عاطفه جعفری، خبرنگار گروه فرهنگ:  «لغو شد.» این دو کلمه این روزها در بوشهر بسیار کاربرد دارد. گروه‌های موسیقی دعوت می‌شوند، مجوز می‌گیرند؛ به بوشهر می‌رسند اما درنهایت با نامه‌ای مواجه می‌شوند که از به صلاح نبودن برگزاری کنسرت‌شان خبر می‌دهد. حالا اینکه این صلاح از کجا می‌آید و چه کسی این صلاح را می‌سنجد  و تشخیص می‌دهد که نباید این کنسرت برگزار شود، مشخص نیست!

   صلاح نیست کنسرت برگزار شود!
بارها اعلام شده است که مرجع مجوز و تصمیم‌گیری برای کنسرت‌ها، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و باید در این مورد این وزارتخانه تصمیم بگیرد که کنسرتی برگزار شود یا نه. اما در این میان عده‌ای هستند که می‌خواهند فضا را به سمت و سوی دیگری ببرند و با دخیل کردن سلیقه جلوی قانون بایستند. در چندین گزارشی که پیش از این در روزنامه «فرهیختگان» منتشر کردیم از این سلیقه‌های شخصی گفتیم که صلاح می‌بینند دخالت کنند و کنسرت‌ها لغو شود.  در گزارشی که هفته گذشته در حوزه موسیقی، منتشر شد و اتفاقات موسیقی در سال 1402 را بررسی کردیم، رضا مهدوی، از کارشناسان موسیقی، گفت: «دولت (وزارت ارشاد) به جای اینکه انرژی بگذارد برای حل کردن موضوعات کلان حوزه موسیقی، باید به دنبال مجوزی که صادر می‌کند، بدود و از این استان به آن استان برای برگزاری کنسرت سفر کند!» حتما این موضوع مهم است. اتفاقاتی که سال گذشته برای کنسرت علیرضا قربانی در اصفهان افتاد دقیقا مصداق همین سلیقه‌های شخصی بود. در گزارشی که در‌مورد این موضوع نوشتیم، گفته شد، ظاهر امر این است که قوت یافتن توان خودسرها برای لغو کنسرت از مشهد شروع شده است. تصمیمی که از جانب امام‌جمعه مشهد صورت گرفت و بنا به استدلال‌های خود از چند سال پیش مانع از برگزاری کنسرت در این شهر شد. اما اگر تا چند سال پیش فقط در دو شهر اجازه برگزاری کنسرت وجود نداشت، حالا مدعیان زیادی هستند که نمی‌خواهند تن به قانون و مجوزی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر می‌کند، بدهند. اصفهان از‌جمله شهرهایی بود که برخی برگزاری کنسرت را در این شهر به صلاح نمی‌دانستند. در‌مورد اصفهان و کنسرت علیرضا قربانی وزارت ارشاد پیگیری کرد و بالاخره اجرا شد. اما وزارت ارشاد و در راس آن وزیر ارشاد، یا جانشین و معاون هنری او تا چه زمانی می‌توانند به مجوزها سنجاق باشند و برای برگزار شدن یک کنسرت قانونی به شهرهای مختلف بروند تا مانع از اجرا نشدن کنسرت‌ها بشوند؟

