی و فرهنگی متفاوت، تحصیل در خارج از کشور را به ادامه تحصیل در کشور خود ترجیح دهند. مساله حائز اهمیت این است که دانشجویان آمریکایی برای سطحی از استقلال آماده میشوند که لازمه موفقیت است. موسسهها و دانشگاههای آمریکایی معمولا درمقایسه با موسسههای بینالمللی از زیرساختهای دانشگاهی و دانشجویی قویتری برخوردارند، بنابراین دانشجویان آمریکایی که قصد ادامه تحصیل در کشورهای دیگر را دارند باید خود را برای سیستمهای آموزشی و مقولههای فرهنگی متفاوت آماده کنند. شرایط فعلی در آمریکا حکایت از تغییر اوضاع دارد. نهادهای بینالمللی بهویژه از آمریکای شمالی که بهدنبال افزایش و تنوع بیشتر در جذب دانشجویان بینالمللی هستند، با وجود آگاهی از چنین شرایطی در آمریکا، با ارزیابی این موقعیتها بهدنبال تثبیت موقعیت خود هستند و انتظار میرود آمریکا بهزودی به بازار بزرگی برای خروج دانشجویان بومی به کشورهای دیگر تبدیل شود.