امید نظری‌گوهر، خبرنگار: روز نخست هفته چهارم مسابقات لیگ برتر در حالی با ثبت 4 تساوی به پایان رسید که فارغ از رقم‌خوردن لحظات و اتفاقات جذاب در دیدار مس کرمان و گل‌گهر سیرجان دوباره رقابت‌های سطح نخست فوتبال ایران آبستن اتفاقات تکراری و غم‌انگیز بود. رویدادهای جدال شاگردان مجتبی حسینی و حمید مطهری بار دیگر به فوتبال دوستان اثبات کرد که مسئولان ارشد فوتبال ایران در چند سال اخیر چه جفای بزرگی در حق محبوب‌ترین ورزش فعلی ایران بابت عدم ورود فناوری‌های نوین و آموزش‌های ضعیف داوران کرده‌اند. عملکرد ضعیف و متزلزل تیم داوری متشکل از ناصر جنگی، سید‌یعقوب حجتی، حامد تازه‌پور و سعاد وفاپیشه که در ابتدا پنالتی مسلم روی علی شجاعی را اعلام نکردند و سپس بعد از اعلام پنالتی دوباره به نظر ابتدایی خود برگشتند نشان داد یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های مدیران تازه‌وارد به ساختمان شیخ بهایی چیست و باید با حل کدام معضل افکار عمومی را بابت حضورشان برای حل کاستی‌های قانع کنند.
امیدی که کمرنگ شد
البته معضلات فوتبال ایران به وقایع دیدار پیکان و نساجی خلاصه نمی‌شود و رخدادهای پیکار ملوان برابر ذوب‌آهن باعث شد علی‌بای در یک برخورد عادی فوتبال دچار مشکل شود و تصور کند ایمان صادقی روی محمدرضا سلیمانی خطای پنالتی انجام داده است که این موضوع باعث حواشی مختلف و تهدید ملوانی‌ها به خروج از مستطیل سبز شد. طبق شواهد و قرائن این لغزش‌های داوری تکرار‌شونده معضلی چندین‌ساله است که در سالهای اخیر داروی ریشه‌کنی نسبی اشتباهات داوری با ورود varکشف‌شده و در اکثر نقاط دنیا استفاده می‌شود اما تا این لحظه ورود کمک‌داور ویدئویی به کشور ایران تنها در حد شعار باقی‌مانده و هر چند روز یک بار مدیران ارشد ورزش و فوتبال ایران با وعده‌های رفع چندین ماهه این مشکل امیدها را بابت رسیدن به یک حق طبیعی و الزامی زنده می‌کنند. البته با رصد نظرات و صحبت‌های افراد حاضر در بطن فوتبال و علاقه‌مندان این رشته متوجه ناامیدی و خستگی آنها از شعارها شده‌ایم تا صحبت‌های دانیال مرادی، مسئول توسعه و آموزش داوری بابت راه‌اندازی و استفاده var از ابتدای دوره بیست‌و‌سوم لیگ برتر باور‌پذیر نباشد و حل این مساله در بازه طولانی مدت منطقی‌تر به نظر برسد.
عادت تکراری و تلخ
فارغ از گره‌زدن مشکلات با وعده‌ها باید ورود کمک‌داور ویدئویی را از مسئولان جدید فدراسیون فوتبال مطالبه کرد چون این فناوری بسیار گره‌گشاتر از تکنولوژی خط دروازه است که فدراسیون تحت ریاست علی کفاشیان و مهدی تاج تلاشی برای ورود و استفاده آن در فوتبال ایران نکرد. در هفته نخست لیگ برتر در دیدار‌های استقلال- سپاهان، ذوب‌آهن- پرسپولیس، نساجی- مس رفسنجان، گل گهر- تراکتور و پیکان- ملوان اتفاقات بحث برانگیزی در محوطهجریمه رقم‌خورد که به اذعان کارشناسان داوری افرادی همچون بیژن حیدری، موعود بنیادی‌فر، حمید حاج‌ملک، کوپال ناظمی و امیرسامان سلطانی به دلیل عدم وجود سیستم var نتوانستند از تغییر سرنوشت دیدارها جلوگیری کنند و از حواشی بکاهند. در هفته دوم مسابقات قاضی دیدار سپاهان و نساجی یعنی محمدحسین ترابیان خطای مشهود رشید مظاهری روی رضا جعفری را اعلام نکرد تا این سنگربان 33 ساله از خطر اخراج بگریزد، همچنین ترابیان نتوانست با کمک گرفتن از کمک‌داور دیدار خطای حامد شیری روی شهریار مغانلو را تشحیص دهد. ایضا عباس راکی نیز در 2 صحنه مشکوک در محوطهجریمه گل‌گهر موفق نشد تصمیمی درست بگیرد تا به اذعان کارشناسان داوری شاگردان محمد ربیعی 2 پنالتی طلبکار شوند. هفته سوم فصل فوتبالی 1402-1401 از موارد اشاره شده مستثنی نبود و در جدال نساجی- ملوان شاهد به ثمر رسیدن گل آفساید توسط انزلی‌چی‌ها و عدم اخراج شاگرد حمید مطهری بودیم. همچنین در دیدار گل‌گهر- سپاهان نیز برخورد توپ به دست مدافع زردپوشان به اشتباه توسط مرتضی منصوریان پنالتی اعلام نشد. ایضا کمک داور دیدار استقلال برابر مس کرمان نیز به اشتباه پاس پشت مدافعین نارنجی‌پوشان کرمانی را آفساید اعلام کرد تا آبی‌پوشان از یک موقعیت گلزنی مسلم محروم شوند.
