چندجانبه‌گرایی برای تضمین صلح و امنیت جهانی

علی باقری سرپرست وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز سه شنبه به وقت محلی (۲۶ تیرماه ۱۴۰۳) در نشست شورای امنیت سازمان ملل با عنوان «همکاری چند جانبه در راستای نظام جهانی پایدارتر، دموکراتیک تر و عادلانه تر» بر «رویکرد و سیاست خارجی دولت جدید جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر تقویت چندجانبه گرایی بر اساس اصول منشور ملل متحد و حقوق بین الملل» تاکید کرد.

گزیده متن سخنان دکتر علی باقری سرپرست وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در نشست عالی‌رتبه شورای امنیت ملل متحد در خصوص «همکاری چندجانبه در راستای نظم جهانی پایدارتر، دموکراتیک‌تر و عادلانه‌تر» به شرح ذیل است: چندجانبه‌گرایی مؤثر برای تضمین صلح و امنیت بین‌المللی ضروری است. ما بر اهمیت چنین ابتکارهایی برای برجسته کردن نیاز به چندجانبه‌گرایی و تأکید بر پیامدهای زیان بار یکجانبه‌گرایی خودخواهانه تأکید می‌کنیم. جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از اعضای مؤسس سازمان ملل متحد، تعهد پایدار خود را به چندجانبه‌گرایی مؤثر که بر اساس حقوق بین‌الملل و اصول منشور سازمان ملل متحد استوار است، مورد تاکید قرار می دهد.

باقری‌کنی تاکید کرد: سازمان ملل متحد، به عنوان بزرگ‌ترین سمبل چندجانبه‌گرایی، در معرض مصیبت یک‌جانبه‌گرایی است. متاسفانه شورای امنیت همواره مورد سوءاستفاده برخی اعضای دائم برای دستورکارهای راهبردی یا سیاسی خود محور قرار گرفته است. از یک سو، آن‌ها از اهرم شورا برای ورود فشار بر کشورهای دارای حاکمیت مستقل استفاده کرده‌اند، و از سوی دیگر مانع اقدام شورا برای توقف تجاوز و نقض صلح توسط کشورهای همسو و متحدین خود شده‌اند. مثال بسیار واضح مربوط به چندین دهه وتوی هر گونه تصمیم معنادار توسط آمریکا در مورد نسل‌کشی مستمر رژیم اسرائیل علیه فلسطینی‌ها و تجاوزات مکرر آن علیه ملت‌های منطقه است. در اینجا می خواهم تاکید کنم که حمایت و همبستگی جمهوری اسلامی ایران با گروه های مقاومت در چارچوب حقوق بین الملل اقدامی مشروع و با هدف پایان دادن به اشغال گری و تجاوز در منطقه است. مقاومت پاسخی به یکجانبه گرایی و حمایت متعصبانه از یک رژیم جنایتکار است که در حال ارتکاب به جنایت نسل کشی در غزه و سرزمین فلسطین است.

وی اظهار کرد: چندجانبه‌گرایی، مستلزم احترام به تقسیم کار میان ارکان ملل متحد است. دست‌اندازی خزنده شورا به مسایل ورای دستور کارش، که به وضوح در منشور تشریح شده، تمامیت منشور به عنوان یک معاهده بین دولتی را به مخاطره می‌اندازد و شورا را از کارکرد مناسبش منحرف می‌کند. علاوه بر این، «اعضای ملل متحد توافق کردند که تصمیمات شورای امنیت وفق منشور را پذیرفته و اجرا کنند». در اینجا، می‌خواهم به قطعنامه‌های ناعادلانه تحمیلی علیه جمهوری اسلامی ایران طی سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ اشاره کنم که نتیجه ادعاهای بی‌اساس آمریکا در مورد برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، در تعارض با حقوق ایران تحت معاهده عدم اشاعه و ناقض حقوق بشر بنیادین مردم کشور من بود. تأکید می‌کنم شورای امنیت سازمان ملل متحد و آن گروه از اعضایی که نقش اساسی در تحمیل آن تحریم‌های غیرقانونی و نامشروع علیه جمهوری اسلامی ایران داشتند، نمی‌توانند از مسؤولیت خود در قبال نقض حقوق مردم ما شانه خالی کنند.

باقری‌کنی بیان کرد: اقدامات قهری یک‌جانبه به شکل تحریم‌های فراسرزمینی کماکان مظهر یک‌جانبه‌گرایی افراطی و غیرانسانی است. آمریکا و متحدان غربی‌اش که آن تحریم‌ها را اجرا می‌کنند، باید برای ویرانی، مرگ و رنج‌ بی‌پایان ملت‌های تحت تحریم از جمله مردم کشور من پاسخگو شوند.

باقری‌کنی افزود: جمهوری اسلامی ایران همواره پایبندی خود به چندجانبه گرایی را نشان داده است که نمونه بارز آن مشارکت سازنده در انعقاد برجام است. برجام به عنوان یک ابتکار موفق چندجانبه توانست یکی از موضوعات غیرضروری و یک نگرانی ساختگی از سوی کشورهای غربی در خصوص برنامه صلح آمیز هسته ای ایران مورد توجه قرار دهد و قرار بود تحریم های ظالمانه را از دوش ملت ایران بردارد. متاسفانه این روند چندجانبه با رویکرد غرب و یکجانبه آمریکا با چالش جدی مواجه شد. خروج یکجانبه آمریکا از توافق یکی از مظاهر یکجانبه گرایی در عرصه بین المللی است که موجب آسیب دیدن به همه طرف های توافق گردید. به همین نحو، سیاست همسایگی جمهوری اسلامی ایران یکی از نتایج توجه به چند جانبه گرایی برای حل موضوعات و نگرانی های مشترک است.

وی تصریح کرد: در پایان می خواهم به رویکرد و سیاست خارجی دولت جدید جمهوری اسلامی ایران که مبتنی بر تقویت چندجانبه گرایی بر اساس اصول منشور ملل متحد و حقوق بین الملل است، تاکید کنم. جناب آقای دکتر پزشکیان، رئیس جمهور منتخب ایران، اعلام کرده اند که رهیافت اصلی سیاست خارجی دولت وی گشایش افق‌های جدید، و گسترش همه‌جانبه‌ی روابط دوستانه با سایر دولت‌ها بر اساس گفتگو، همکاری، برابری و احترام متقابل خواهد بود و در چارچوب این رویکرد، دولت جمهوری اسلامی ایران جایگاه ویژه و رفیعی برای تعمیق هر چه بیشتر مناسبات همه جانبه با کشورهای همسایه، منطقه و دیگر دولتها قائل است.