تامین مالی به شکل عمده در اقتصاد ایران از سه طریق بازار پول (نظام بانکی)، بازار سرمایه و تامین مالی خارجی انجام می‌شود. آمارها نشان می‌دهد اقتصاد ایران کاملا بانک‌محور بوده و بخش عمده‌ای از مسئولیت تامین مالی سرمایه ثابت و سرمایه درگردش بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی کشور برعهده بانک‌هاست، چنانکه براساس اظهارات یکی از روسای‌کل بانک مرکزی، 84 درصد تامین مالی در ایران توسط سیستم بانکی انجام می‌شود که اگر منابع صندوق‌ها و درآمد ثابت بورس را که سپرده بانکی است به آن اضافه کنیم، این رقم به بیش از 90 درصد می‌رسد. در همین حال آمار ارائه‌شده بانک مرکزی از تسهیلات اعطا شده شبکه بانکی طی 9 ماهه سال 1401 نشان می‌دهد شبکه بانکی کشور در حدود 2 هزار و 979 هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کرده‌اند که بخش خدمات با 40 درصد بیشترین سهم، پس از آن بخش صنعت و معدن با 35.5 درصد، بخش بازرگانی با 9.3، کشاورزی با 7.8 و بخش مسکن و ساختمان نیز با 7.2 درصد در ادامه رده‌بندی بخش‌ها بر اساس سهم از تسهیلات قرار دارند. در این راستا آنچه درخصوص نظام‌های مالی بانک‌محور اهمیت می‌یابد، فرآیندها و سازوکارهای توزیع تسهیلات بین بخش‌های مختلف اقتصادی است تا تمامی بخش‌ها البته به فراخور ظرفیت‌شان، از تسهیلات و خدمات بانک‌ها سهم داشته باشند؛ چراکه در سایه عدم توازن در اعطای تسهیلات، رقابت غیرمتقارن در میان بخش‌های مختلف صورت می‌گیرد و وضعیتی حادث می‌شود که یک بخش دارای رشد بالا بوده و بخش دیگر دارای رشد نامناسب و گرفتار عقب‌ماندگی در شاخص‌ها خواهد شد.

رشد 42 درصدی پرداخت تسهیلات طی 9 ماه  
براساس گزارش بانک مرکزی از پرداخت تسهیلات طی 9 ماهه گذشته از سال 1401، تسهیلات پرداختی بانک‌ها طی مدت زمان ذکرشده به مقدار 2 هزار و 979 هزار میلیارد تومان رسیده است. از کل تسهیلات پرداختی، مبلغ 903 هزار میلیارد تومان معادل 30.3 درصد به اشخاص حقیقی و مبلغ 2 هزار و 760 هزار میلیارد تومان معادل 69.7 درصد نیز به  اشخاص حقوقی تعلق گرفته است. همچنین تسهیلات پرداختی به اشخاص حقیقی در 9 ماهه سال 1401 نسبت به مدت مشابه سال گذشته 294 هزار میلیارد تومان معادل 48.2 درصد افزایش داشته است. از حیث ترکیب هدف از دریافت تسهیلات پرداختی بانک‌ها طی 9 ‌ماهه سال جاری هشت مورد قرض‌الحسنه تحت عناوین قرض‌الحسنه اشتغال، ایثارگران، بهزیستی، کمیته امداد، سایر اشتغال، ازدواج، ضروری و فرزندآوری با سهم ۶.۳ درصدی از کل تسهیلات وجود دارند که بیشترین تسهیلات قرض‌الحسنه پرداخت شده مربوط به ازدواج و ضروری است. آمارها نشان می‌دهد رشد تسهیلات‌دهی نظام بانکی کمتر از تورم تولیدکننده است که برخی اعتراض‌ها را در ماه‌های اخیر به دنبال داشته است؛ چرا که در حالی رشد تسهیلات بانکی 42 درصد بوده که تورم نقطه‌ای تولیدکنندگان گوشت قرمز در کشور در انتهای پاییز امسال حدود 72 درصد، برای تولیدکنندگان گوشت مرغ 88 درصد و برای بخش‌ خدمات 57 درصد بوده است. گرچه بخش غذا و دارو با حذف ارز 4200 به نقدینگی بیشتری نیاز پیدا کرده‌اند، اما تولیدکنندگان سایر بخش‌ها نیز به کاهش تسهیلات‌دهی بانک‌ها معترض هستند. 

رشد 43 درصدی پرداخت تسهیلات خرد
تسهیلات پرداختی خرد شبکه بانکی به  اشخاص حقیقی در 9 ماهه سال 1401 مبلغ 659 هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل مبلغ 198 هزار میلیارد تومان (معادل 42.9 درصد) افزایش داشته است. با توجه به بررسی صورت‌گرفته مشخص شد تسهیلات پرداخت شده کمتر از 200 میلیون تومان (خرد) به اشخاص حقیقی طی 9 ماهه سال 1401 مبلغ 778 هزار میلیارد تومان و بیش از 200 میلیون تومان مبلغ 125 هزار میلیارد تومان است. بر این اساس و با عنایت به بررسی‌های صورت‌پذیرفته در اطلاعات مذکور می‌توان نتیجه گرفت تسهیلات پرداختی بانک‌ها و موسسات اعتباری در مقطع 9 ماهه 1401 نسبت به مدت مشابه سال قبل در زمینه تسهیلات خرد و غیرخرد  و بخش حقوقی و حقیقی دارای روند صعودی بوده است.

سهم 40 درصدی بخش خدمات از کل تسهیلات 
در مدت 9 ماهه سال 1401، بیشترین تسهیلات پرداختی به بخش‌های اقتصادی مربوط به بخش خدمات با سهم 40.1 درصد بوده است. بخش صنعت و معدن و بازرگانی نیز به ترتیب سهم‌های حدود ۳۶ و ۹ درصدی از کل تسهیلات پرداختی به بخش‌های اقتصادی را در این مدت داشته‌اند. سهم بخش کشاورزی از کل تسهیلات پرداختی به بخش‌های اقتصادی طی 9 ماهه نخست ۱۴۰۱، برابر با 7.8 درصد و سهم مسکن و ساختمان نیز ۷.۲ درصد است.

63 درصد تسهیلات برای سرمایه در گردش 
سهم تسهیلات پرداختی با هدف سرمایه در گردش ۶۳.۲ درصد کل تسهیلات پرداختی (حدود ۱۸۸۴ هزار میلیارد تومان) طی مدت مورد بررسی در همین مدت حدود ۱۴.۴ درصد از کل تسهیلات بانکی در قالب ایجاد و ۴.۴ درصد نیز در قالب توسعه با مجموع حدود ۵۶۲ هزار میلیارد تومان پرداخت شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از لحاظ سهم ۵.۴ واحد درصد افزایش یافته و از حیث مقدار نیز تقریبا دوبرابر شده است. تسهیلات پرداختی بابت تامین سرمایه درگردش بخش خدمات طی 9 ماهه نخست سال ۱4۰۱ از سایر بخش‌ها بیشتر و نزدیک به ۷۶۶ هزار میلیارد تومان بوده که سهم حدود ۳.۷۶ درصدی از کل تسهیلات به این بخش را شامل می‌شود. سهم تسهیلات پرداختی بابت تامین سرمایه درگردش در کلیه بخش‌های اقتصادی به‌جز مسکن و ساختمان (با سهم 42.9 درصدی) بیش از ۶۰ درصد کل تسهیلات پرداختی به آن بخش است.