   ماجرای لغو کنسرت‌ها در بوشهر
ماجرای لغو کنسرت‌ها در بوشهر به امسال برنمی‌گردد و منشأش را باید فستیوال کوچه بدانیم. مجوزها برای حضور در عمارت سیدرئیس بوشهر و برگزاری برنامه‌های مختلف صادر شده بود. همه موازین در همان عمارت که مجوز گرفته شده، رعایت می‌شد اما درنهایت به‌خاطر اتفاقاتی که در حاشیه فستیوال کوچه افتاد، اختتامیه این فستیوال از جانب مدیران استانی لغو شد و چند اجرا در همین عمارت به سالن‌هایی دیگر منتقل شد. وزیر فرهنگ و ارشاد در آن زمان در سفر ترکیه بود بعد از بازگشت درمورد حاشیه‌های این برنامه هنری گفت: «بنده هنگام لغو اختتامیه این فستیوال خارج از کشور بودم، اما دوستانم این موضوع را هم مانند هر تحول کوچک و بزرگ دیگری به من منتقل کردند. ممکن است در یک اجرا اشکالاتی هم وجود داشته باشد، اما جنس کار مشابه نام فستیوال مردمی بود. گزارش‌های این اتفاق را دیدم، بنای من و دوستانم این است که از این حرکات مردمی حمایت شود. حالا در نقطه‌ای شاید مشکلی باشد که گفتم مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر، آقای افروغ که مورد اعتماد اهالی فرهنگ و هنر این شهر هستند بررسی‌هایی انجام دهند و به ما اعلام کنند. شاید مباحثی که در بستر عمومی اتفاق می‌افتد مسائل و مشکلاتی داشته باشد و ملاحظاتی وارد کار شود، اما گفتم لغو اختتامیه این رویداد با جزئیات بررسی شود و از همه کارهای هنری در چهارچوب قوانین موجود حمایت شود. گزارش بررسی این موضوع را به‌صورت شفاف به رسانه‌ها اعلام خواهیم کرد.»  گزارش این لغو هیچ وقت به صورت رسمی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام نشد.  
در سال جدید هم لغو کنسرت‌ها ادامه داشته و کنسرت آرمان گرشاسبی در فروردین ماه و معین زندی در اردیبهشت لغو شد و هر دو به دستور اداره اماکن استان لغو شدند؛ آن هم در شرایطی که همین اداره در تاریخ ۲۵ فروردین، نامه برگزاری کنسرت آرمان گرشاسبی را صادر می‌کند  و درست چند روز بعد، با صدور نامه‌ای دیگر با مهر «آنی»، برگزاری هر دو کنسرت را خارج از مصلحت می‌داند.  عبدالرحیم افروغ، مدیرکل ارشاد بوشهر، گفت: «سیاست‌ها و قوانین موجود برای برگزاری کنسرت موسیقی مشخص و شفاف است. این روال در استان بوشهر شکل طبیعی خود را طی می‌کند اما در اقدامی نادر و به دلیل یک‌سری ناهماهنگی‌ها در خارج از فضای کاری ارشاد اسلامی استان شاهد لغو مجوزهای برگزاری کنسرت‌هایی در بوشهر بودیم که موضوع اصلاح و سوءتفاهم ایجادشده رفع شده است.»

   مشکلی برای برگزاری کنسرت در بوشهر نداریم
افروغ در گفت‌وگویی که روز گذشته با ایسنا داشت درباره لغو این کنسرت‌ها گفت: «کنسرت آرمان گرشاسبی‌ مجوزهای لازم را دریافت کرده بود، منتها لغو آن به علت ماجرایی بود که بین اداره اماکن و موسسه آوای هنر (شرکت کنسرت‌گزار) پیش آمده بود؛ البته این مشکل سوءتفاهمی بیش نبود و با صحبت حل شد. در ارشاد مشکلی برای برگزاری کنسرت نداشتیم ولی فضا در مجموعه‌های نظارتی به سمتی پیش رفت که مجوز کنسرت آقای گرشاسبی لغو شد. پس از حل مشکل چون از زمان برگزاری گذشته بود، دیگر کنسرتی برگزار نشد اما برای برگزاری کنسرت گرشاسبی در آینده مشکلی نداریم. چون لغو کنسرت آرمان گرشاسبی حاشیه‌ساز شده بود، برای کنسرت معین زندی مجوزی صادر نکردیم که بخواهد لغو شود. برگزارکنندگان کنسرت این خواننده در سامانه درخواستی برای برگزاری داده بودند که چون صدور مجوزهای لازم به تأخیر خورد، درنهایت کنسرت این خواننده به بعدا موکول شد. حتی موسسه «آوای هنر» نیز در فضای مجازی خبر لغو این کنسرت را اعلام کرد و در بوشهر لغو جدیدی نداشتیم. در حال حاضر قرار است جشنواره موسیقی خلیج‌فارس را با توجه به فرا رسیدن روز خلیج‌فارس داشته باشیم و پس از برگزاری آن کلیه درخواست‌های برگزاری کنسرت را بررسی می‌کنیم و مجوز خواهیم داد. به‌طور کلی مشکلی برای برگزاری کنسرت در استان نداریم.»  گفته‌های مدیرکل ارشاد که می‌گوید «مشکلی نداریم» نشان می‌دهد که باز هم همان سلیقه‌های شخصی در میان است که نمی‌خواهند کنسرت در این شهر برگزار شود. حرف‌های محمود سالاری، معاون هنری وزیر ارشاد که با خبرگزاری آنا گفت‌وگویی در این موضوع داشته است و می‌گوید: «فصل‌الخطاب همه این اتفاقات همین مصوبه ابلاغ‌شده از سوی سرتیپ سید مجید میراحمدی، معاون سیاسی امنیتی وزارت کشور به همه استان‌هاست که همه موظف هستند آن را اجرا کنند، ما هم پیگیر هستیم تا همان ابلاغیه عملیاتی شود که اگر این اتفاق رخ دهد، مجوز‌های وزارت فرهنگ و ارشاد هم طبق مصوبه و ابلاغیه همه استان‌ها می‌بایست اجرا شود. در حال حاضر مقاومت‌ها و مشکلاتی در برخی شهر‌ها و استان‌ها، چون بوشهر پیش آمده، اما ما می‌خواهیم به سمتی حرکت کنیم که شرایط پایدار و منسجمی را هم در حوزه معاونت‌های سیاسی امنیتی استان‌ها و هم معاونت هنری و اداره کل ارشاد استان‌ها شاهد باشیم، این اتفاق به‌تدریج به یک همدلی خواهد رسید.»

