سیامک خاجی، خبرنگار گروه ورزش: جنگ روسیه و اوکراین درکنار اتفاقات تلخی که به‌دنبال داشته در صحنه ورزش و فوتبال هم تاثیرگذار بوده و باعث شده حواشی زیادی برای دو کشور درگیر در این ماجرا ایجاد شود. یکی از آخرین تصمیماتی که فیفا دراین‌باره داشته اجازه جدایی به بازیکنان خارجی شاغل در لیگ‌های روسیه و اوکراین بوده که آنها می‌توانند در این برهه از فصل که پنجره‌های نقل‌و‌انتقالاتی هم بسته شده است، بدون مشکلی تیم‌های خود را ترک کرده و راهی باشگاه جدیدی شوند تا هم از این بحران بزرگ فرار کنند و هم بتوانند دوران ورزشی خود را ادامه داده و در این زمینه دچار مشکل نشوند. براساس بیانیه‌ای که فیفا منتشر کرده این نهاد یک پنجره نقل‌و‌انتقالاتی ویژه را برای جنگ اوکراین در‌نظر گرفته است. البته اتحادیه بازیکنان حرفه‌ای معتقد است تنها تعلیق قراردادها مشکل را حل نمی‌کند و بازیکنان باید این اجازه را داشته باشند که با فسخ قرارداد خود، باشگاهی جدید را برای ادامه فوتبال‌شان انتخاب کنند.
تصمیم فیفا برای کمک به لژیونرها
فیفا با توجه به شرایط حاد دو کشور و وضعیت پیچیده بازیکنان و مربیان خارجی شاغل در روسیه و اوکراین در بیانیه‌ای نوشت: «به‌منظور تسهیل در خروج بازیکنان و مربیان خارجی شاغل در فوتبال روسیه درصورتی که باشگاه‌هایی که به اتحادیه فوتبال این کشور وابسته هستند تا قبل از 10مارس (فردا) نتوانند با بازیکنان و مربیان خارجی خود برای فسخ دوجانبه قراردادها به توافق برسند، این نفرات این اجازه را خواهند داشت که قراردادهای کاری خود را به‌صورت یک‌جانبه و تا پایان فصل به حالت تعلیق درآورده و فعلا از این کشور خارج شوند تا درباره ادامه این همکاری در آینده تصمیم‌گیری شود. تعلیق قراردادها به این معنا خواهد بود که بازیکنان و مربیان خارجی تا آن زمان به‌عنوان بدون قرارداد شناخته می‌شوند و در‌نتیجه می‌توانند موقتا با باشگاه جدیدی قرارداد بسته و در آنجا به ادامه فعالیت بپردازند.»
این اتفاق البته آن چیزی نیست که اتحادیه بازیکنان حرفه‌ای به‌دنبال آن بود؛ چراکه آنها معتقدند این مجوز موقت نمی‌تواند شرایط این نفرات را کاملا مشخص کند و فیفا باید دست بازیکنان و مربیان را برای فسخ دائم قراردادها باز بگذارد. یکی از نخستین واکنش‌ها در هفته گذشته نسبت به وضعیت خارجی‌های شاغل در این دو کشور را اتحادیه فوتبال لهستان داشت که از فیفا خواسته بود به‌صورت اورژانسی و موقت پنجره نقل‌و‌انتقالاتی را دوباره باز کند تا این نفرات به‌صورت قانونی بتوانند از این شرایط جنگی خارج شوند. فیفا حالا این اجازه موقت را صادر کرده است، اما این نگرانی وجود دارد که اگر قرار باشد در انتهای فصل این نفرات دوباره به روسیه و لیگ این کشور برگردند مشکلاتی برای آنها ایجاد شود. اتحادیه بازیکنان حرفه‌ای در این زمینه می‌گوید: «این اتفاق که بازیکنان می‌توانند موقتا روسیه و اوکراین را ترک کنند اتفاق مثبتی است، اما کافی نیست و از طرف دیگر برای این بازیکنان کار بسیار سختی است که بتوانند در این مقطع باشگاه جدیدی برای خود پیدا کنند و تنها برای چند‌ماه راهی یک تیم دیگر شوند که هماهنگی چندانی هم با آنها ندارند و مدتی طول می‌کشد که بتوانند با شرایط جدید خود وفق پیدا کنند. ازسوی دیگر آنها پس از این مدت کوتاه دوباره دچار بلاتکلیفی خواهند شد و این شرایط دشوار دوباره برایشان ادامه خواهد داشت. در‌نتیجه این مجوز تغییر چندانی در این وضعیت ایجاد نخواهد کرد. ازسوی دیگر بازیکنانی هم وجود دارند که قراردادشان در انتهای سال به پایان می‌رسد و ما هفته گذشته از فیفا خواستیم که به این بازیکنان اجازه دهد که به‌جای تعلیق قرارداد، آن را فسخ کنند تا با خیالی آسوده به‌سراغ انتخاب تیم جدید خود بروند. ما همچنین از فیفا می‌خواهیم که درباره بازیکنان و مربیان خارجی اوکراین هم تصمیمی جدی اتخاذ کرده و به آنها هم کمک کند تا بتوانند از این وضعیت پیچیده خلاص شوند.»