جدا از حل مشکلات اشاره‌شده یکی از نیازهای امروز فوتبال ایران در آموزش‌های صحیح و به‌روز خلاصه می‌شود تا آگاهی و هوشیاری داوران سطح نخست فوتبال ایران بالا برود. بدون شک برای جلوگیری از اشتباه تیم داوری متشکل از حسن زیاری، هادی طوسی، مرتضی سلمان‌نژاد و امیر عیار که قضاوت دیدار نفت‌مسجد‌سلیمان و مس کرمان را برعهده داشتند فناوری روز دنیا نیاز نبود و با کمی هوشیاری داوران حاضر در ورزشگاه شهید بهنام محمدی می‌توانستند در لحظه کاهش نور ورزشگاه بازی را متوقف کنند تا دروازه شاگردان فرزاد حسین‌خانی برای سومین بار گشوده نشود.
معضلی که در مسابقات بین‌المللی نیز مشهود است
فارغ از نکات اشاره‌شده ورود کمک‌داور ویدئویی به ایران یکی از بزرگ‌ترین مشکلات چندین سال اخیر فوتبال ایران را حل خواهد‌کرد. در سالهای اخیر بازیکنان ایرانی به دلیل عدم آشنایی به این فناوری نوین نتوانستند در تقابل‌های لیگ قهرمانان آسیا و جام ملت‌های آسیا رفتار و واکنش مناسب به حوادث بازی نشان دهند، نکته‌ای که در تقابل شاگردان کارلوس کی‌روش برابر ژاپن در نیمه‌نهایی جام ملت‌های آسیا 2019، دیدار پرسپولیس و الدحیل در مرحله گروهی لیگ قهرمانان آسیا 2020 و جدال شاگردان گل‌محمدی در فینال سی‌و‌نهمین دوره لیگ قهرمانان آسیا برابر اولسان کره جنوبی مشهود بود.
با بررسی تمام جوانب به‌نظر می‌رسد ورود، آموزش و فرهنگ‌سازی در حوزه var باید در اولویت‌های افراد تازه منصوب شده فدراسیون فوتبال قرار گیرد چون طبق شواهد و قرائن نیازمندی فوتبال ایران به این فناوری از حد یک نیاز عبور کرده و در‌حال تبدیل‌شدن به یک بحران است. فوتبال‌دوستان در هر هفته مسابقات شاهد پر رنگ شدن حواشی داوری و اتفاقات کنار میدان نسبت به نکات تاکتیکی و تکنیکی هستند.
تاج و عمل به وعده بعد از 4 سال؟!
«از تمامی اتفاقات رخ‌داده در روز گذشته با خبر و در جریان اعتراضات و مصاحبه بازیکنان هستم. نظر ما و فدراسیون فوتبال هم در استفاده از این سیستم مثبت است. باید مرجع آن را در تهران قرار دهیم تا تمامی شهرها با استناد به آن از کمک‌داور ویدئویی استفاده کنند. هر چند که باید اتلاف وقت را به حداقل برسانیم و توقف در بازی را به یک دقیقه‌و20 ثانیه برسانیم تا فوتبال از جذابیت نیفتد.» این صحبت‌های مهدی تاج است در آذر سال 97، زمانی که رئیس فدراسیون فوتبال بود! او یک سال بعد از فدراسیون رفت در حالی که خبری از VAR نشد و مدیران بعدی هم فقط وعده دادند و حالا تاج برگشته و دوباره از حل مشکل VAR خبر داده. باید دید این بار اتفاقی رخ می‌دهد یا خیر!