   شرایط پایدار چه زمانی درست می‌شود؟
صحبت‌های معاون هنری ارشاد و نکته‌ای که درمورد حرکت به سمت شرایط پایدار می‌گوید، دقیقا موید مطالبی است که در این گزارش نوشتیم. اینکه بوشهر هم جزء شهرهای ممنوع برگزاری کنسرت شود و مسئولان استانی به این نتیجه برسند که بهترین کار لغو کنسرت‌ها است تا حاشیه‌های پیش نیاید حتما کار درستی نیست. مطمئنا الان زمان آن رسیده است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تکلیف برگزاری کنسرت در استان‌ها را مشخص کند و با ایستادن پای مجوزهایی که صادر می‌کند، جلوی این خودسری‌ها و تصمیم‌های آنی را بگیرد. فارغ از مردمی که منتظر برگزاری کنسرت‌ها هستند، یک گروهی وجود دارد که برنامه‌ریزی می‌کند، هزینه می‌کند اما به یک باره با حکم «لغو شد»! مواجه می‌شود.

   آنها که مثل علیرضا قربانی نیستند، چه کنند؟
درخصوص ممیزی کتاب و روند قانونی آن در وزارت ارشاد یک گزاره مشهوری است که ممکن است سلایق و برخوردهای شخصی جلوتر از بندها و ضوابط قانونی بر شیوه‌های ممیزی کتاب اثر‌گذار باشد. در چنین وضعیتی اگر نویسنده‌ اسم و رسم‌دار باشد مثل سید‌مهدی شجاعی یا شفیعی‌کدکنی یا خسرو معتضد که صدای رسایش را برای اعتراض بلند کند، شاید بتواند راه به جایی ببرد و حتی خود وزیر ارشاد هم جلسه حضوری برای رفع مشکل کتابش بگذارد اما این وسط تکلیف آن کتاب، نویسنده و ناشری که خوشایند طبع و نظر ساکنان ساختمان ارشاد نیست، چه می‌شود؟
الان برای کنسرت‌های موسیقی هم این مورد را می‌توان گفت که برای علیرضا قربانی که حتما چهره فرهیخته هنر و موسیقی ایران است، وزارت ارشاد پای مجوزی که صادر می‌کند می‌ایستد و جانشین وزیر به‌عنوان نماینده این وزارتخانه برای اجرای این خواننده به اصفهان می‌رود. اما برای خواننده‌های دیگر چه کاری انجام می‌گیرد؟ حتما منظور نگارنده همان‌طور که در بالا گفته شد، این نیست که باید این مسئولان به مجوزها سنجاق شوند تا کنسرت برگزار شود، بلکه بودن سازوکاری است که همان مدیر استان هم بتواند آن را مدیریت کند و جلوی خودسری‌ها را بگیرد. وزارت ارشادی که حرف از بازگشت معین به ایران می‌زند و می‌خواهد مجوزهای لازم به این خواننده را برای برگزاری کنسرت بدهد، آیا به این حواشی هم فکر کرده است؟