در مناظره اول افراط در لمپنیسم عیان‌تر شد

سیدحسین شهرستان؛ جامعه‌شناس در گفتگو با «فرهیختگان» درباره مناظره‌های دور دوم ریاست‌جمهوری گفت:  پزشکیان ماقبل سیاست بود ولی به هرحال گفتار عوامانه‌اش را مطرح کرد. نمی‌توانیم حتی به آن گفتار بگوییم عوام‌فریبانه، چراکه عوام در نوع خود عوام است و عوام‌فریب نیست؛ چراکه جزء خواصی نیست که بگوییم مفاهیم عمیق سیاسی را می‌فهمد و حالا به زبان عوام می‌‌گوید. این‌گونه نیست. پزشکیان خودش در سیاست عوام است و گفتار خودش را عرضه کرد. درحالی‌که می‌توانست جاذبه داشته باشد؛ زیرا در دور اول جاذبه خودش را نشان داده بود و رای آورده بود. اما وقتی در یک مناظره دوبه‌دو و وقت مبسوطی که در اختیار داشت این حرف‌ها دائما تکرار شود قطعا به ضد خودش تبدیل می‌شود و اثر معکوس دارد.یعنی کاملا آشکار می‌شود که شخصیتی در تراز سیاست‌ورزی عالی نیست، چه برسد به مقام ریاست‌جمهوری.

وی افزود:   از آن طرف جلیلی بالاخره توانایی بیان، مجادله، مناظره، مخاطبه، تفهیم، تفاهم، مذاکره و گفت‌وگوی پایینی دارد و چندان نتوانست در بحث چه با مردم، چه مخاطب و چه رقیب خود گفت‌وگوی خوبی پیش ببرد و حرف خودش را به کرسی بنشاند. درحالی‌که دست بالاتر و موقعیت‌های خیلی خوبی داشت ولی اصلا توانایی اینکه به لحاظ بیانی، جدلی، گفت‌وگو و شیوه‌های مناظره از این موقعیت استفاده کند را نداشت.

شهرستانی ادامه داد: در دقایق نخست انفعال جلیلی و گفتار تخصصی با بیان سخت آمیخته شده بود بسیار توی ذوق می‌زد. از آن طرف هم گفتار عامیانه پزشکیان هم کار می‌کرد. اما هرچه بیشتر گذشت ناترازی دو طرف خودش را نشان داد و گفتار عامیانه نیز خودش را رسوا می‌کند. از سویی دیگر هم موضوع به سمت سیاست خارجه رفت و این حوزه، حوزه تخصص و تبحر جلیلی است. ورق تا حدود زیادی برگشت و تعادلی برقرار شد. فکر می‌کنم به‌طور نسبی با همه ضعف‌هایی که جلیلی داشت نشان داد که پزشکیان اصلا در تراز سیاستمداری نیست که مساله کلان و جمله‌ای درباره سیاست بفهمد و خودش بداند و حرفی فراتر از گفتار چاله‌میدانی بداند. این موضوع مقداری خودش را نشان داد. از آن طرف هم جلیلی نتوانست به اندازه کافی اعتمادی به خودش شکل بدهد یا حرف مردم و درد مردم را مطرح کند. زبان مردم باشد و همدلی و همزبانی مردم را با خود برانگیزد.

شهرستانی معتقد است بعد از مناظره اول هم آرای پزشکیان ریزش نکرد: «دلیل ویژه‌ای برای ریزش وجود ندارد. بخشی از آرایی که به آقای رئیسی رای دادند شاید ریزش کند. اما هنوز پزشکیان نهج‌البلاغه می‌خواند و به بیانات رهبری تاکید می‌کند و گفتارش مجموعا گفتار عدالتخواهانه نیز هست، البته در کنار گفتار مطالبات طبقه متوسطی. بیشترین معضل او عدم تبحر و تخصص و نمایان شدن این قضیه دوگانه است. در مناظرات شش‌نفره این مساله رو و علنی نشد اما اکنون در مناظره با جلیلی این موضوع عیان شد. این تضادی که بین دو گفتار وجود دارد و افراط در لمپنیسم عیان‌تر شد.»
شهرستانی در پاسخ به این سوال که آیا جلیلی توانست رای بدنه اعتراضی را با خود همراه کند، گفت: «تلاشش این بود ولی تا حدی هیولاسازی از جلیلی ناکام ماند؛ گرچه در حوزه فیلترینگ و حجاب نتوانست بحث درستی مطرح کند. مشاوره‌های خوبی به جلیلی داده شد اما نتوانست از آن استفاده کند و استفاده هم نمی‌کند. بالاخره این دو حوزه، حوزه‌های اصلی بودند. این دو را نتوانست پاسخ دهد و نتوانست بحثی مطرح کند که ترس‌ها بریزد. در این دو حوزه اصلا موفقیتی نداشت.» 

متن کامل مصاحبه زهرا طیبی یا سیدحسیح شهرستانی را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.