البته فیفا برای خارجی‌های اوکراین هم تسهیلاتی در‌نظر گرفته و دراین‌باره می‌گوید: «مشابه تصمیمی که برای لیگ روسیه در‌نظر گرفته شده است، همه بازیکنان و مربیان خارجی شاغل در لیگ اوکراین که با باشگاه‌های این کشور قرارداد دارند می‌توانند تا انتهای فصل، قرارداد خود را به‌حالت تعلیق درآورده و راهی لیگ دیگری شوند و تا 30ژوئن2022 در آنجا به بازی مشغول باشند.» این در‌حالی است که با آغاز حمله روسیه به اوکراین، لیگ این کشور به‌حالت تعلیق درآمده و فعلا هیچ مسابقه‌ای در این کشور جنگ‌زده برگزار نمی‌شود. »
ضرری که باشگاه‌ها متحمل می‌شوند
تصمیم جدید فیفا روی آینده حدود 100بازیکن شاغل در لیگ روسیه تاثیرگذار خواهد بود و به این ترتیب بازیکنانی که در انتهای فصل قراردادشان به پایان می‌رسد عملا می‌توانند از تیم‌های خود جدا شوند، اما سایر نفرات باید دوباره به تیم‌های قبلی خود برگردند که البته شرایط آن زمان مشخص خواهد کرد که آنها اساسا شرایط ادامه فعالیت در آن زمان را خواهند داشت یا همچنان این جنگ ادامه دارد و آنها باید به این وضعیت ادامه دهند.
البته فیفا در این میان باید منافع باشگاه‌ها را نیز در‌نظر بگیرد و اگر قرار باشد طبق خواسته اتحادیه بازیکنان حرفه‌ای قرارداد بازیکنان خارجی فسخ شده و آنها بتوانند به تیم جدیدی بروند در این صورت سرمایه‌گذاری باشگاه‌ها روی این نفرات از بین خواهد رفت و ضرر هنگفتی به آنها وارد خواهد شد. در‌نتیجه چنین خواسته‌ای عملا منطقی و قابل اجرا نیست و همین که فیفا این اجازه را به بازیکنان داده تا برای چند‌ماه در تیم دیگری بازی کنند هم ممکن است خطر مصدومیت را برای آنها به‌دنبال داشته باشد که این اتفاق هم باعث ضرر به باشگاه‌های مبدا می‌شود.
اگر‌چه لیگ روسیه در‌حال برگزاری است و این کشور مشکلی در این زمینه ندارد، اما در اوکراین وضعیت جنگی باعث تعلیق مسابقات شده و تقریبا تمامی بازیکنان و مربیان خارجی از هر طریق ممکن از این کشور خارج شده‌اند و فعلا منتظر روشن شدن وضعیت آینده خود هستند.
در روسیه براساس قوانین لیگ این کشور، هر باشگاهی می‌تواند 8بازیکن خارجی در ترکیب خود داشته باشد که به همین دلیل تعداد خارجی‌های شاغل در لیگ این کشور زیاد است. مثلا در تیم زنیت که در‌حال حاضر صدرنشین است 5برزیلی، یک کلمبیایی، یک کروات و یک بازیکن قزاق عضویت دارند که با جدایی آنها این تیم لطمه زیادی خواهد دید. برخی ستاره‌های خارجی این باشگاه نظیر مالکوم و ویلمار باریوس بیش از 20میلیون یورو ارزش دارند و فسخ قرارداد آنها بدون دریافت هیچ پولی می‌تواند ضرر مالی هنگفتی برای این باشگاه به‌دنبال داشته باشد. سردار آزمون هم یکی از بازیکنانی بود که تا ژانویه امسال در این تیم مشغول بازی بود و در‌حالی که قراردادش در انتهای فصل به پایان می‌رسید با بایرلورکوزن آلمان قرارداد بست و اگر‌چه در ابتدا قرار بود در انتهای فصل به این تیم برود، اما باشگاه آلمانی با پرداخت مبلغی تصمیم گرفت این بازیکن را در همین نیم‌فصل به ترکیب خود اضافه کند. در این شرایط شاید اگر لورکوزن کمی صبر می‌کرد در وضعیت کنونی می‌توانست بدون پرداخت این مبلغ آزمون را به بوندس‌لیگا ببرد و در هزینه‌های خود هم صرفه‌جویی می‌کرد.
