«دولت و دیوار»؛ نگاهی به استعمار نوین

سهیلا عباس‌پور، خبرنگار گروه ایده حکمرانی: وندی براون در خوانشی انتقادی از دیوارکشی‌ها در جهان نوین امروز که بیشتر صاحبنظران معتقدند به‌واسطه جهانی شدن مرزها کمرنگ شده و مفهوم خود را از دست داده است، نمونه‌هایی از دیوارسازی در جهان را که اکنون در جریان است با پیوند دادن آنها به دیوارهای پیشین و نیز ذکر کارکرد آنها در هر دو سوی مرز مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهد و معتقد است این دیوارها به‌نوعی تداوم امکان زیست برای حاکمیت‌هایی را فراهم می‌آورد که در جهان نو بر خرابه‌های استعمار پیشین، صورت جدیدی از استعمار را درپیش گرفته‌اند. او با پرداختن به آرای اشمیت مبنی‌بر جنبه‌های الهیاتی پروژه‌های دیوارکشی متاخر که خبر از افول حاکمیت ملت- دولت می‌دهد، به تعریف حاکمیت و شرط برقراری آن از سوی اندیشمندانی مانند لاک می‌پردازد و سپس به تبیین جلوه‌های الهیاتی حاکمیت در رابطه با ملت- دولت و تحلیل چرایی پررنگ شدن جنبه‌های الهیاتی حاکمیت در دوران مدرن پس از وستفالیا می‌پردازد و با ذکر این نکته که دیوارکشی نشانه بحران بالقوه سیاسی- الهیاتی است که از اتباع به دولت کشیده شده است. او می‌نویسد دیوارها هرگز به‌طور کامل از نقشه ژئوپلیتیک محو نمی‌شوند و پروژه‌های دیوارکشی قبل یا بعد از جنگ‌های بزرگ، همچنان کتیبه‌های بزرگ تاریخ هستند. براون دو دیوار را که از بزرگ‌ترین، پرهزینه‌ترین و بدنام‌ترین دیوارکشی‌ها در جهان هستند، به‌عنوان نمونه بارزی از دیوارها در جهان امروز نام می‌برد؛ 1- دیوار بین آمریکا و مکزیک و 2- دیوار حائل رژیم‌صهیونیستی که این دیوار حائل از خط اخضر سال 1967 شروع می‌شود و شهرک‌هایی را دربرمی‌گیرد که در عمق نواحی داخلی کرانه باختری پیش‌رفته‌اند و ضمن حرکت خود، مجموعه‌ای از موانع عمقی و به‌همراه آن مناطق امنیتی به‌اصطلاح استریل به‌وجود می‌آورد که همچنان در دل زمین‌های فلسطینی پیش‌‌روی می‌کنند. براون می‌نویسد: «فراتر از یک دیوار مرزی یا حصار امنیتی صرف، این دیوار نوین فناوری جداسازی و سلطه در بافت پیچیده اشغال و استعمارگری شهرنشینان است. دیوار حائل پیچ‌وتاب می‌خورد، دور می‌زند، بارها خود را درگیر می‌کند، گرداگرد شهرک‌های واقع در نوک تپه را می‌بندد. ضمن آنکه نوارهای ارتباطی باریکی بین کانون‌های حیات یهودیان اسرائیل و در کرانه باختری ایجاد می‌کند.»
چند نکته کلیدی کتاب وندی براون درخصوص استعمار آمریکا، اسرائیل و الزام‌های پیش‌ روی افول حاکمیت‌هایی به چشم می‌خورد که در اعمال و کنترل فضای سرزمینی خود با مشکل مواجه هستند، آن هم در جهان درهم‌پیوسته امروزی که قرار بود از گذر جهانی شدن نولیبرال هم‌ مرز کمرنگ شود و هم پلورالیسم فرهنگی آمریکایی به‌عنوان نمونه‌ای موفق از هضم و ادغام هویت‌های متکثر قومی، نژادی، دینی، اجتماعی و تساهل و تسامح در نظامی دوحزبی سرمشق سایر کشورها باشد. در دستور کار قرار گرفتن دیوار در مرز آمریکا با کانادا پس از پایان یافتن دیوار مرزی با مکزیک، برای مسدود کردن راه جزایر ورودی مهاجران احتمالی خواهد بود. براون معتقد است علی‌رغم شعارهای جهان وطن‌گرایانه و نولیبرال‌ها و بشردوستان چپ که جهان بی‌مرز را در سر می‌پرورانند، اما همه دولت- ملت‌ها اشتیاق عجیبی به دیوارکشی دارند و این همان فرم عام سیاسی با نام دموکراسی است که در سراسر جهان چیره شده است.

متن کامل گزارش را از اینجا بخوانید.