نه موزه، نه کتابخانه، نه...
عاطفه جعفرینام کتابخانه آیت‌الله طالقانی در یک هفته اخیر مورد توجه قرار گرفت و همه‌چیز از توییت رسول جعفریان شروع شد، همین توییت من را به پیچ شمیران و خانه آیت‌الله طالقانی رساند، تا ببینیم چه اتفاقی برای این خانه در این سال‌ها افتاده است.
سال 1373 این کتابخانه توسط خانواده آیت‌الله طالقانی به معاونت اجتماعی منطقه 12 شهرداری تهران فروخته می‌شود و از طرف این معاونت به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران واگذار و درنهایت سال 1374 کتابخانه‌ای در این خانه دایر می‌شود. اینکه خانه به کتابخانه تبدیل می‌شود، حتما منظور و هدفی برای آن متصور شده‌اند و بدیهی‌ترین آن حفظ کتاب‌ها و آن خانه به یاد آیت‌الله طالقانی است.
روایت اینکه چطور این کتاب‌ها به بازار دست‌دوم هم رسیده نکته مهمی است، طبق اطلاعات «فرهیختگان» بعد از اینکه کتاب‌ها به جای دیگری منتقل می‌شوند تا خانه مرمت شود، طی چند ماه اخیر برخی کتاب‌ها برای فروش به بازار دست‌دوم‌فروشی‌ها و حتی کتابفروشی‌هایی که کتاب‌های دسته دوم می‌خرند، برده می‌شود. کسی که این کار را انجام داده، به راحتی به کتاب‌ها دسترسی و برای فروش آنها اقدام می‌کند، که همین نشان از نظارت نداشتن بر کتاب‌ها است. مطمئنا مهم است که همه کتاب‌های کتابخانه به فروش نرسیده باشند، اما کتاب‌های به‌جامانده از آیت‌الله طالقانی جزء میراث ملی‌اند و به غیر از به فروش نرسیدن، حتما باید شرایط نگهداری درستی داشته باشند. پیگیری‌های «فرهیختگان» نشان از این دارد که کتاب‌ها چه در زمان نگهداری در کتابخانه و چه در محلی که به‌صورت امانت بوده‌اند وضعیت نامناسبی داشته و به همین دلیل احتمال از بین رفتن‌شان وجود دارد.
خانه انتهای کوچه طالقانی که زمانی کتابخانه بوده حالا در دست تعمیر است اما در زمان بازدید ما از این کتابخانه فقط یک کارگر در حال کار بود. یکی از ساکنان آن کوچه درخصوص تعمیرات می‌گوید: «ما سال‌هاست که اینجا کاسبی داریم و زندگی می‌کنیم، این خانه هم جزء علاقه‌مندی‌های اهالی این محل است. فکر می‌کنم دو سالی می‌شود که می‌خواهند تعمیرش کنند و در خانه دیگر قفل شده و فقط کارگران گاهی سر می‌زنند و تعمیراتی انجام می‌دهند.» مشاهدات ما از این خانه نشان می‌داد که هنوز بعد از دو سال اتفاق خاصی در خانه نیفتاده و همچنان در دو طبقه در حال کار هستند، البته طبقه اول (تصاویرش در این گزارش قرار دارد) کار خاصی انجام نمی‌گرفت و یک کارگر در حال کار در طبقه دوم بود و اطلاعات خاصی از اینکه زمان نهایی تحویل این خانه‌موزه چه زمانی است نداشت.
انگار قرار است ماجراهای سریالی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران ادامه‌دار باشد؛ تغییر ناگهانی در مدیریت مجموعه باغ کتاب در مردادماه امسال که دلیلش هم رسانه‌ای نشد و به همان خبر تغییر بسنده کردند و شفاف نبودن در واگذاری آثار موزه امام علی(ع) که طبیعتا خواسته زیادی نبود و می‌شد با مستندات آن را نشان داد. اما مهرداد باقری، رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران به جای این شفافیت رویه دیگری را پیش گرفت و در جواب خبرنگاران وقتی از چگونگی فروش این آثار پرسیدند، جواب داد: «سوال جذاب رسانه‌ای از من نپرسید و بنویسید باقری اسم آن شورا را نمی‌آورد. قبلا آثار هنری را فروخته‌ایم و مجدد می‌فروشیم. والسلام علیکم و رحمت‌الله.» و حالا هم ماجرای کتاب‌های کتابخانه آیت‌الله طالقانی که فارغ از اهمیت‌شان به بازار دست‌دوم‌فروشی‌ها رسیده است و باز هم بی‌اهمیت از کنارش می‌گذرند و هیچ اظهارنظری نمی‌کنند، انگار نه انگار که این کتاب‌ها متعلق به یک شخصیت ارزشمند بوده که برای کشور و تاریخ ما مهم است.
شاید بهتر باشد تا از این به بعد دست‌دوم‌فروشی‌های کتاب در خیابان انقلاب و جاهای دیگر را بیشتر بچرخیم و کنکاش کنیم، چون خواب مسئولان شهرداری سنگین‌تر از این حرف‌هاست و بیدار نمی‌شوند تا برای کتاب و کتابخانه که میراث ملی است کاری انجام دهند.
متن کامل گزارش عاطفه جعفری, دبیر گروه فرهنگ را در روزنامه فرهیختگان بخوانید
مطالب پیشنهادی