البته در این میان باشگاه کراسنودار هفته گذشته اعلام کرد که بازیکنان و کادرفنی خارجی این تیم درصورتی که بخواهند می‌توانند قرارداد خود را فسخ کرده و از این تیم جدا شوند. دنیل فارکه، سرمربی آلمانی این تیم -که سابقه حضور روی نیمکت نوریچ در لیگ برتر جزیره را نیز دارد- در‌حالی که کمتر از دوماه است به این سمت منصوب شده و هنوز در هیچ مسابقه رسمی‌ای تیم کراسنودار را هدایت نکرده است، تصمیم گرفت قرارداد خود را فسخ کند و به کشورش برگردد، اما سایر بازیکنان خارجی فعلا در روسیه حضور دارند و در دیدارهای این هفته لیگ نیز برای باشگاه‌های خود به میدان رفتند.
فرصت خوب ترکیه برای جذب زاهدی و بقیه!
در این میان باشگاه‌های کشورهای مختلف هم مشغول بررسی شرایط این بازیکنان به‌خصوص نفراتی که در لیگ اوکراین شاغل بودند، هستند تا بتوانند برخی از این نفرات را به ترکیب تیم‌های خود اضافه کرده و از این شرایط به سود خود بهره ببرند. این تصمیم در رسانه‌های ترکیه‌ای هم بازتاب زیادی داشت و آنها به باشگاه‌های خود توصیه می‌کنند که از این فرصت استفاده کرده و خارجی‌های خوب تیم‌های اوکراینی را موقتا به خدمت بگیرند تا بتوانند تیم خود را تقویت کنند. روزنامه ملیت ترکیه دراین‌باره با اشاره به حضور نفراتی چون شهاب زاهدی در این کشور می‌نویسد: «فیفا به‌تازگی به بازیکنان و مربیان خارجی که در اوکراین حضور داشتند این مجوز را داده که بتوانند خارج از پنجره نقل‌و‌انتقالات و به‌دلیل شرایط بحرانی در این کشور راهی باشگاه جدیدی شده و تا انتهای فصل بتوانند در این تیم‌ها بازی کنند. در لیگ این کشور خارجی‌های زیادی حضور دارند که دو تیم شاختاردونتسک و ورسکلاپولتاوا بیشترین تعداد لژیونر را دراختیار دارند. در سایر تیم‌ها مثل دینامو‌کی‌‌یف و زوریالوهانسک نیز نفراتی چون جونینیو، شهاب زاهدی و ویتینیو حضور دارند که می‌توانند گزینه مناسبی برای باشگاه‌های ترکیه‌ای باشند تا در این مقطع از فصل و با هزینه‌ای کم بتوانند خود را تقویت کنند. البته ظاهرا هر باشگاه اروپایی‌ای تنها دو بازیکن از این جمع را می‌تواند به ترکیب تیم خود اضافه کند و در این میان این فرصت مناسب ایجاد شده تا برخی بازیکنان با‌کیفیت خارجی لیگ اوکراین توسط باشگاه‌های دیگر به خدمت گرفته شوند.»
فیفا در این مدت تلاش کرده با اعمال محدودیت‌ها و تحریم‌هایی علیه روسیه این کشور را مجبور به عقب‌نشینی کند. در روزهای نخست شروع این جنگ، وکلای شاغل در فیفا به‌سرعت مشغول بررسی راهکارهایی شدند تا به‌نوعی به این بحران خاتمه دهند و راهکاری برای وضعیتی که فوتبال دو کشور در آن درگیر افتاده است، بیندیشند. در ابتدا میزبانی رقابت‌های مختلف قاره‌ای و جهانی از روس‌ها گرفته شد، اما در فاصله کوتاهی تیم‌ملی این کشور از حضور در رقابت‌های انتخابی جام‌جهانی هم محروم شد تا لطمه‌ای بزرگ به فوتبال این کشور وارد شود. رقبای روسیه اعلام کردند حاضر نیستند برابر این تیم بازی کنند و فیفا هم در این میان با محروم کردن روسیه عملا نشان داد که روبه‌روی این کشور ایستاده است. البته اتحادیه فوتبال روسیه نیز بیکار ننشست و به‌سرعت دست به‌کار شد تا شکایتی را از این تصمیم فیفا به دادگاه حکمیت ورزش برده و تلاش کند تا شاید بتواند دستور موقتی برای لغو این تصمیم و حضور این کشور در دیدارهای پلی‌آف انتخابی جام‌جهانی بگیرد.